Çak
Çak - Türk ve altay mitolojilerinde kötü ruh. Şeytan. Çek, Şek veya Çekir olarak da bilinir.
Tanım
Çak’ların başında bir Ulu Çak[1] bulunur. Bu çirkin görünümlü, hırıltılı sesi olan 12 başlı bir varlıktır.[2] Yeraltında yaşarlar, yaz gelince yüzeye çıkıp ağaç köklerinde barınırlar. Kısa boyludurlar. İslamiyet sonrasında, Arap kültüründe Deccal’in soy atası olarak kabul edilen ve Şeytan’ı da çağrıştıran, alnının ortasında tek gözü bulunan Şik adlı varlıkla özdeşleştirilmiştir. Araplara göre bu varlık aslında iki kişidir ve kehanet yetenekleri vardır.
Çulım Türklerinde kamlık yapan şamanların "Çak çak" veya "Çek çek" diyerek ruhlardan yardım istediği bazı kaynaklarda ifade edilmektedir. "Çak/Çek" anlayışı Türk mitolojisine İslam'la birlikte girdiği düşünülen Şeytan ile yan yana kullanılır.[3]
Çekey
Çekey (veya Çeğekey) - Türk ve Yakut mitolojisinde kötü ruhlardan bir grup. İnsanları kör ederler ve görme duyularını yok ederler.[4] İşitme duyusuna da yok edebilirler ve insanın sağır kalmasına neden olurlar.
Çahık
Çahık (veya Cahık) - Türk ve Yakut mitolojisinde kötü ruhlardan bir grup. Lanetlenmiş insanların ruhlarıdır. Şekil değiştirebilirler. Kanlı elleri, kupkuru gözleri, ölümcül sözleri vardır.[5] Çok tehlikelidirler.
Etimoloji
(Çak/Yak/Yag/Yeg) kökünden türemiştir. Kötü, pis, kirletici, kötülük getiren anlamları vardır. Vurmak, bölmek, ayırmak gibi içeriği de bulunur. Yakmak fiili ile de bağlantılı olması muhtemeldir.
Kaynakça
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 135)
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 607)
- ^ Sibirya Türklerinde Mitoloji, Naciye Yıldız (Çeekeyler)
- ^ Sibirya Türklerinde Mitoloji, Naciye Yıldız (Haan-Caahıklar)
Dış bağlantılar
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca 9 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF
Ayrıca bakınız
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |