Gruppe 47

Grup 47, Alman yazar Hans Werner Richter’in 1947’den 1967’ye kadar Almancada eser veren yazarları davet ederek oluşturduğu bir gruptur. Grubun buluşmaları, okunan metnin iki taraflı eleştirisi ve genç, daha tanınmamış yazarları destekleme amacı gütmekteydi. Demokratik bir oylamayla verilen “Grup 47 Ödülü”, birçok yazarın, bu ödülü almasıyla kariyerlerinin başlangıcı anlamına gelmiştir. Grup 47 hiçbir kuruluş biçimine girmezdi, sabit bir üye listesi yoktu ve hiçbir edebi programa dâhil değildi, ama Richter’in katılıma davet etme usulüyle belirgin biçimde şekillenmiştir.

Grup 47 ilk zamanlarında, genç yazarlara II. Dünya Savaşı sonrası Alman edebiyatını yenilemeleri için bir platform oluşturmuştur. Daha sonraları Federal Almanya Cumhuriyeti’nin kültür yaşamında, toplantılarına önemli çağdaş yazarların ve edebiyat eleştirmenlerinin katıldığı etkili bir kuruluş konumuna gelmiştir. Grup 47’nin kültürel ve siyasi etkisi birçok tartışmanın konusu olmuştur. 1967’de buluşmalarını sona erdirmelerinin ardından grubun eski katılımcıları Alman edebiyatının gelişiminde yön verici olmaya devam etmiştir.

Tarihi

İlk Davet

Çağrı: Alman savaş esirlerinin gazetesi (Der Ruf: Zeitung der deutschen Kriegsgefangenen), 1945 yılının ilk zamanlarında Rodos Adası’ndaki Fort Philip Kearney savaş esiri kampında Alman savaş esirleri için oluşturulan Amerikan “Yeniden Eğitim Programı”nın bir parçası olarak kurulmuştur. Curt Vinz tarafından yayımlanmıştır. Gazete, savaş esirlerinin Almanya’ya dönüşlerinin ardından Vinz Yayımevi’nde Çağrı – genç neslin bağımsız sayfaları (Der Ruf – unabhägige Blätter der jungen Generation) adıyla, ilk kez 15 Ağustos 1946’da basılmıştır. Gazetede edebi yazılar da basılmıştır, ama yayımcı Andersch ve Richter her şeyden önce bunu, özgür bir Almanya için doğu ve batı arasında bir köprü olması ve sosyal bir toplum biçimine geçiş amacıyla daha çok siyasi bir organ olarak kullanmak istemişlerdir. Bazı zamanlar Amerikan işgal güçlerini eleştiren yazılar yazmışlardır, bu yüzden Amerikan işgalcileri tarafından gazetenin yayımlanması yasaklanmıştır. Bu iki yayımcının salıverilmesinin ardından gazetenin farklı siyasi yönde basılmasına devam edilmiştir.

Çağrı’nın faaliyetinin sona ermesinin ardından Hans Werner Richter “Akrep” (Der Skorpion) adında yeni bir gazete yayımlamak istemiştir. Richter’in davetiyle 1947’de yazarlar buluşarak müsvedde yazılmış ve ortak tartışmalar yapılmıştır. “Akrep” gazetesi çıkarılamamış olmasıyla birlikte Grup 47’nin ilk toplantıları burada yapılmıştır.

Oluşumu ve Teşkilatlanması

Grup 47’nin ilk buluşmasına 16 kişi katılmıştır. Başlangıç olarak Wolfdietrich Schnurre Das Begräbnis (Mezar) adlı öyküsünü yazmıştır. Ardından diğer katılımcıların açık, kısmen sert, kendiliğinden oluşan, daha sonradan grup eleştirisi ritüeline dönüşecek olan, eleştirilerinin plansız biçimi ortaya çıkmıştır. Konuşmacı yazarın, Richter’in yanındaki –“elektrikli sandalye” diye esprili adla anılan- boş sandalyeye oturarak yaptığı okumanın tarzı bile aynı kalmıştır. Konuşmacı kendini savunmak zorunda olmadığından, söyledikleri en önemli vecizeler arasına girer, yani somut metnin eleştirisi merkezde durur. Grubu bölebilecek olan edebi veya siyasi tarzın temelde yatan tartışmalarına Richter hiçbir zaman kesin tavırlarıyla meydan vermemiştir. Harabe edebiyatı (Trümmerliteratur) için kendi gerçekçi tercihine rağmen, grup adına bir edebi program belirginleşmemiştir, hiçbir ortak şiir kuramsallık anlayışı egemen olmamıştır; kısacası, örneğin faşist veya militarist metinlere yasak durumu gibi herhangi bir ilke anlayışı söz konusu edilmemiştir.

