Apkar Tıbir
Apkar Tıbir ya da Abgar Tıbir, Apkar Tebir (d. Tokat, Osmanlı Devleti - ö. ?), 16. yüzyıl'da yaşamış ve İstanbul'da ilk Ermeni matbaasını kurmuş kişidir. Kral Senekerim'in soyundan gelmektedir.[1] İstanbul'da beş-altı eser bastıktan sonra Eçmiadzin'e giderek izini kaybettirmiştir.
Matbaacılık
İtalya'da matbaacılık öğrenimi yapmış olan Apkar Tıbir,[2] 1567'de Karagümrük, Kefe Mahallesi'nde, Surp Nigoğayos Kilisesi'nin bodrum katında ilk Ermeni matbaasını kurmuştur.[1] İtalya'da basım konusunda baskıların artması üzerine İstanbul'a gelerek gerekli malzemeyi beraberinde getirmiştir. Şehre ayak basması ile önce tutuklanır, kısa bir süre sonra ise serbest bırakılır.[1] II. Selim döneminde İstanbul'da basım sıkı bir denetim altındadır ve genelde ya gizli ya da padişahın özel izin ve himayeleri ile yapıldığı için Tıbir, matbaasını Surp Nigoğayos Kilisesi’nin bodrum katına kurmuştur.[1] 1567-1569 yıllarında burada dil bilgisi, takvim ve ayin kitaplarından oluşmak üzere beş eser basılmıştır.
Konuyla ilgili yayınlar
- Teotig, Baskı ve Harf Ermeni Matbaacılık Tarihi, çev. Sirvart Malhasyan ve Arlet İncidüzen, İstanbul, Birzamanlar Yayıncılık, 2012.
Kaynakça
- ^ a b c d Atalay, Elif (15 Temmuz 2014). "Apkar Tıbir'le Karagümrük'te başlayan matbaacılık tarihi". Agos. 22 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2017.
- ^ Kemal, Beydilli. "MATBAA" (PDF). İslâm Ansiklopedisi. Cilt Cilt 28. s. 106. Erişim tarihi: 21 Nisan 2017.