Abdulaziz Bayındır

Abdülaziz Bayındır
Doğum	1951 (72-73 yaşında) Tortum, Erzurum, Türkiye
Meslek	İlâhiyatçı, yazar
Milliyet	Türk
Resmî site
www.suleymaniyevakfi.org

Abdulaziz Bayındır (d. 1951, Tortum, Erzurum), Türk ilâhiyat profesörü, İslâm hukukçusu.

Eğitimi

Atatürk Üniversitesi, İslâmî İlimler Fakültesi'den 1976 yılında mezun oldu. 1984’te “Şer’iyye Sicilleri doğrultusunda Osmanlılarda Muhakeme Usulleri” isimli teziyle İslâm Hukuku dalında İlâhiyat Doktoru; 1987’de İslâm İktisâdıyla ilgili çalışmalarıyla da Kelam ve İslâm Hukuku dalında doçent oldu. Prof. Dr. Abdulaziz Bayındır Arapça, Fransızca ve İngilizce bilmektedir.

Kariyeri

1976'dan 1997 yılına kadar İstanbul Müftülüğü'nde çalışıp uzman, müftü yardımcılığı, Fetva Kurulu Başkanlığı ve Şer'iyye Sicilleri Arşivi yöneticiliği görevlerinde bulundu. 1993’te Süleymaniye Vakfı’nı kurdu. 1997 yılında İstanbul Müftülüğü'ndeki görevinden ayrılarak İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'e öğretim üyesi (doçent) olarak geçti. 2003 yılında ise İslâm Hukuku profesörü oldu. Bu fakültede Temel İslâm Bilimleri adı altında İslâm Hukuku Ana Bilim Dalı Bölüm Başkanlığını yürütmektedir. Şu anda İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nde öğretim üyesidir.

Görüşleri

Bayındır'a göre bugün İslam'ın tartışmasız tek kaynağı Kuran-ı Kerim'dır. Diğer bilgi ve kaynaklar Kuran'ın getirdiği ilkelere uygunsa kabul edilir. Müslümanlar dinlerini ancak Kuran yoluyla anlayabilir ve Peygamberlerini ancak Kuran yoluyla doğru bir şekilde tanıyabilir. Kuran'ı anlamak için ise Bakara Suresi 151. ve 269. ayetlerde sözü geçen "hikmet yöntemini" bilmek gerekir. Bayındır, "hikmet yöntemi"yle Kuran'ın kendi kendini açıkladığını ve onu anlamak için başka yorumlara gerek olmadığını belirtmiştir. 