Grup 47 adı ilk kez, Hans Werner Richter’in düzenli olarak planladığı toplantıların ilkinde ortaya çıkmıştır. Yazar ve eleştirmen Hans Georg Brenner, grubun ismini, İspanyol Generación del 98’e bir benzeşme niyetiyle önermiştir. Buluşmanın bütün kuruluş biçimlerini reddeden Richter; „topluluk, kulüp, birlik, akademi“ önerilerine katılıp katılmayacağını şöyle açıklamıştır: „“Grup 47“, tamamen isteğe bağlıdır ve esasında hiçbir şey ifade etmez.“

İlk olarak 1962’de, topluluğun 15. Yıldönümü adına, Richter maziye bakarak Grup 47’nin „ideal çıkış noktalarını“ ifade etmiştir:

1.“Edebiyat ve gazetecilik (yayıncılık) alanlarında demokratik seçkinler oluşumu“

2.“Uygulamalı demokratik yöntemlerle bireyci bir gruba sonradan daha yaygın toplum kesimlerine kadar ulaşabilecek etkinlik alanını belirleme umudunu sağlamak.

3.“Bir program, bir topluluk, bir kuruluş ve herhangi bir kolektif düşüncenin araştırmalarını yerine getirmeden her iki hedefe de ulaşmak”

Grubun ilk yılları

İki aylık düzenlemenin ardından, Grup 47’nin ikinci toplantısı Ulm’de düzenlenmiştir. Katılımcı sayısı bu kez iki katına ulaşmıştır. Richter’in ‘Davet’iyle gruba ilk kez dâhil olan katılımcılardan Alfred Andersch’in ‘Alman Edebiyatı karar aşamasında’ adlı denemesi gruba yön gösterici olmuştur. ‘Gerçek sanatçılık’, ‘nasyonal sosyalizm karşıtlığının özdeşidir’ tezinden yola çıkarak, Alman düşünce yaşamının yenilenmesi için orijinal bir yaratma sürecinin tamamlanması gerekliliğiyle ‘genç nesilde sıfırdan başlamak’la yüz yüze olduğunu, belirtmiştir. Andersch’in bu taslağı, uzun süre boyunca grupta okunan tek deneme olmuştur.

Bunu takip eden yıllarda düzenlenen toplantılar çoğunlukla yılın ilk yarısında ve sonbaharda, farklı yerlerde vuku bulmuştur. 1950’de düzenlenen yedinci toplantıda ilk kez ‘Grup 47 Ödülü’ verilmiştir. Bu ödülün diğer edebiyat ödüllerinden farkı ise; tanınmamış genç yazarların desteklenmesinin hedeflenmiş olmasıdır. Ödül töreninde yazarların eserlerinin okunmasının ardından, grup üyeleri ödül alacak kişiyi demokratik bir seçimle belirlemişlerdir. İlk ödül, şair Günter Eich’a verilmiştir. Üçüncü ödül töreninde Heinrich Böll, ‘Kara Koyunlar’öyküsüyle ödülü almıştır.

8 ay sonunda, 1952’de, Grup 47’nin bir yayın organını kalıcı kılmak ve yerleştirmek amacıyla edebiyat gazetesi ‘Die Literatur’, Richter’in çabasıyla yayımlanmıştır.

Realizm ve Modernizm

Grup 47’nin ününün yayılmasıyla her buluşmaya yurt içinden ve yurt dışından daha fazla misafir davet edilmiştir. Grup 47’deki edebî paradigma değişikliğiyle, özellikle grubun ilk yıllarında belirleyici olan, “Alman Savaş Sonrası Edebiyat’ının sade realizm”inde yazılar yazılmıştır. Daha karmaşık yapıya sahip metinlerden yavaş yavaş uzaklaşılmıştır. 20 yy.’ın ilk yarısında gelişen, nasyonal sosyalizm zamanında yasaklanmış ve yakılmış olan “Modernist Edebiyat”, Grup 47 ile dirilmiştir.

