Açe Sultanlığı
| Açe Sultanlığı | ||||
|
||||
|
|
||||
 |
||||
| Başkent | Bandar Aceh Darussalam (bugün Banda Aceh) | |||
| Yönetim | Monarşi | |||
Açe Sultanlığı (Açe Darüsselam Sultanlığı), Sumatra'nın kuzeyinde eski sultanlık.
1511'de Portekizlilerin Malakka'yı almasından sonra, birçok Müslüman etkinliklerini özgür kalmış bir merkeze aktarmayı yeğlediler. Bu aktarım üzerine sultanlığın limanı büyük bir önem kazandı. 16. yüzyıl boyunca ve 18. yüzyıl başında Açe sultanları, öbür Malezya kentlerinin yardımıyla Malakka'yı yeniden ele geçirmeye çalıştılar; hatta 1563'te Açe sultanı Alaüddin Şah Kanuni Sultan Süleyman'ın desteğini istedi (Açe Seferi).
Açe gücünün doruğuna Sultan İskender Muda zamanında ulaştı (1607-36). Açe kenti İskender Muda döneminde (1607-1636) karabiber ticaretinin önemli bölümüyle Minangkabau ülkesinin altın yataklarını denetimi altında tuttu. Böylece en parlak dönemine ulaştı. Birçok tanınmış yabancı, İskender Muda'nın sarayına uğrayıp onu ziyaret ederdi; bunlardan Augustin de Beaulieu (1620), ziyareti üzerine bir anlatı bıraktı.
İskender Muda döneminde Malakka'da Portekizlilerie sık sık savaşlar oldu ve Portekiz donanması 1614'te Bintan'da yenilgiye uğratıldı. Hollandalılar 1599'da, İngilizler ise 1602'de Açe'de ticaret merkezleri kurmaya çalıştılarsa da başarılı olamadılar. 1641'de Hollandalılarla kısa ömürlü bir ittifak kuran Açe Sultanlığı zamanla önemini yitirdi.
19. yüzyıla değin Sumatra'nın en önemli gücü olan Açe, Hollanda ile uzun bir çatışmaya girmek zorunda kaldı. Napoléon Savaşları'nın ardından Doğu Hint Adaları'nın Hollandalılara geri verilmesi üzerine İngilizler Açe'yi Hollanda etkisinden uzak tutmaya çalıştılar ve 1824'te imzalanan bir antlaşmayla düşmanca eylemlere girişilmemesini şart koştular. Antlaşmasnın bozulduğu 1873'te başlayan ve otuz yıl süren bu çatışma sömürgeci devletin başarısıyla sona erdi (Açe Savaşı); 1904'te Açe sultanı Tuanku Danel Syah Hollandalılara teslim oldu ve 1905'te de ülkeden sürüldü.
Açe, Endonezya'nın bağımsızlığından (1945) sonra da birçok kez ayrılıkçı girişimlerde bulundu.
