Seyir
Seyir, yolbul, seyrüsefer ya da navigasyon, bir noktadan başka bir noktaya gitmek için en elverişli yolu tayin etme ve planlanan rota üzerinde yolculuğu gerçekleştirme. Genellikle bir denizcilik terimi olarak kullanılsa da, iki nokta arasındaki yolun önceden belirlenmiş olmadığı kara ve hava yolculuklarında da seyir yapılır. Denizcilikte seyir, havacılıkta ise seyrüsefer terimi daha yaygın kullanılır. Yön bulma terimi, seyir işinin önemli bir kısmını oluşturan, yakından bağlantılı bir terimdir.
Seyir yönteminin başlıca adımları
- Bulunulan yerin tespiti. Enlem ve boylam olarak koordinatların belirlenmesi veya harita üzerinde yapılabilir. Bulunulan vadinin, tepenin, köyün adının öğrenilmesi veya geçmişte gidildiğinin hatırlanması da bu kapsama girer.
- Gidilmek istenen yerin tespiti.
- Gidilecek yolun bacaklarının (rota) tespiti. Bu adımda doğru yönde ilerlenmesinin yanı sıra en kolay (en az emek, ya da en az dikkat gerektiren), en hızlı, en masrafsız (yakıt, aşınma, geçiş parası), en az riskli, seyyahlarca en görülesi ya da başka açıdan en faydalı görülen duraklar içeren yolun seçilmesi gibi amaçlar da güdülebilir. Çoğu kez bu çelişebilecek amaçlar arasında en uygun dengeyi kuran rota seçilir.
- Gidilecek yere varıldığının tespiti. Tekniğin bu son maddesi, seyirin yolculuk boyunca kontrol amacıyla sürekli yapılmasını gerektirir.
Seyrüseferde kullanılan başlıca araç ve nirengiler
- Teknik araçlar: harita, pusula, sekstant, kronometre, iskandil, altimetre, GPS, radar, uçuş kompüteri vs.
- İnsan yapısı işaretler: Karayolları, demiryolları, kanallar, büyük yapılar, fenerler vs.
- Yeryüzü şekilleri: Dağlar, ormanlar, akarsular, göller, sahil şeritleri, vs.
- Gök cisimleri: Güneş, yıldızlar.
- Güzergâh üzerindeki diğer insanlar.
Teknikler
- Kerteriz almak: Gidilecek yer bulunulan yerde gözüküyorsa kendi başına yeterli olabilir.
- Harita üzerindeki yeri bilinen iki noktadan (zirveler, fenerler vs.) kerteriz alarak bulunulan yerin tespiti.
- Harita üzerindeki hat şeklindeki unsurların (yol, ırmak, kıyı şeridi, vs.) gidilecek yerin geçilip geçilmediğinin kontrolü için kullanılması.
- Kasıtlı sapma: Yol, dere gibi hat şeklindeki unsurların üzerinde bulunan bir noktaya giderken, meydana gelecek tesadüfi sapmalardan kaçınmak için kasıtlı olarak belli bir yönde hafif sapma yaratma. Böylece yolcu, hatta ulaştığında kasıtlı sapma yaptığı yönün tersi yöne döner, hattı takip eder ve aradığı noktayı bulur.
Kaynakça
- "Seyir Maddesi", Meydan Larousse Büyük Lûgat ve Ansiklopedi
- "Navigation Skills for Walkers, Hikers and Ramblers", go4awalk.com, 22.05.2006 [1]15 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.