Genç yazarlar, 1950’li yıllardaki ilımlı modernizmi Grup 47’nin edebî simgesi olarak şekillendirirken, genel hatları ile deneysel edebiyat çalışmaları grubun içinde yerleşmede ve kalıcılaşmada epey zorlanmıştır.

Bir kurum olarak Grup 47

Grup, 1950’li yılların başından beri daha fazla ilgi odağı olmuştur. Başlarda katılımcılar, düzenlenen toplantılar hakkında röportaj vermişlerdir. 1956’dan sonra ise sadece yıllık, ilkbaharda düzenlenen toplantılar hakkında, resmi sonuçlar değerlendirilmiş ve medyaya sunulmuştur.

Grup 47’nin en büyük başarısı, “Grup 47 Edebiyat Ödülü”ne layık görülen Günter Grass olmuştur. Grass 1958 yılında daha yayımlanmamış romanı “Teneke Trampet”in ilk bölümüyle bu ödülü almıştır. Bu ödül ile, daha o zamana kadar tanınmamış olan Grass’ın ani bir şekilde ünlenmesini sağlamıştır. Grup 47 Edebiyat Ödülü’nün verilmesine 3 yıl ara verilmiştir. Grass, kamuoyunun algısında grup yoluyla belirgin hale gelmesinden sonra belirginleşen edebiyat başarısı tekrar gruba yönelik bir etki yaratmıştır; nitekim bu anlamda, Grup 47’nin edebiyat sahnesinde önemi derinleşmeye başlamıştır.

Ardından, yazarlar, eleştirmenler ve yayımcılar gruptan davet edilmekte ısrar etmişlerdir. Grup düzenleme süreciyle daha profesyonel bir hal almıştır ve önceki toplantılardaki dostça hava yok olmuştur. Richter katılımcıları 3 gruba ayırmıştır: bazı genç yazarlar, “her şeyi daha iyi bilen” pür eleştirmenler ve sadece üye olan büyük bir grup. Grubun eski üyeleri artık gitgide toplantılara katılmamaya başlamışlardır. Heinrich Böll grupla ilgili düşüncelerini şöyle bildirmiştir: “150 yazarın, eleştirmenin, yayımcının, sinemacının, televizyoncunun ve daha fazlasının katıldığı toplantılar, bana öylesine ıstırap veriyor ki, isteksizce gidiyorum. Grup 47 kurum olma tehlikesiyle karşı karşıyadır.” Alfred Andersch de şu şekilde eleştiride bulunmuştur: “Grup edebi pazara dönüşecek.” Grup 47 Edebiyat Ödülü’nün verilmesi sırasında müsvetteler teslim edilir, yazarlar grup önündeki okumalarına özenli bir şekilde hazırlanırdı. Okumanın başarılı olup olmadığına bakarak, artık orada bulunan yayınevi temsilcileri yazarın edebi kariyeri hakkında karar verirdi.

Metinler hakkındaki eleştiriyi artık gruptaki diğer yazarlar değil, ayrıcalıklı olarak toplantıların yapıldığı salonların ön sıralarında oturan meslek eleştirmenleri gerçekleştiriyordu; bu eleştirmenler örneğin: Walter Höllerer, Joachim Kaiser, Walter Jens, Walter Mannzen, Marcel Reich-Ranicki und Hans Mayer gibi isimlerdi.

1961 yılında Grup 47’nin daha devam edip etmeceği tartışmaları olmuştur. Eleştirilere dönük eleştiri özellikle de değerlendirmelerinden çok çekinilen Reich-Ranicki’nin şahsında alevleniyordu. Bu konuda farklı görüşler olmuştur. Grubun eski üyeleri gruptan tahliyesini istemiştir. Richter ise gecikmeli olarak, bu yönde hareket etmeyeceğini bildirmiştir.

Grup, Politika ve Toplum

60’lı yıllarda toplumun politikayla daha fazla ilgilenmesinin sonuçları Grup 47’ye de yansımıştır. Richter’in hareketi temelde sosyal politik bir haldeyken, Grup 47 varolduğu süre boyunca politik açıdan etkin olmamıştır. Ancak bu durum hiçbir zaman bütün grup adına geçerli olmamıştır.