• Sabah ezanının okunduğu saatin yanlış hesaplandığı görüşü: Bayındır'a göre bu hatanın sebebi Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında yapılan takvim çalışmalarıdır. Dönemin yöneticileri ilk defa resmi bir imsakiye takvimi yaptırmaya karar vermiş ve bu konudaki kurallarıda belirlemesi için Ahmet Muhtar Paşayı memur etmiştir. Ahmet Muhtar Paşa, o zamana kadar uygulanan imsak saati uygulamasını terk etmiş, İsra Suresi 78. ayette geçen fecr vaktini yanlış hesaplamıştır. Ahmet Muhtar Paşaya göre fecr vakti güneş ışınlarının atmosfere ilk ulaştığı andır. Ancak bu olay meydana geldiğinde güneş ışınları atmosferin kilometrelerce yukarısında ve yeryüzüne ulaşmamış haldedir. İnsan gözü bu hadiseyi  göremez, görmesi mümkün değildir. Kuran'daki ilgili ayette bu durum kastedilmemiştir. İlgili ayet şöyle demektedir "....fecrin beyaz ipliği siyah iplikten sizce seçilinceye kadar yeyin için, sonra da ertesi geceye kadar orucu tam tutun.....(Bakara 187)". Ayette "sizce seçilinceye kadar" kelimeleri vurgulanmış, doğu ufkundaki aydınlanmanın gözle görülür hale gelmesi gerektiği açıkça beyan edilmiştir. Ayet, sabah ezanının okunması için açıkça insan gözünün ufuktaki değişimi algılaması gerektiğini belirtmiştir. Dolayısıyla insan gözünün algılamadığı, yeryüzüne ulaşmayan ışınlar atmosferin dış katmanlarına değse bile bu namaz vaktinin geldiğini göstermez. O an  gecenin bir vaktidir ve o saatlerde kılınan namazlar sabah namazı olamaz. Buna rağmen o saatlerde sabah ezanı okunmakta ve vakit gelmeden namazlar kılınmakta oruçlar başlamaktadır. Bayındır'a göre bu önemli bir hatadır ve düzeltilmelidir. Bayındır bu konuyu birçok seminer ve derste işlemiş, basın toplantıları ve açıklamalar yaparak konunun kamuoyunda fark edilmesini sağlamıştır.   
• Yatsı namazı vaktinin gece hava karardığı an bittiği görüşü: Bayındır, bu iddiasına Kuran-ı Kerim'deki İsra Suresi 78. ayeti delil getirmektedir. İlgili ayette "Güneşin zevalinden (öğle vaktinde Batı’ya kaymasından) gecenin karanlığına kadar (belli vakitlerde) namazı kıl. Bir de sabah namazını kıl...." denmektedir. Bayındır'a göre ilgili ayette yatsı vakti tanımlanırken "gecenin karanlığına kadar" manasında olan "gasaki'l-leyli" tanımı geçtiğinden yatsı namazı sadece hava kesif olarak kararana kadar kılınabilir. Eğer kılınmazsa vakit geçmiş olur. Ayet gayet açık ve nettir. Ancak bu ayete rağmen şu anki uygulmada yatsı ezanı gökyüzünün tamamen karardığı bir anda okunmakta ve vakit geçmiş olmaktadır.
• Teravih namazıyla ilgili görüşleri: Bayındıra göre teravih diye anılan namaz, Peygamberimizin geceleri kıldığı teheccüd namazıdır. Ve Ramazan'a özel bir namaz değildir. Peygamberimiz Ramazan'ın son günleri hariç senenin her günü evinde teheccüd namazı kılardı. Ramazan ayının son günlerinde ise itikafta bulunduğundan mescidden dışarı çıkmaz, teheccüd namazını orada kılardı. İşte daha sonra teravih namazı adını alan bu namaz, aslında Peygamber'in Ramazan günlerinde mescidde itikafta bulunurken kendi başına kıldığı teheccüd namazından ibarettir. Rivayetlere göre Hz.Ömer'in hilafetinden sonraki devirlerde bu namaz camilere ve mescidlere taşınmış, Ramazan aylarında imam arkasında saf tutularak kılınmaya başlanmıştır. Allah Resulü'nün cami ve mescidlerde imam arkasında saf tutarak nafile namaz kıldırdığına ve bunu teşvik ettiğine dair sahih bir rivayet yoktur. Aksine Peygamber bu tür şeyleri hoş görmemiştir. Sahih sünneti anlatan kaynaklardan anlaşıldığı kadarıyla nafile ibadetler genellikle evlerde yapılırdı, mescidde yapılsa bile imamın arkasına saf tutup nafile namaz kılınmazdı, herkes namazını kendi başına kılardı. Bayındır, imamın arkasında saf tutarak kılınan teravih gibi nafile namazların sünnete uygun olmadığını, farz namazlar dışında imamın arkasına saf tutarak camide ve mescidde namaz kılınmasının bid'at olduğunu belirtmiştir.
