İçeriğe atla

Bilgi erişim

Vikipedi, özgür ansiklopedi
17.31, 1 Şubat 2021 tarihinde Ayberkkaraarslan.BBY163 (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 24769581 numaralı sürüm (→Bilgi Erişim Sorunları)

Bilgi erişim terimi ilk kez Calvin N. Mooers tarafından 1950 yılında kullanılmıştır.[1] Kişinin istediği bilgiye ulaşmak amacı ile bilgiyi toplama, sınıflama, kataloglama, depolama, büyük miktardaki verilerden arama yapma ve bu verilerden istenilen bilgiyi üretme (veya gösterme) tekniği ve sürecidir.[2]Bilgi erişim, kişinin istediği bilgiye ulaşmak için bilgi toplama, veri tarama, sınıflama eylemleri, aranan ve istenilen bilgiye ulaşmak için izlediği yol olarak tanımlanabilir.

İçinde bulunduğumuz çağ “Bilgi Çağı” olarak adlandırılabilir. Günümüzde bilgi artış hızı mükemmel derecede artmıştır. 2003 yılında Kaliforniya Üniversitesi’nin yaptığı bir çalışmaya göre (How Much Information) 2002 yılı itibarıyla her türlü ortama aktarılmış olan yeni bilgilerin (basılı, yazılı, elektronik…) miktarı yaklaşık 5 exabyte’dır. Günümüzde ise bu bilgi miktarının bir hayli artmış olduğunu söylemek kaçınılmazdır. Bu bilgi artış hızına ayak uydurmak için bilgi erişimin ne olduğunu ve istenen bilgiye nasıl ulaşılabilmesi gerektiğini bilmek ve bilinenleri uygulamak çok önemlidir. “Geleceğin cahili okuma yazma bilmeyen değil de, bilgiye nasıl erişileceğini bilmeyendir” diyor Alvin Toffler.[3]Bilgi erişim algoritmalara delege edilmektedir. Algoritmalar bir kaynağın araştırma ile ilgili olup olmama durumuna karar vermektedir. Bilgi erişim, kaba bir tabirle entelektüel çaba ile işlediğimiz metinlerin, verilerin makine algoritmaları aracılığı ile işlenmesi ve anlamlandırılması olarak adlandırılabilir. Günlük hayatımızda oldukça yer etmiş durumdadır. Bilgi erişimin temel amacı, bir arada bulunan veriler içerisinden istenilen ve ilgili olanları ayıklamaktır. İdeal bir bilgi erişim sistemi, ilgili belgelerin tümüne ve sadece ilgili belgelere erişim sağlayabilmelidir. Ama aslına bakılırsa ideal bir bilgi erişim sistemi yoktur. [4] Kullanıcılar, yaptıkları aramalar sonucunda karşılarına çıkan arama terimleri ile alakalı en ilgili sonuçları görerek bunlarla tatmin olmaktadırlar. Bilgi erişim, bir eseri sembolize eden üst veriler aracılığı ile gerçekleşmektedir.[5] Bilgi erişim de, var olan bir kütüphanenin ne kadar zengin olduğu değil, ne kadar erişilebilir olduğu önemlidir. Kütüphaneler ve diğer bilgi merkezleri, veri tabanları ve arama motorları bilgi erişim sistemlerinin türlerindendir.

Bilgi Erişim Sorunları

Günümüzde bilgi erişim de kullandığımız kaynak internettir özellikle arama motorları.İnternet üzerinde aratılan bilgilere erişmek için kullanılan arama motorları, otomatik dizinleme sistemleri ve bilgi erişim teknikleri yetersizdir.[6]İnternet üzerinde aratılan bilgilere erişmek için kullanılan arama motorları, otomatik dizinleme sistemleri ve bilgi erişim teknikleri yetersizdir.[7]Çünkü ideal bir bilgi erişim sistemi yoktur. Ulaşılmak istenen bilginin anahtar sözcükleri internet arama motorlarına yazıldığında istenilene en yakın sonuçlar kullanıcılara sunulmaktadır. Bu da tam olarak yeterli değildir. Fakat internetteki bilgiler ne kadar doğru ? Ne kadar sağlıklı? Kullanıcı istediği bilgiyi kolayca bulabiliyor mu? Çünkü günümüzde arama motorları sap ve samanı çoğunlukla ayırt edemez durumda. Dünya genelinde çok hızlı bir bilgi artışı ile karşı karşıya kalınmaktadır. Bilgiyi depolama konusuna değinecek olursak, tarihte geriye gidildiğinde başta gelen ilk bilgi depolama ortamı insan beynidir. İnsanlar daha sonra yazı ve kağıdı icat ederek, insan beynindeki bilgileri dış ortamlara aktarabilir ve saklayabilir konuma gelmişlerdir. İnsanları ve varlıkları ayıran özellikler yürüyebilme, konuşabilme, irade gibi özelliklermiş gibi görünse de aslına bakılırsa insan ve diğer canlıları birbirinden ayıran en önemli özellik insan beynindeki bilgilerin dış ortamlara aktarılması ve saklanılmasıdır. İnsanlar beyinleri dışındaki ortamlarda(optik, manyetik depolama aygıtları) bilgi saklamaya başladıklarında dış ortamdaki bilgiler insanların günlük yaşamlarında karar alma sürecini hızlandırmaktadır.[8]Bilgi depolama, iletme ve erişim imkanı sunan yapı ve sistemlerin sürekli olarak kendini güncellemeli ve daha iyi hale getirmesi ve çağa göre geri kalmaması gerekmektedir. Bu durumda Marc(Machine Readable Cataloging Record) yapısını örnek gösterebiliriz. Marc, elektronik ortamda oluşturulan bir bibliyografik veriyi iki sistem arasında iletme amacıyla geliştirilmiş bir iletişim standartıdır. Marc, bilgisayar ve kütüphane kataloglarının tanışmasında ve iletiminde gündeme gelmiş bir sistemdir. Marc kayıtlarının düzenli olması ve belirli bir standart çerçevesinde ortak çalışmalara ve iş birliğine imkan sağlaması yıllar boyunca büyük bir önem taşımıştır. Lakin Marc erişim açısından bazı dezavantajları söz konusu olmuştur. Mesela bu yapıda, kaynaklara erişim yolu olarak kullanılan Telnet vardır. Önceki yıllarda Telnet aracılığı ile erişim sağlamak isteyen kullanıcılar yavaş ve güvensiz bağlantılarla karşılaşmaktaydı. Çünkü Telnet' de tüm veriler şifrelenmeden gönderiliyordu[9]. Lakin Marc dönemine göre hızlı denilebilecek bir erişim hızına sahipti. Fakat zaman ilerledikçe bu yapılar üstünde çok çalışmalar yapılmasına rağmen diğer erişim araçlarına göre geri kalmıştır. Ayrıca, bilgi erişim olayının karmaşık hale gelmesi büyük bir risk aslında. Mooers Yasasına göre: “Bilgi edinmek için katlanılan zahmet, bilgi edinmeden yaşamanın zahmet ve sıkıntılarından daha fazla ise bilgi erişim sistemleri kullanılmamaya başlar.[10](Tonta,Y.2001, 37.Kütüphane Haftası Bildirileri.).Bilgi erişimin temel sorunu diyebileceğimiz bir sorun var. Kişi tarafından bilinmeyen ve tanımlanamayan bir konuya erişim. Bilgi erişimi için kullanılan teknolojiler bu soruna çözüm olabilmiş değildir. Bilgiye erişim için kullanılabilecek çeşitli sistemler vardır.

