Ignác Goldziher

Ignác Goldziher'in portresi

Goldziher'in bir kitaptan alınmış resmi

Ignác (Yitzhaq Yehuda) Goldziher (22 Haziran 1850, Székesfehérvár – 13 Kasım 1921, Budapeşte), sık sık Ignaz Goldziher olarak zikredilen, Macar asıllı Musevî kökenli bir müsteşriktir. Alman Theodore Nöldeke ve Hollandalı Christiaan Snouck Hurgronje'yle beraber Batı'da Avrupa'da modern İslâmi ilimlerin kurucusu olarak görülür.

Hayatı

Székesfehérvár'da Yahudi bir ailede doğan Goldziher, Budapeşte, Berlin, Leipzig ve Leiden'de Macar kültür bakanı József Eötvös'ün desteğiyle okudu. 1872'de Budapeşte'de privatdozent oldu. Bir sene sonra Macar Hükûmeti'nin desteğiyle Suriye, Filistin ve Mısır'a seyahat ederek İslâm âlimlerinden Kahire'nin El-Ezher Üniversitesi'nde ders aldı.

1890'da Almanca: Muhammedanische Studien adlı eseri yayınlayarak hadislerde İslâm Peygamberi'nin sözlerinden ziyade ondan iki yüzyıl sonrasına kadarki dönemde mevcut olan hukûkî ve ideolojik çatışmaları yansıttığını iddia etti. Şeriat'ın kökenini Roma Hukuku'na borçlu olduğuna kuvvetle inanırdı. Fakat Patricia Crone'un görüşlerine göre bu konudaki delilleri ona uygun olmayacak derecede zayıftır.

Goldziher'e Budapeşte Üniversitesi'nde 44 yaşına kadar eğitmen görevi alması engellendi. 44 yaşında eğitmen olarak bu pozisyona kabul edilen ilk Yahudi asıllı bilgin oldu. Macar Hükümeti ve Macar Bilimler Akademisi'ni birçok uluslararası kongrede temsil etti. 1889'da StStockholm Müsteşrikler Kongresi'nde büyük altın madalyaya layık görüldü. Birkaç Macar ve başka bilgin câmialarına üye, Budapeşte'deki Yahudi câmiasına sekreter oldu. Cambridge Üniversitesi'nde Litt.D. unvanını 1904'te, Aberdeen Üniversitesi'nde LL.D. unvanını 1906'da aldı.

Bilginler arasındaki saygınlığı bilhassa İslâm öncesi ve İslâm hukukunu, hadis, din ve nazımı dikkatli araştırmalarıdır. Bu bağlamda çok sayıda tezler, eleştiriler ve makaleler yayınlamış ve bunları Macar Akademisi'ne bağışlamıştır. Bilimsel çalışmalarının çoğu hâlâ geçerli görülür.

Bilimsel çalışmalarının yanısına şahsî düşünceleri, seyahat yazıları ve günlük notları bulunmaktadır. Seyir defteri sonradan Almanca: Tagebuch adı altında yayınlanmıştır.

Çalışmaları

• Ignác Goldziher, Abū Ḥātim Sahl ibn Muḥammad Sijistānī (1896). Kitāb al-muʻammirīn. 1.-2. ciltler Arap Filolojisi üzerinedir. Buchhandlung und Druckerei vormals E.J. Brill. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2011. 
• Almanca: Tagebuch, Alexander Scheiber tarafından düzenlenmiştir (Leiden: Brill, 1978) ISBN 90-04-05449-9
• Almanca: zur Literaturgeschichte der Shi'a (1874)
• Almanca: Beiträge zur Geschichte der Sprachgelehrsamkeit bei den Arabern (Viyana, 1871–1873)
• Almanca: Der Mythos bei den Hebräern und seine geschichtliche Entwickelung (Leipzig, 1876; İng. tercümesi R. Martineau, London, 1877)
• Almanca: Muhammedanische Studien (İslâmî çalışmalar) (Halle, 1889–1890, 2 cilt) ISBN 0-202-30778-6
• Almanca: Abhandlungen zur arabischen Philologie (Leiden, 1896–1899, 2 cilt)
• Almanca: Buch vom Wesen der Seele (ed. 1907)