Serbedârîler
Serbedâriler, İlhanlı Devleti'nin yıkılışından sonra İran'da kurulan ve Horasan ile Esterabad yörelerinde 1337-1381 arasında hüküm süren devlet. Yöneticileri Şii inancına sahipti.
Hükümdârları
Serbedariler'in 11 hükümdarı bulunmuştur. Bunların listesi şudur:
- Abdulrazzak bin Fazlullah (1332–1338)
- Vaciheddin Mesut bin Fazlullah (1338–1343)
- Muhammed Aytemur (1343–1346)
- Kaba Isfendiyar (1346–1347)
- Lütfüllah (1347–1348 d.1361)
- Hoca Tacceddin Ali (1348–1353)
- Yahya bin Karavi (1353–1358)
- Zahireddin (1358–1359)
- Haydar el-Kassab (1359–1360)
- Lütfüllah (ikinci saltanat) (1360–1361)
- Hasan el-Damgani (1361–1364)
- Hoca Ali-yi Muayyed bin Mesut (1364–1376 ö.1386)
- Rukneddin (1376–1379)
- Hoca Ali-yi Muayyad bin Mesut (ikinci saltanat) (1379–1386)
Bu hükümdarların 10'u değişik nedenlerle öldürülmüştür.
Serbedârlar devrinde “Alevî-Bâtınîllik” hareketleri
Serbedârlar tarafından sürekli olarak desteklenen ve himaye edilen Şia-i Bâtıniye mezhebi bu sayede yaptığı hamlelerle yeniden hayât bulmağa uğraşmaktaydı. Serbedârlar hükûmeti Horasan’da meşhur Ebû Bekir Beyhakî’nin de memleketi olan Beyhak kasabasına bağlı “Şîʿa-i Bâtıniye” mezhebinin en yaygın olduğu “Paştin” köyünde doğan Abd’ûr-Razzak adında bir kişi tarafından kurulmuştu.[1][2] Şeyh Cevrî’nin hâlifesi Emîr Seyyid İzz’ed-Dîn Suğundî’nin nâkibi olan “Seyyid Kıvâm’ed-Dîn” daha İlhanlılar devrinde “Mazenderan” ve “Sari” yörelerinde şiddetli Şiî propagandalarını başlatmış bulunmaktaydı. Bu devirde Horasan’da hiç eksik olmayan isyânların başında mutlaka bir şeyh ya da Şia-i Bâtıniye tarafından idare edilmekte olan bir zâviye bulunmaktaydı. H. 737 / M. 1337 yılında Serbedârlar Hükûmeti’nin kurucusu olan Abd’ûr-Razzak’ın kardeşi Vecd’ed-Dîn’in de aralarında yer aldığı çok mühim kuvvetlerle Tus şehrinin üzerine yürüyen Hasan Cevrî müridlerinden “Derviş Aziz” tarafından Horasan’da büyük bir ihtilâl çıkartıldı. Türkistan, Belh, Tirmiz, Herat, Hâf, Khûhistan, Kerman, Meşhed, Nişapur gibi büyük şehirlerin tamamı Hasan Cevrî müridlerinin denetimi altına alındı.
Sonları
Devlet, 1381'de Timur Devleti tarafından ortadan kaldırıldı.
Kaynakça
Başvuru kitapları
- Peter Jackson (1986). The Cambridge History of Iran, Volume Sik: The Timurid and Safavid Periods. ISBN 0-521-20094-6
 | İran tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |