Aleut Adaları'nın ada listesi
 |
 |
Aleut adaları listesi, Aleut Adalarındaki doğudan batıya doğru en büyük kayda değer adalar ve ada gruplarının alfabetik listesidir. Adaların yerlileri Eskimo - Aleut halklarının Eskimoların dışında kalan grubunu oluşturan Aleutlar (Unanganlar) olsa da, uzun süren Rus Alaskası (1733 – 1867) döneminde büyük ölçüde Ruslaşıp anadillerini unutmuşlardır. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 2.300 kişilik nüfustan 150 kadarı, Rusyadaki 200 kişilik nüfustan ise ancak 5 tanesi anadillerini konuşabiliyor[1]. Rusya'ya bağlı Komandorskiy adalarında (Остров Беринга и Медный Остров) günümüzde «Rus Aleutları» anlamına Kasakam Unangangis denen Aleut-Rus melezleri Rusça temelli Sasignan kreolünü konuşur. Parantez içinde italik dizilenler adaların Aleutça (Unanganca) adıdır.
Aleutçanın (Unangancanın) lehçeleri ve bu lehçeleri konuşan kabileler:
- Uzak Batı Unangancası
- Sasignan Unangancası: Near Adalarında (Sasignan Tanangin) Sasignan kabilesince konuşulur.
- Rus Unangancası: Kasakam Unangangis melezlerinin Rusça temelli Sasignan kreolüdür.
- Orta Batı Unangancası
- Naahmiĝus kabilesi Delarof Adalarında yaşarlar.
- Niiĝuĝis kabilesi Andreanof Adalarında yaşarlar.
- Doğu Unangancası
- Akuuĝun ya da Uniiĝun kabilesi Four Mountains Adalarında yaşarlar.
- Qawalangin kabilesi Fox Adalarında yaşarlar.
- Qigiiĝun kabilesi Krenitzin Adalarında yaşarlar.
- Qagaan Tayaĝungin kabilesi Sanak Adalarında yaşarlar.
- Qaĝiiĝun kabilesi Shumagin Adalarında yaşarlar.
Fox Adaları
- Adugak Adası - tehlike altındaki Steller denizaslanı kolonilerinin üreme alanıdır
- Aiktak Adası (Ugangax)
- Akun Adası (Akungan)
- Akutan Adası (Akutanax̂) -
- Amak Adası (Amax)
- Amaknak Adası (Amaxnax̂) - 2000 yılındaki nüfusu: 2.524 kişi
- Amukta Adası (Amuux̂tax̂)
- Ananiuliak Adası
- Avatanak Adası (Agutanax̂)
- Baby Adaları
- Bird Adası (Kitnamax)
- Bogoslof Adası (Aĝasaaĝux̂) - denizaslanlarının sığınağı ve deniz kuşlarının yuvalanma alanıdır
- Breadloaf Adası (Taanĝiinax̂)
- Buck Adası (Ukdax̂sxix)
- Caton Adası (Qagan Unimgix̂)
- Chagulak Adası (Chugssĝinax̂)
- Deer Adası (Animin)
- Derbin Adası
- Dushkot Adası (Duxsxan)
- Egg Adası (Ugalĝa)
- Emerald Adası
- Expedition Adası (Guchiganang)
- Fire Adası - federal olarak korunan kuş cenneti
- Gargoyle Adası
- Gull Adası
- Hog Adası (Uknadax)
- Kaligagan Adası (Qisxagan)
- Kigul Adası (Kiigalux̂)
- Krenitzin Adaları - hepsi de Alaska Maritime National Wildlife Refuge parçasıdır
- Kudiakof Adası
- Ogangen Adası
- Ogchul Adası (Uxchalux̂)
- Pancake Rock (Kaduuĝix̂ Tanax̂)
- Peter Adası
- Poa Adası (Saduuĝinax̂)
- Pustoi Adası (Taĝilgadax)
- Rootok Adası (Aayux̂tax̂)
- Round Adası (Imlichin)
- Samalga Adası (Samalĝa)
- Sanak Adası (Sanaĝax)
- Sedanka Adası (Sidaanax̂)
- Sushilnoi Adası (Tanĝimax)
- Tangik Adası (Tan'gax̂)
- Tanginak Adası
- Tigalda Adası (Qigalĝan)
- Ugamak Adası (Ugangax̂)
- Umnak Adası (Unmax)
- Unalaska Adası (Nawan-Alaxsxa)
- Unalga Adası (Unalĝa)
- Unimak Adası (Unimax)
- Vsevidof Adası (Uyagax̂)
- Wislow Adası
Four Mountains Adaları (Uniiĝun)
- Amukta Adası (Amuux̂tax̂)
- Chagulak Adası (Chugaaĝinax̂)
- Chuginadak Adası (Tanax̂ Angunax̂)
- Carlisle Adası (Kigalĝa)
- Herbert Adası (Chiĝulax)
- Kagamil Adası (Qagaamila)
- Uliaga Adası (Ulaĝa)
- Yunaska Adası (Yunax̂sxa)
Andreanof Adaları (Niiĝuĝin tanangis)
- Adak Adası (Adaax)
- Agligadak Adası (Aĝligadax)
- Amatigis Adaları
- Amatignak Adası (Amatignax̂)
- Amlia Adası (Amlax)
- Anagaksik Adası (Anagaxsax̂)
- Argonne Adası
- Asuksak Adası (Hasux̂sax̂)
- Atka Adası (Atx̂ax̂)
- Aziak Adası (Haazax)
- Barbara Adası
- Black Adası
- Bobrof Adası (Walĝa)
- Bolshoi Adası (Tanax̂ Angunax̂)
- Box Adası
- Castle Adası
- Chaika Rock (Hasax̂sax̂)
- Channel Adası
- Chisak Adası (Hatmax)
- Chugul Adası (Chiĝulax̂)
- Cone Adası
- Cormorant Adası
- Crone Adası
- Delarof Adaları (Naahmiĝun tanangis)
- Dora Adası
- Eddy Adası (Ugidaagamax)
- Egg Adası (Ugalĝa)
- Elf Adası
- Fenimore Rock (Taxchisax̂)
- Gareloi Adası (Anangusix̂)
- Gramp Rock
- Great Sitkin Adası (Stitxinax̂̂)
- Green Adası (Hmiikaayaĝus)
- Igitkin Adası (Igitxix̂)
- Ikiginak Adası (Ikiiĝinax̂)
- Ilak Adası (Iilax̂)
- Ina Adası
- Kagalaska Adası (Qigalaxsix̂)
- Kanaga Adası (Kanaga)
- Kanu Adası (Yunax̂)
- Kasatochi Adası (Qanan-tanax)
- Kavalga Adası (Qawalĝa)
- Koniuji Adası (Tanĝimax)
- Little Tanaga Adası (Tanagax̂)
- North Adası (Chihngax̂)
- Ogliuga Adası (Aglaga)
- Oglodak Adası (Ungluudâ)
- Plum Adası
- Ringgold Adası (Tanam Aduu)
- Sadatanek Adası (Sadan-tanax̂)
- Sagchudak Adası (Saĝuugax̂)
- Sagigik Adası (Amlagim Saĝuugaa)
- Salt Adası (Uladax)
- Sea Parrot Adası
- Seguam Adası (Saĝuugamax)
- Silak Adası (Silax̂)
- Skagul Adası (Sxaĝulax̂)
- South Adası
- Staten Adası (Iluuĝix̂ Tanax̂)
- Tag Adası (Tagachaluĝis)
- Tagadak Adası (Tanadax)
- Tagalak Adası (Tagalax̂)
- Tanadak Adası (Tanaadax̂)
- Tanaga Adası (Tanax̂ax)
- Tanaklek Adası (Tanaqlax̂)
- The Signals
- The Three Sisters
- Tidgituk Adası (Aakutanas)
- Ugidak Adası (Qagan-tanax̂)
- Ulak Adası (Uulax)
- Umak Adası (Uhmax̂)
- Unalga Adası (Unalĝa)
- Uyak Adası (Uuyax)
- Whip Adası
Rat Adaları (Qax̂um tanangis)
- Amchitka Adası (Amchixtax̂) - yeraltı nükleer silah testlerinin sitidir
- Bird Rock
- Davidof Adası (Qanan-tanax)
- Khvostof Adası (Atanax̂)
- Kiska Adası (Qisxa)
- Little Kiska Adası (Kangxhix̂)
- Little Sitkin Adası (Sitignax̂)
- Pyramid Adası
- Rat Adası (Hawadax)
- Segula Adası (Chiĝulax̂)
- Semisopochnoi Adası (Unyax)
- Tanadak Adası (Tanaadax̂)
Buldir Adası (Idmaax)
Near Adaları (Sasignan Tanangin)
- Agattu Adası (Angatux̂)
- Alaid Adası (Igingiinax̂)
- Attu Adası (Atan)
- Cooper Adaları
- Gibson Adaları
- Hammerhead Adası
- Hodikof Adası
- Kennon Adası
- Kohl Adası
- Loaf Adası
- Lotus Adası
- Nizki Adası (Avayax̂)
- Peaked Adası
- Savage Adası
- Semichi Adaları (Samiyan)
- Shemya Adası (Samiyax̂)
Komandor Adaları (Rusya
)
- Bering Adası (Rusça: остров Беринга)
- Mednıy Adası (Rusça: остров Медный)
Kaynakça
- ^ "Alaska Native Language Center : Alaska Native Languages / Population and Speaker Statistics". 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2012.
- Bergsland, K. Aleut Dictionary, Fairbanks: Alaska Native Language Center, 1994
- Orth, Donald J. 1971. Dictionary of Alaskan place names. U.S. Geological Survey Professional Paper 567, 1083 pp.