Abdülkadir Bîdil

Mirza Abdülkadir Bîdil
Kendi dilinde adı	Fa. عبدالقادر بیدل Ur. مرزا عبدالقادر بیدل
Doğum	1644 Azimabad (Patna), Bihar, Hindistan
Ölüm	5 Aralık 1720 (76 yaşında) Delhi
Mahlas	Bîdil
Meslek	Şair
Dil	Farsça Arapça Bengalce Urduca Sanskritçe Çağatay Türkçesi
Milliyet	Babürlü
Türler	Felsefi şiir Otobiyografi Deneme
Çocuklar	Abdülhalik
Akrabalar	Mirza Abdülhalik (Babası) Mirza Kalender (Üvey Amca) Mirza Zarif (Dayısı)
Etkilendikleri Hint felsefesi Tasavvuf

Mirza Abdülkadir Bîdil (Farsça: عبدالقادر بیدل, Urduca: مرزا عبدالقادر بیدل)

1644 yılında Hindistan'ın Bihar eyaletindeki Azimabad (Patna) şehrinde doğmuştur. Babası Mirza Abdülhalik, Kadiriyye tarikatına mensup olduğundan oğluna tarikatın kurucusu Abdülkâdir Geylânî'nin ismini vermiştir. Ataları Babür zamanında Orta Asya'dan Hindistan'a göç ederek Babür İmparatorluğu'nda görev almış Çağatay Türkleri'ndendir.

Dört buçuk yaşında yetim kalan Bîdil'ı, üvey amcası Mirza Kalender ve daha sonra da büyük bir fakih olan dayısı Mirza Zarif himayesi altına almıştır. İyi bir eğitim gören Bîdil'ı, Delhi, Ekberabad (Agra), Mathüra, Lahor, Attok ve Bengal'in şehirlerine çeşitli seyahatler etmiştir. İlk başlarda Remzi mahlasını kullanan Bîdil sonraları şeyhi Mevlana Kemal'in isteği üzerine Bîdil mahlasını kullanmıştır. İdareciler tarafından takdir ve taltif edildiği için rahat bir hayat yaşamıştır. 67 yaşındayken oğlu Abdülhalik'in ölümü (1711) derin bir sarsıntı ve üzüntüye sebep olmuştur. Bu acı üzerine yazdığı mersiyesinin tesirleri şair Abdülhak Hamid'in yazdığı Makber'de de görülür. Oğlunun ölümünden sonra ülke içindeki karışıklıkların neticesinde devletteki arkadaşlarını da kaybeden Bîdil, 5 Aralık 1720 yılında Delhi'de tifodan ölmüştür.

Yaşadığı çağda hakim olan Farsça dışında Arapça, Bengalce, Urduca, Sanskritçe ve atalarının dili olan Çağatay Türkçesi'ni de bilen Bîdil eserlerini Farsça olarak yazmıştır. Hint felsefesinin ve tasavvufun tesirinde kalan Bîdil'in şiirlerinde varlığın sırrını bulmaya yönelik bir çaba görülür. Şiirlerini ağdalı bir Farsça ile kaleme aldığı için özellikle Hindistan ve Pakistan dışında Afganistan ve Maveraünnehir'de büyük rağbet görmüştür.

Bîdil, atalarının dili olan Çağatay Türkçesi'ni de öğrenmiş ve bu dilde şiirler de yazmıştır. Kabil'de Milli Eğitim Bakanlığı Kütüphanesi Milli Arşivi'nde görülen bir divanında Çağatay Türkçesi'yle altmış yedi beyitlik bir manzume yazdığı tespit edilmiştir.

Eserleri

• Muhit-i A'zam
• Tılsım-ı Hayret
• Tur-ı Ma'rifet
• İrfan
• Çehar
• Nikat
• Ruka'at