Orta kronoloji
Orta kronoloji, Babil'in altıncı kralı Hammurabi'nin saltanatını MÖ 1792-1750'ye ve Babil'in yağmalanmasını MÖ 1595'e sabitleyen Yakın Doğu Bronz ve Erken Demir Çağı'nın bir kronolojisidir.[1] Kronoloji, Ammisaduka'nın Venüs Tableti ile Enuma Anu Enlil tableti 63'ten elde edilen kanıtlarla belirlenen 56/64 yıllık bir astronomik hesaplamaya dayanmaktadır. Geleneksel ders kitapları orta kronolojiyi kullanma eğilimindedir ancak ilk dendrokronolojik ve astronomik kanıtlar bunun için çeşitli problemler ortaya koymuştur.[2] Bu, kısa kronolojilerin bazıları tarafından daha fazla benimsenmesine yol açmıştır.[3][4] Bununla birlikte, son araştırmalar orta kronolojinin büyük olasılıkla doğru olduğunu göstermiştir.[5]
Son yıllarda çeşitli bilim insanları, farklı kronolojileri tercih etmiştir. Aşağıda farklı kronolojilerine göre tarihsel olayların bir tablosu gösterilmektedir:
| Tarihsel olay | Ultra uzun/Ultra yüksek kronoloji | Uzun/Yüksek kronoloji | Orta kronoloji | Kısa/Düşük kronoloji | Ultra kısa/Ultra düşük kronoloji |
|---|---|---|---|---|---|
| Akad İmparatorluğu | ? | ? | MÖ 2334–2154 | MÖ 2270–2083 | MÖ 2200–2018 |
| Üçüncü Ur Hanedanı | ? | MÖ 2161–2054 | MÖ 2112–2004 | MÖ 2048–1940 | MÖ 2018–1911 |
| İsin Hanedanı | ? | MÖ 2017–1793 | ? | MÖ 1922–1698 | |
| Birinci Babil Hanedanı | ? | MÖ 1950–1651 | MÖ 1894–1595 | MÖ 1830–1531 | MÖ 1798–1499 |
| Hammurabi'nin saltanatı | MÖ 1933–1890[6] | MÖ 1848–1806 | MÖ 1792–1750 | MÖ 1728–1686 | MÖ 1696–1654 |
| Ammisaduka'nın saltanatı | ? | MÖ 1702–1682 | MÖ 1646–1626 | MÖ 1582–1562 | MÖ 1550–1530 |
| Babil'in düşüşü | MÖ 1736[7] | MÖ 1651 | MÖ 1595 | MÖ 1531 | MÖ 1499 |
Kaynakça
- ^ Martin Bernal (1991). Black Athena. Rutgers University Press. ss. 215ff. ISBN 978-0-8135-1584-7.
- ^ Jane McIntosh (2005). Ancient Mesopotamia: New Perspectives. ABC-CLIO. ss. 47-. ISBN 978-1-57607-965-2. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ Gurzadyan, V. G., On the Astronomical Records and Babylonian Chronology, ICRA, University of Rome “La Sapienza”, Italy and Yerevan Physics Institute, Armenia, Akkadica, v. 119–120 (2000), ss. 175–184.)
- ^ Warburton, D.A., The Fall of Babylon in 1499: Another Update, Akkadica, v. 132, 1 (2011)
- ^ Cornell-led research resolves long-debated Mesopotamia timeline
- ^ Orientalia. Pontificium institutum biblicum. 1998. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ Eder, Christian. Assyrische Distanzangaben und die absolute Chronologie Vorderasiens, AoF 31, 191–236, 2004.