• Kölelik ve cariyeliğin oluşmasına sebep olacak etkenlerin Kuran'da açıkça yasaklandığı, Kuran'ın kölelik sistemini kaldırdığı görüşü: Kuran ayetlerinde esirlere yapılacak muameleler açıkça belirtilmiştir. Bayındır, Kuran-ı Kerim'in Muhammed Suresi 4.ayetinin bu duruma delil olduğunu söyleyerek, İslam'ın savaş esirlerinin fidyeli veya fidyesiz olarak salınması esasını getirdiğini ve köleleştirmeyi yasakladığını söylemektedir. Köleliğe cevaz veren bütün rivayetlerin Emeviler zamanında ortaya çıktığı ve fıkıhta uygulanan  köleleştirme kaidelerinin de Roma hukukundan alındığı anlaşılmaktadır.
• Evlilik yaşı ile ilgili görüşü: Bayındır'a göre reşit olmayan hiç kimse evlenemez, bu konuda Kuran-ı Kerim'de açık hükümler vardır. Bayındır, öğrencisi Dr.Fatih Orum'un Kuran ve sahih sünnete dayalı olarak bu konuda kaleme aldığı makaleyi, konuyla ilgili bilgi almak isteyenlere kaynak olarak tavsiye etmektedir.
• Tarikatlarla ilgili görüşleri: Bayındır, tarikat ve tasavvuf çevrelerinin çok büyük yanlışlar içerisinde olduklarını belirtir. Bayındır ve arkadaşlarına göre rabıta, şeyhin himmeti, şeyhin şefaati, gavs, kutub ve benzeri tarikat-tasavvuf kabulleri yanlış şeylerdir. Bayındır bu tür inanışların İslam inancı içerisinde kabul edilemeyeceğini söyler. Bayındır bu konuyla ilgili çalışmalarını Kuran Işığında Aracılık ve Şirk ve Kuran Işığında Tarikatçılığa Bakış adlı kitaplarında toplamıştır.
• Kader konusundaki görüşleri: Bayındır, Kuran-ı Kerim'de anlatılan Allah'ın yaratma kanunlarına ve uygulamasına dikkati çeker. Bayındır, insan bir iş yapmaya karar verdiğinde o fiilin sadece kulun tercihine bağlı olduğunu, tasarruf ve iyi-kötü arasındaki tercihin kulun kendisine bırakıldığı, kul diledikten sonra Allah'ın o fiili yarattığı/yazdığı, Allah'ın kanununun bu şekilde olduğu görüşündedir. Bayındır ilgili Kuran ayetlerine dayanarak imtihan ve tercihler konusunda Allah'ın kuluna hiçbir şekilde müdahalede bulunmadığının altını çizer. Bu görüşünden dolayı muhaliflerince sert şekilde eleştirilir. Hatta bazı noktalarda sözleri çarpıtılır. Bayındır "Allah gaybı bilmez" diye bir söz söylememiştir. Bu konuda kendisine yapılan ithamları da reddetmiştir.
• Faiz ve ekonomi konusundaki görüşleri: Bayındır, faizsiz finans kuruluşlarının yozlaştığı ve faizli bankalar gibi çalıştığı görüşünü savunur. Faizin topluma ve ekonomiye çok büyük zararlar verdiğini uzun yıllar yaptığı araştırmalarla tespit etmiş ve bu çalışmalarını Ticaret ve Faiz adını verdiği eserinde toplamıştır.
• Meleklerin günahsız ve suçsuz olmadığı, aksine onlarında insanlar gibi imtihana tabi olduğu görüşü: Bayındır'a göre melekler de imtihan edilirler. Günah işleyebilirler. Meleklerin insana üstünlüğü yoktur, aksine insanın meleklere üstünlüğü vardır. Bu üstünlük insanın isim ve eylemleri bilmesi, alet kullanımı ve mühendislik zekasının gelişmiş olmasındandır. İnsan medeniyet kuran, bilimsel araştırmalar ve icatlar yapan bir varlıktır. İnsan bilimsel araştırmalarla kainat ayetlerini okur ve kavrar. Bayındır buna dayanak olarak Kuran'dan ilgili ayetleri (örneğin Bakara 30) delil getirir, bu konuda iki önemli semineri vardır
• Geleneksel anlayışı tenkid görüşü: Bayındır'a göre İslam anlayışı iki ana başlık altında incelenir;

