Afrika Rum Ortodoks Kilisesi

Afrika Rum Ortodoks Kilisesi, Doğu Afrıka'da, yandaşlarının düşüncesine göre, Afrika için yabancı misyoner mezheplerin den daha özgün bir Hristiyanlık arayışı olan dinsel hareket. Ugandalı bir Anglikan olan Reuben Spartas'ın (ABD'de cemaati yalnızca siyahlardan oluşan bağımsız bir Afrika Ortodoks Kilisesi bulunduğunu öğrenmesi üzerine) 1929'da Afrika Ortodoks Kilisesi'ni kurmasıyla başladı. ABD'deki kilisenin, piskoposluk yetkesini antik Suriye Jakobus'çu (Monofizit) Hint Kilisesi'nden alan Güney Afrikalı piskoposu, 1932'de Spartas'ın papazlığını onayladı. Afrika Ortodoks Kilisesi ABD'deki kilisenin heterodoks olduğunu anlayınca kendi adına Rum sözcüğünü de ekledi. 1933'ten başlayarak Rum Ortodoks Kilisesi'nin İskenderiye Patrikliği'yle yakın ilişki kurdu; 1959'da Doğu Afrika'daki ilk Rum misyoner başpiskoposunun denetimi altına girdi. Aynı düzenlemenin içinde, Orta ve Batı Kenya'da kurulan benzer nitelikte, ama daha büyük kiliseler de yer alıyordu.

Misyonerlerin otoriterliğinden, maddi yardımların yetersizliğinden ve yaklaşımlarında Afrika'yı özellikle ön planda tutmayan Rum eğitimi almış genç din adamlarının tutumundan kaynaklanan gerginlik, 1966'da Spartas ve izleyicilerinin hareketten ayrılmalarına yol açtı. Yeni grubun kurduğu ve Uganda'da 7 bine yakın üyesi olan Güney Sahra Afrika Ortodoks Özerk Kilisesi, öbür Rum patriklikleri ile yakınlaşma sağlamada başarılı olamadı. Doğu Afrika kiliseleri özerkliklerini korudular. Milliyetçi siyasal etkinliklere katıldılar; çok kadınla evlenme, kadınların sünnet edilmesi ve gaipten haber verme gibi Afrika geleneklerine karşı çıkmadılar. Aziz İoannes Khrisostomos'un kiise ayin geleneğinin yerelleştirilmesine, resmi elbise ve ikonların kullanılmasına ve Doğu Ortodoksluğu ile özdeşleşmeye yönelik çabaları, Doğu Afrika kiliselerinin ilkel kiliseyle bağ kurma arayışı içinde olduklarını ortaya koyar.