Kafatası

Yetişkin insan kafatasındaki kemikler.

Kafatasının üç boyutlu görüntüsü

Kafatası (cranium), beyni çevreleyen ve oldukça güçlü bir kemikten koruma sistemidir. 8 farklı kemikten oluşmuştur. Kafatasının kemik yapısı kendine özgüdür. Kemiklerin birleşim noktaları girintili çıkıntılı bir yapıya sahiptir. Nedeni ise kafatası kemiklerinin birleşim noktalarının birbirine geçebilecek şekilde tasarlanmış olmasındandır. Kafatasında sadece çene kemiği oynar. Diğer kemikler oynamaz.

Erişkin bir bireyde oldukça sert ve güçlü bir yapıya sahiptir. Ancak yenidoğan bir bebekte bambaşka bir yapıya sahiptir. Ana rahminden çıkan bebeğin kafatası henüz kemik halini almamış ve yumuşak bir yapıda olur. Ayrıca kafatasını oluşturan bu 8 kemik birbirine tam olarak oturmamıştır. Kemiklerin birleşim noktaları arasında boşluklar (fontanel, bıngıldak) oluşmuştur. İlk bakışta bir dezavantaj gibi görünse de, aslen doğumda bebeğin hayatını kurtaran bir özelliktir. Eğer bebeğin kafası tam olarak kemikten sert bir yapıya sahip olsaydı ve arada herhangi bir boşluk bulunmasaydı, doğum sırasında bebeğin kafasının ezilme olasılığı çok yüksek olabilirdi. Ancak bebeklerde kafatası kemiklerini oluşturan kıkırdak ve yumuşak yapıdan dolayı kemikler esneklik kazanarak, eğilme ve bükülme özelliği taşırlar. Fakat sadece esneme tabii ki yetersizdir. Kafatasının esneyebilmesi için de bir alana ihtiyaç vardır. Bu alan da doğum esnasında tam olarak kapanmamış kafatası aralığıdır. Kafatası kemikleri sıkışarak aradaki boşluğu doldurur. Hatta ve hatta birbirleri üzerine doğru çıkarlar. Böylelikle kafanın hacmi de küçülmüş olur. Bu sayede bebek, kafa hacminin yarısı kadar olan doğum kanalından geçerek sağlıklı bir şekilde doğar.

Omurgalılarda iskeletin en üst bölümü; başın şeklini belirler ve içindeki organları korur.

Kemikler

Kafa kemikleri iki bölümde incelenirler:

1. içinde merkezi sinir sisteminin oturduğu kemikler (neurocranium, ossa cranii, craniales): Beyin ve diğer merkezi sinir sitemi yapılarını saran kısımı çevreleyen kemikler. Os frontale (frontal kemik), os parietale (sağ sol olmak üzere iki çift), os occipitale (ense kemiği olup içinden omuriliğin çıktığı foramen magnumu barındırır), os sphenoidale (Sfenoid, yarasa veya kaması kemik, hipofiz bezini taşıyan Fossa hypophysialis, bu kemik üzerindeki Sella turcica üzerindedir.), os temporale (kulak kemiği).
2. yüzü oluşturan kemikler (visocranium, ossa faciei, facialia): Yüzü oluşturan kemiklerdir. Maxilla (üst çene kemiği), os palatinum (damak kemiği), oz zygomaticum (elmacık kemiği), mandibula (alt çene kemiği).

Bu kemiklerden sadece alt çene kemiği hareketlidir; diğerleri birbirlerine sturalarla kaynaşmıştır.

Kafatasını oluşturan kemikler (ossa cranii); 8 adet kafa kemiği ve 14 adet yüz kemiği (viscerocranium), 6 adet kulak kemikçiği ve 1 adet dil kemiği (Os hyoideum) olmak üzere 29 kemikten oluşur.

Kafa kemikleri

• Alın kemiği (Os frontale), 1 adet
• Duvar kemik (Os parietale), 2 adet
• Art kafa kemiği (Os occipitale), 1 adet
• Şakak kemiği (Os temporale), 2 adet
• Temel kemik (Os sphenoidale), 1 adet
• Kalbur kemik (Os ethmoidale), 1 adet

Yüz kemikleri

• Üst çene kemiği(Maxilla),2 adet
• Elmacık kemiği(Os zygomaticum),2 adet
• Burun kemiği(Os nasale),2 adet
• Göz yaşı kemiği(Os lacrimale),2 adet
• Damak kemiği(Os palatinum),2 adet
• Alt boynuzcuk kemiği(Concha nasalis inferior),2 adet
• Sapan kemiği(Vomer),1 adet
• Alt çene kemiği(Mandibula) ile birlikte toplam yüz kemikleri 14 adettir.