Bilgi Erişim Sistemleri

Bilgi erişim sistemleri kullanıcıların ihtiyaç duyduğu bilgilerle alakalı tüm verileri sunmak ve alakasız olanları ise ayıklamak amacıyla oluşturulmuşlardır. Bilgi erişim sistemlerinin ilgili tüm kaynaklara konulara vb. ulaşması gereklidir fakat günümüzdeki pek çok sistem bunu başaramamaktadır. Kullanıcılar ihtiyaç duydukları bilgiye ulaşmak için bilgi erişim sistemlerinden yararlanabilirler. Bilgi erişim sistemlerinin birer bibliyografik özellik taşıdığını söyleyebiliriz.

Kataloglar

Kaynakların betimleyici özelliklerini bulunduran, yani bibliyografik özelliklerini barındıran ve kaynakların nerede olduğunu bildiren bilgi erişim sistemleridir.

Bibliyografyalar

Bibliyografyalar belirli bir konu hakkında yazılmış kaynakların listeleridir. Bibliyografya, bir konu hakkındaki yayınların tamamı anlamına gelmektedir. Bibliyografik kaynaklar, kullanıcıları istenilen bilgiye doğrudan götürmezler. Fakat aranan bilgi ya da bilgileri sunan farklı türdeki bilgi kaynaklarını kullanıcıların haberdar olmasını sağlayan ikincil kaynaklardır. Kapsadığı bilgi kaynaklarının bibliyografik kimliklerini veren ve kullanıcının asıl kaynağa ulaşmasına rehberlik eden yöneltici kaynaklardır. Basılı ya da elektronik olabilirler.[11] Bibliyografyaları kısaca yayın listeleri olarak tanımlayabiliriz. Kullandıkları dil ise niteleyici kataloglama dilidir. Bibliyografyalar, bilgi- belge merkezlerinde en fazla kullanılan kaynaktır. Bibliyografyaların amacı öncelikle bir yayının varlığını doğrulamaktır. İlgili yayının varlığını doğruladıktan sonra ise o yayına ait doğru bilgileri vermektir. Bibliyografyalar sistematik bir erişim şekline sahip olmaktadırlar. Bu sistemi yazar adı, eser adı ve konu başlıkları veya konu numaraları oluşturmaktadır.[12]. Bibliyografyalar, bu yüzden vazgeçilmez erişim kaynakları arasında yer almaktadır.

İndeksler (Dizinler)

Aranılan belgenin nerede, nasıl bulunabileceğini içeren listelerdir. Dizin, kitap, dergi gibi bilgi kaynaklarının içerisinde yer alan bilgi parçacıklarına ulaşmak için konu, başlık, yer adları, kişi adları gibi erişim uçlarına ulaşmak amacı ile kullanılan ayrıntılı alfabetik sistemdir. Dizin genellikle yayımlanan eserin sonuna konulmaktadır.[13] Kullanıcıların genellikle bilimsel yayınlara erişmek veya literatür taraması yapmak için başvurdukları kaynaklardır.

Ansiklopediler ve Sözlükler

Ansiklopedi ve sözlükler danışma kaynakları olarak bilgi erişim sistemleridir. Ansiklopediler genellikle alfabetik ve sistematik bir düzen içerisinde oluşturulmuş kaynakalardır. Sözlükler ise genellikle alfabetik bir sisteme göre oluşturulmuşlardır.

OPAC' lar (Online Access Catalogue)

Kütüphanelerin elektronik olarak kullandığı çevrim içi kataloglardır. Kütüphane kataloglarının kamuya açık ve çevrim içi hali de denilebilir. Bu kaynaklarda kataloglarda olduğu gibi eserlerin bibliyografik özelliklerini taşırlar. Opac' ın giriş ekranı, kullanıcıların tarama tercihlerini belirlemekte ve bu sayede kullanıcıların başarılarını direkt olarak etkilemektedir. [14]Opaclar, internet aracılığı ile yayımlanmaya başladığı için bir yayın niteliği taşımaktadır. Opaclar, yazar adı, eser adı ve konu başlıklarını baz alarak alfabetik, konu numarası üzerinden de sistematik erişim sağlamaktadır. Bu kaynaklarda dil, yayın yeri ve yayın tarihi gibi bibliyografik alanlar üzerinden filtreler kurabilmektedir.