1)Emevi ve Abbasi devirlerinde ortaya çıkan, Roma ve Sasani hukukuyla oluşturulan ve bugüne kadar süren Geleneksel İslam anlayışı.

2)Peygamberimizin Kuran ile tebliğ ettiği, sahih sünnetiyle de uyguladığı gerçek din olan Kur'an İslamı.

Kur'an İslamı'nda Kuran-ı Kerim, Peygamber'in öğrettiği hikmet yöntemiyle anlaşılır ve tefsir edilirdi. Ancak Hz.Ömer'den hilafetinin bitişiden sonra yavaş yavaş unutulmaya başlanan hikmet anlayışının yeri, ulema ictihadlarıyla (fıkıh kitapları, ilmihaller vb...) doldurulmuş ve bu da büyük yorum hatalarına yol açmıştır. Geleneksel anlayış o zamanlardan bugüne devam etmekte ve bu sebeple Müslümanlara yol göstermesi gereken Kuran-ı Kerim, çözüm kaynağı olarak kullanılamamaktadır. Bayındır'a göre Müslümanlar, kitapları Kuran'ı anlama usulü olan hikmeti bilmediklerinden dolayı batı tarzı çözümleri kurtuluş olarak görmekte fakat bu da yöntem de toplumları daha da yozlaştırmakta çürümeyi önleyememektedir. Geleneksel anlayışın kabulleri Kuran süzgecinden geçirilmeli, Kuran'a aykırı olan görüşler fıkıh ve diğer dini kabullerden ayırılmalıdır. Bu da ancak hikmet yöntemi ile yani Kuran-ı Kerim'in kendi kendisini yorumlayan sistemini kullanarak yapılabilir.

• İstişhad hakkındaki görüşü: Bayındır, İslâm adına yapılan intihar saldırılarına karşı olduğunu, bu uygulamanın kesinlikle İslam dini, Kuran ve sahih sünnet ile ilgisinin olmadığını dini kaynaklardan deliller getirerek beyan etmiştir.
• Tarihselciliği reddeden görüşü: Kuran'ın tarihsel bir yapıda olduğu, Kuran hükümlerinin zamana ve şartlara göre değişebileceği görüşünü reddeder ve bu durumun batılı oryantalistlerce yetiştirilen bazı ilahiyatçı akademisyenlerin düştüğü bir yanılgı olarak görür
• Din-Bilim ilişkileri hakkındaki görüşü: Bayındır'a göre Allah'ın iki tür ayeti/delili vardır; birincisi indirilmiş ayetler olan Kuran-ı Kerim, ikincisi ise yaratılmış ayetler olan varlık ve kainattır. Hakikatin anlaşılabilmesi için Allah'ın yarattığı ayetler ile indirdiği ayetler birlikte okunmalıdır. Din-bilim ayrımı ortadan kaldırılmalıdır.

Özel hayatı

Abdülaziz Bayındır, evli ve dört çocuk babasıdır.

Eserleri

Türkçe

Bildiriler

1. Meskenle İlgili Fıkhi Meseleler
2. Kötüyü Tasvir
3. Günümüzde Karı-Koca İhtilaflarının Sebepleri
4. Seferîlik ve Namazların Birleştirilmesi
5. İnsan Cesedi ve Otopsi
6. Eyüp Mahkemesi
7. Menkul Kıymetler Borsası
8. Faizsiz Finansman Yolları

Kitaplar

1. İslâm Muhakeme Usulü (Osmanlı Devri Uygulaması), İstanbul, 1986
2. Kur'an Işığında Tarikatçılığa Bakış, İstanbul, 1997
3. Din ve Devlet İlişkileri Teokrasi ve Laiklik, İstanbul, 1999
4. Duada Evliyayı Aracı Koyma ve Şirk, İstanbul, 2001
5. Ticaret ve Faiz, İstanbul, 2002
6. Kur'an Işığında Doğru Bildiğimiz Yanlışlar, İstanbul, 2005
7. Risale-i Nur eleştirisi, İstanbul

Makaleler

1. Ödemeyi Geciktiren Borçluyu Cezalandırma. (İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3. sayı)
2. Nikâh Sözleşmesinde Velinin Yeri (İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4. sayısı)
3. Kitab-ı Mukaddes’e ve Kur’an’a Göre Teokrasi ve Laiklik (İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nin 1. sayısı)
4. Başlangıçtan Günümüze Kadar İslâm Toplumunda Madeni Paralar ve Kağıt Paralar (İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nin 2. sayısı)
5. Domuz Derisi (İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nin 2. sayısı)
6. Talep Enflasyonu ve Ortaklık Sistemi (Kur’an Mesajı ilmî Araştırmalar Dergisi, Kasım 1997)
7. Maliyet Enflasyonu (Kur’an Mesajı İlmî Araştırmalar Dergisi, Aralık 1997)
8. Menkul Kıymetler Borsası (Kur’an Mesajı İlmî Araştırmalar Dergisi, Şubat 1998)

Uluslararası İlmî Toplantılar

1. Eyüp Mahkemesi
2. Menkul Kıymetler Borsası
3. Kur’an’da Eşyanın Dili: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin 15-16 Mayıs 2008 tarihlerinde düzenlediği Uluslar arası Çevre ve Din Sempozyumu
4. Kur’an’da Şey, İrade Ve Fıtrat: Süleymaniye Vakfı ile Moskova Üniversitesi Asya Afrika Enstitüsü ve Rusya İslam Üniversitesi işbirliği ile Moskova ve Kazan’da Yapılan İlmî Toplantılarda sunulan tebliği. (14–17 Nisan 2008)
5. Din ve Fıtrat: Moskova Üniversitesi Asya Afrika Enstitüsü öğrencilerine konferans. (15 Nisan 2008)
6. Kur’an’ı Açıklamada Yeni Yöntem: Rusya İslam Üniversitesi öğretim üyeleri ve öğrencilerine konferans ve konu ile ilgili ilmi müzakereler. (17 Nisan 2008)
7. Din ve Bilim: Kazan Beşeri İlimler ve Pedagoji Üniversitesi öğretim üyeleri ve öğrencilerine konferans (18 Nisan 2008)
8. Din Bilim ve Fıtrat: Almanya Tübingen Üniversitesi Katolik İlahiyat Fakültesi’nde öğretim üyelerine, öğrencilere ve halka açık konferans. (10 Mayıs 2008)
9. Din ve Devlet İlişkileri: Almanya Tübingen Üniversitesi Katolik İlahiyat Fakültesi’nde öğretim üyelerine, öğrencilere ve halka açık konferans. (13 Aralık 2008)
10. Ruh-Beden İlişkisi
11. Almanya Tübingen Üniversitesi Katolik İlahiyat Fakültesi ile birlikte düzenlediğimiz Müslüman Hıristiyan Diyaloğu’nda sunulan bildiri. (2009-03-08, Roma)

Katolik Kilisesi’ne Mektup

09.03.2009 tarihinde Almanya'daki Tübingen Üniversitesi Katolik İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sayın Richard PUZA ile birlikte Vatikan’da Katolik Kilisesine ortak hedef ve ortak görev teklifini içeren bir mektup verilmiştir.

Ortak hedef, “Din ve bilim dengesini kurarak yeni bir çağ, denge çağını başlatmak”.

Ortak görev de “Allah’ın indirdiği kitapları, Allah’ın yarattığı kitapla, yani varlıklar âleminde geçerli kanunlarla birlikte okumak” diye belirlenmiştir.

Yabancı diller

Bildiriler

1. مبدأ الكتاب و السنة في العقوبة في التعدي على الحقوق
2. التعليق على اقتراح إيجاد مؤشر إسلامي للتعامل العاجل بديلا عن مؤشر الفائدة
3. Eyüp Mahkemesi
4. Menkul Kıymetler Borsası

Makaleler

1. عقوبة المدين المماطل بالغرامة المالية
2. تأثير التضخم النقدي في قضاء الديون
3. Kur’an Işığında Tarikatçılığa Bakış adlı kitap Arapça, Azerice, Rusça ve Uygurca olmak üzere birçok dile çevrilmiş olup bunların bir kısmı söz konusu dilde kitap hâlinde yayınlanmıştır. Rusçası ise kitap olarak yayınlanmanın yanı sıra “Müslüman Diyaloğu” genel başlığı altında Moskova’da Rusça yayınlanan “Din ve Bilim” dergisinde Mayıs 2002 – Mayıs 2003 tarihleri arasında yayınlanmıştır.

Dış bağlantılar

• Prof. Dr. Abdülaziz Bayındır SOHBET İSRA VE MİRAÇ HADİSESİ 1