Thesauruslar (Gömü/ Kavramlar Dizini)

Bu kaynaklar terimler arası kavramsal ilişkileri gösterirler. Eş anlamlı kelimeler sözlüğü de denilebilir. 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra Thesaurus, "lügat kitabı" anlamını kazanmıştır. Webster (Webster's Seventh New Collegiate Dictionary) sözlüğü Thesaurus'u "belirli bir alandaki sözcükleri veya bir bilgi topluluğunu veya kavramlar grubunu içeren bir kitap; özellikle anlamdaşlar sözlüğü" şeklinde tanımlamaktadır. Belirli bir alanda oluşturulan Thesaurus, bilginin erişiminde ve tanımlanmasında ortak bir dil olarak işlev yapar(Sönmez, 2008, s. 3).[15] Thesaurus, indeksleme yapılırken bütün kütüphaneciler tarafından aynı kavramlara karşılık aynı terimlerin kullanılmasını sağlamaktadır. Yani terimler arasındaki kavramsal ilişkileri de gösterir denilebilir. Kavramları ve kavramların ilişkilerini kullanıcılara öğretmek açısından önemli olduğu için farklı bilgi erişim sistemlerinin örgütlenmesinde kaynak niteliği de taşır. Thesaurus, bu sayede bilgi erişimini kolaylaştırmakta ve hızlandırmaktadır.

Veri Tabanları

Veri tabanları için online (çevrim içi) çalışan bibliyografyalar diyebiliriz. Veri tabanları, yüksek miktardaki bilgileri bir arada tutan ve istenildiğinde, bilgiyi erişime sunan sistemlerdir. Veri tabanlarına, çevrim içi çalışan bibliyografyalar da denilebilir. Kitap, dergi, makale gibi pek çok farklı türdeki kaynaklara erişimi mümkün kılmaktadır. Veri tabanları, bilginin yanı sıra belgenin içerisinde var olan bilgiye de erişim sağlamaktadır.[16] Veri tabanları, sayılamayacak kadar fazla olan bilgi kaynaklarını herhangi bir yerden, herhangi bir saatte ve kullanıcının istediği kadar kullanmasına izin vermektedir.

Öz (Abstact) ve Atıf Dizinleri

Öz dizinleri, öz adı verilen ve belge ile ilgili kısa özet içeren, kullanıcıya kaynak hakkında ön bilgi veren kaynaklardır. Atıf dizinler ise, özellikle bilimsel alanda yapılan üretimlerin ölçülmesini amaçlar.Bir araştırma makalesinde ya da belirli bir konuda yapılan analizlerde yazının amacı, okuyucuya hızlıca bildirilir. Bu bölüme Abstract adı verilir. Abstractlar, karmaşık araştırmaları bile kısa ve öz bir şekilde okuyuculara iletebilmektedir. Çoğu literatür veri tabanı arama motoru, makalenin tüm metni yerine sadece Abstract kısmını indeksler. Bilimsel makalelerin tam metinlerinin telif hakkı veyahut da yayıncı ücretleri nedeniyle satın alınması gerektiği için Abstract kısmı tam makalenin basımı için veya elektronik hali için önemli bir satış noktasıdır. [17]Abstractlar, araştırmacılara yapılan araştırmanın konuyla ilgili olup olmadığı konusunda güven vermektedir. Bu sayede araştırmacı ilgisiz makaleleri Abstractlarıno göze alıp eleyerek, bilgiye olan erişimini hızlandırmış olmaktadır. Dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki : Yapılmış olan atıfların sadece Abstractlara değil, metnin tamamına dayandırılması gerekmektedir.

Bilgi Erişim Yöntemleri

Bilgi erişim öncelikle bir amaç gerektirmektedir. Günümüzde var olan bilgi havuzu içerisinde ne arandığının net çizgiler çerçevesinde bilinmesi gerekmektedir. Aranan bilgi veya kaynak için nasıl bir yol izlenilmesi gerektiğini ve bu bilgi veya kaynaklara ulaşabilmek için bilgi tarama stratejilerini bilmek gerekmektedir. Bilgi kaynaklarına erişim için; açık erişim kaynakları, basılı kaynak, dijitalleştirilmiş veya dijitalleştirilmemiş eski kaynak biçiminde sınıflandırmak, bilgiye erişimin kolaylaştırılması bakımından yararlı olacaktır.[18]

Niteleyici Kataloglama

Bu yöntemde kaynaklar bibliyografik özelliklerine göre nitelenir. Niteleyici kataloglama en sade ve en fazla kullanılan bir bilgi erişim yöntemidir. Belgeler bibliyografik özelliklerine göre düzenlenmektedir. Yazar adı, yapıt adı ve dizi adı bibliyografik alanlar içinden en fazla tercih edilenlerdir. Bunlara bilgisayarların sağladığı yeni olanaklarla yayın yeri, dil, yayıncı, yayın tarihi gibi bibliyografik alanlarla filtreler eklenme olanağı mevcuttur. Bu kataloglamada neredeyse tüm dünya tarafından bir standart olarak Anglo- Amerikan Kataloglama Kuralları 2 kabul edilmiştir. Bu yöntemde, yapıt adı dışında kalan yazar adı, dizi adı gibi önemli bibliyografik alanları, yetke dizimi adı verilen, kontrollü sözcük dağarcıkları içerisinden seçilebilen kavramlardan oluşabilir.

Bibliyografik Sınıflama

Kökeni en eskiye dayanan bilgi erişim yöntemidir. Bibliyografik sınıflamanın temel amacı, birbirine yakın ve benzer konuları bir araya getirmek ve bunlar arasındaki ilişkilerle erişim sağlamaktır. Sınıflama birbirleriyle ilgili ortak ve özdeş ilişkileri bulunan varlıkları gruplandırmak için yapılan eylemdir. Bibliyografik sınıflama ise bibliyografik özellikleri baza alarak işler. Temelde iki tane sınıflama sistemi vardır. Evrensel Onlu Sınıflama Sistemi (Dewey Onlu Sınıflama Sistemi), Kongre Kütüphanesi Sınıflama Sistemi.

Sistematik kataloglarda dahi yaygın bir kullanıma sahip olan 2 sınıflama yöntemi vardır:

  1. Library of Congress Sınıflaması: Belgelerin yerleştirilmesinde kullanılmaktadır.
  2. Evrensel Onlu Sistem: Sınıflama yapısı itibarıyla, sadece kontrollü sözcük dağarcığı içerisindeki kavramları giriş öğesi yerine kullanır.
Konu Başlıkları

Konu başlıkları bibliyografik kayıtlamaya dayalı bir terimdir. Ayrıca konuların başlıklandırılması kaynakları yerleştirmede, kataloglamada ve erişiminde kolaylık sağlar. Amaç belgelerin içerdikleri konuları sözcük dağarcığı içindeki terimlerle karşılayıp bunları alfabetik erişim düzeni içinden erişilebilir kılmayı sağlamaktadır. Konu başlığı olarak seçilecek terimlerin oluşturulmasında terimlerin okura yönelik olması, terimin yaygın kullanılması, yabancı terimlerden uzak olması ve kullanılacak terimin konuyu tam ve öz bir şekilde yansıtması önemlidir.[19]

Anahtar Sözcük

Bir konuyu, başlığı, terimi en iyi şekilde özetleyen sözcüklerdir. Anahtar sözcük yöntemi, kişisel bilgisayarların kullanılmaya başlamasıyla zamanla bilgi erişim alanında önemini yitirmiştir. Kişisel bilgisayarlar kullanılmadan önceki dönemde belgelerin yayın adlarında bulunan sözcükler bilgisayar yoluyla dizinlenerek bilgisayar çıktısı haline getirilmekteydi ve daha sonra kullanıcıların hizmetine sunulmaktaydı. Fakat, daha sonraki dönemlerde kişisel bilgisayar kullanımı yaygınlaştığı ve her türlü sorgu otomatik şekilde yapıldığı için bu yöntem önemini kaybetmiştir.

Bilgi Erişim ve İnternet

Günümüzde web ortamında kayıt altına alınmış sayısız, yığınla bilgi var. Öyle ki webde arama yapma yangın musluğundan su içmeye benzetilebilir. O kadar şiddetli geliyor ki ihtiyacımız olanı içinden alamıyoruz.[20] Bu sorunun yanı sıra webdeki bilgi ne kadar sağlıklı, ne kadar işimize yarar bu soruların cevabı da muallaktadır. Kaldı ki webdeki bilgi dinamik bilgilerdir yani bir nevi hareket halindedirler. İnternetteki bilginin ne zaman kaybolacağını kestiremezsiniz, bugün aradığınız bilgiyi yarın bulamayabilirsiniz. Zaten bu noktada önemli olanda bu. Yani ne kadar bilginin arşivlendiği önemli değil, önemli olan istenilen bilgiye erişim sağlanıyor olması. Bilgi erişimi için kullandığımız her türlü kaynak, teknoloji “Bilgi İletişim Teknolojisi (BİT)” olarak adlandırılır. Bitler bile bilgi erişim sağlama konusunda sağlıklı ve yararlıysa ancak kullanışlı olabiliyorlar. Günümüzde ihtiyaç duyulan bilgiye ulaşmanın en kısa yolu internet ve internetin barındırdığı arama motorları olarak görülmektedir. Daha önce de belirtildiği gibi webdeki bilgiler çok fazla sağlıklı olmadığı için arama motorları sonuçları da sağlıklı olmayabilir. Çünkü arama motorları yüzeysel webi tara ve bulunan ilk bilgiyi önümüze getirir. Ayrıca webdeki bilgilerin kesinliği yoktur. Webdeki bilgiler kimse tarafından doğru mu yanlış mı diye incelenmez. Herkes webe her konu hakkında doğru veya yanlış bilgiler yazabilir. Bu konu hakkında hiçbir şey bilmeyen bir ilkokul öğrencisi de olabilir, alanında uzman konuya hakim bir profesyonel de olabilir fakat web bunu denetlemez. Yine de arama motorlarında veya veri tabanlarında arama yaparken daha sağlıklı sonuçlara ulaşmak için bir takım yollar izlenebilir. Anahtar sözcük seçimine dikkat etme, kelime gruplarını tırnak içinde yazma (Örneğin, “Ses kirliliği”), “ve, veya, değil” ifadelerinin kullanımı (and, or, not) gibi.

Sonuç

Sonuç olarak mevcut bilgiye ulaşmamız için bilgi erişim teknikleri ve yapılan arşivleme, dizinleme teknikleri yeterince faydalı olmuyor. Bilgiye erişmek için önce bilginin düzenlenmesi ve düzenlenen bilginin tanımlanması gerekiyor. Tanımlanamayan, bilinmeyen bilgi ulaşmak mümkün olmayacaktır.

Kaynakça

  1. ^ Gürdal Tamdoğan, O. (2009). Enformasyon Zincirinde Bilgi Erişim Sistemleri, Bilgi Erişim Sürecinde Kütüphane Kurumu ve Diğer Bilgi Merkezleri. Türk Kütüphaneciliği. ss. (151-168). Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/tk/issue/48930/624189
  2. ^ Tonta, Y. Sever,H. (2005). Bilgi Erişim Sistemleri ss. (13) Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-bilgi-erisim-sistemleri-ab-2005.pdf
  3. ^ Tonta, Yaşar (2001). "Bilgi Erişim Sorunları ve İnternet". Kütüphanecilikte Yeni Gelişmeler, Kavramlar, Olgular...37.Kütüphane Bildirileri. ss. (52-56). 
  4. ^ Tonta, Y. (1995). Bilgi Erişim Sistemleri. Türk Kütüphaneciliği . ss. (302). Erişim Adresi: http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/1010/1011
  5. ^ Tonta, Y. (2012). Bilgi Sınıflama, Bilgi Düzenleme ve Bilgi Erişim. ss. (160). Erişim Adresi: http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/11693/Tonta.pdf?sequence=1
  6. ^ Tonta, Y. (2001). Bilgi Erişim Sorunu, Information Retrieval Problem. ss. (6). Erişim Adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-hatay-2001-bildiri.pdf
  7. ^ Tonta, Y. (2001). Bilgi Erişim Sorunu, Information Retrieval Problem. ss. (6). Erişim Adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-hatay-2001-bildiri.pdf
  8. ^ Tonta, Y. (2002). Bilgi Erişim Sorunları ve İnternet. 37. Kütüphane Haftası Bildirileri. ss. (52-62). Erişim Adresi: http://eprints.rclis.org/14746/1/bilgi_erisim_interne.pdf
  9. ^ "Telnet Nedir?". Wayback Machine. 30 Ekim 2005. Erişim tarihi: 29 Ocak 2021. 
  10. ^ Tonta, Yaşar (2001). "Bilgi Erişim Sorunları ve İnternet". Kütüphanecilikte Yeni Gelişmeler,Kavramlar,Olgular... 37.Kütüphane Bildirileri. ss. (52-56). 
  11. ^ Fenerci, T. (2011). Genel Kapsamlı Bibliyografik Kaynaklar. ss. (1). Erişim Adresi: https://acikders.tuba.gov.tr/pluginfile.php/4372/mod_resource/content/1/Genel%20Kapsaml%C4%B1%20Bibliyografik%20Kaynaklar.pdf
  12. ^ Arıkan, A. Bilgi Erişimde Dil Sorunları. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2005. Erişim Adresi: http://www.bbytezarsivi.hacettepe.edu.tr/jspui/handle/2062/453
  13. ^ "Dizin". 12 Eylül 2020. Erişim tarihi: 28 Ocak 2021. 
  14. ^ Olcay, N, Koçberber, S, Soydal, İ, Alır, G. (2008). OPAC Kullanıcılarının Bilgi Arama Stratejilerinin Analizi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi , 25 (2). Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/huefd/issue/41207/497816
  15. ^ Taner, S. (2008). Bilgi Tanımlama ve Bilgi Erişim Adresi Olarak Thesaurus. Bilgi ve Belge Araştırmaları. ss. (1-3). Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bel/issue/18269/192637
  16. ^ Arıkan, A. Bilgi Erişimde Dil Sorunları. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2005. Erişim Adresi: http://www.bbytezarsivi.hacettepe.edu.tr/jspui/handle/2062/453
  17. ^ "Abstract (Summary)". 
  18. ^ Ortaş, İ. (2018). Bilgi ve İletişim Çağında Bilimsel Bilgiye Erişimin Önemi ve Türkiye'nin Bilgiye Erişim Potansiyeli. Türk Kütüphaneciliği. ss. (225). Erişim Adresi: http://tk.org.tr/index.php/TK/article/view/2952/2847
  19. ^ Arıkan, A. Bilgi Erişimde Dil Sorunları. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2005. Erişim Adresi: http://www.bbytezarsivi.hacettepe.edu.tr/jspui/handle/2062/453
  20. ^ Tonta, Yaşar (2001). "Bilgi Erişim Sorunları ve İnternet". 37.Kütüphane Haftası Bildirileri. ss. (52-56). 
  • Tonta, Y. 2001, 37.Kütüphane Haftası Bildirileri
  • Tonta, Y. Bilgi Erişim Sorunu ve İnternet
  • Arıkan, A. (2006). Bilgi Erişim Sistemleri. İstanbul: Babil Yayınları.
  • Gürdal, O. (2003). Internet’te Bilgi Erişim ve Bilgi Erişim Kaynakları. Ankara Üniversitesi * Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Bülteni.27. Ankara
  • Çimen, E. İnternet ve Bilgiye Erişim Yolları.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bilgi_erişim&oldid=24769581" sayfasından alınmıştır