Son toplantı

Son toplantı 1967’de düzenlenmiştir. Bu toplantı, Sosyal Demokrat Öğrenci Topluluğu’nun bazı üyelerince protesto edilmiştir. Öğrenciler grubu “politik olmayan bir duruş”la suçlamışlardır ve “grup 47 kâğıttan kedi” ve “Şairler! Şairler!” gibi alaycı sloganlar atmışlardır. Grup üyelerinin tepkileri farklılık göstermiştir. Bazıları rahatsız oldukları için kızarken, bazıları öğrencilerle diyaloğa girmeye çalışmışlardır. Grup içinde -özellikle iki öncü Günter Grass ve Reinhard Lettau arasında- ideolojik farklılıklar oluşmuştur.

Hans Werner Richter 1968’de bir kapanış toplantısı düzenlemiştir. Bu toplantıda grup dağılmıştır. Richter’e göre Grup 47 hiçbir zaman gerçekten kurulmamıştır, bununla birlikte hiçbir zaman resmi olarak da dağılmamıştır. Richter bundan sonra bir toplantı daveti göndermemiştir. Eski üyeler, ara sıra, küçük çaplı toplantılar düzenlemişlerdir.

Ardıllar

Günter Grass 2005 yılının Aralık ayında kurduğu “Lübeck Edebiyat Toplantısı”yla yeni edebiyat çevresini kurmuştur. “Günter Grass Evi”nde düzenlenen ilk toplantıya Thomas Brussig, Michael Kumpfmüller, Katja Lange-Müller, Benjamin Lebert, Eva Menasse, Matthias Politycki, Tilman Spengler und Burkhard Spinnen gibi isimler davet edilmiştir. Grup 47’yi taklit ederek derneğe “Lübeck 05” adı verilmiştir. Grass, her şeyden önce, Grup 47’nin yeniden hayata geçirilmesi düşüncesinden uzak olduğunu eski üslubuyla belirtmiştir: “Devam ettirilemez bir şeydir bu. Aramızda hiç Hans Werner Richter yok. 40’lı ve 50’li yıllarda hüküm sürdüğü gibi bir durum günümüzde söz konusu değil.“

Edebiyat Ödülü

Grup 47 Edebiyat Ödülü 1950 yılından itibaren daha tanınmamış yazarlara verilmişir. İlk yıllardaki ödüllerde takdim edilen para (iki ödülde de 1000 Alman Markı), Amerikan reklam şirketi Coward McCann Company’nin bağışıydı. Daha sonradan –Hans Werner Richter tarafından düzenlenen ödüllerdeki- para farklı yayımevlerince ve radyo kuruluşlarınca bağışlanmıştır.

Ödüle alanlar

• 1950: Günter Eich, Abgelegene Gehöfte (Virane Çiftlikler) adlı şiiriyle,
• 1951: Heinrich Böll, Kara Koyunlar adlı öküsüyle,
• 1952: Ilse Aichinger: Spiegelgeschichte (Ayna Hikâyesi) adlı öyküsüyle,
• 1953: Ingeborg Bachmann, Ertelenmiş Zaman’dan dört şiiriyle,
• 1954: Adriaan Morriën, Zu große Gastlichkeit verjagt die Gäste adlı öyküsüyle,
• 1955: Martin Walser, Templones Ende adlı öyküsüyle,
• 1958: Günter Grass, Teneke Trampet’in ilk bölümüyle,
• 1962: Johannes Bobrowski, Sarmatlılar Dönemi’nden şiiriyle,
• 1965: Peter Bichsel, Mevsimler adlı romanıyla,
• 1967: Jürgen Becker, Ränder (Kenarlar) ile

Grup 47’nin etkisi ve tartışmalar

Heinz Ludwig Arnold’un görüşüne göre Grup 47 “20. yy’ın ikinci yarısındaki Alman Edebiyatı’nda belirgin bir iz bırakmıştır. Grubun edebiyat eleştirmenleri Federal Almanya Cumhuriyeti’ndeki edebî tartışmalara etkin olarak katılmışlardır ve gruptaki yazarlar Alman gazetelerinin kültür eki ve edebiyat çevrelerinde sansasyonel tartışmalar yürütmüşlerdir. Alman yazar Hans Magnus Enzensberger, Grup 47’yi “Alman edebiyat tarihinde örneği bulunmayan bir edebi topluluk” olarak nitelendirmiştir. Alman edebiyat tarihçisi Klaus Briegleb, grubu “günümüz Alman kültüründeki siyasî efsane” olarak adlandırmıştır. Alman yazar Alexander Kluge de, Grup 47’nin parladığı dönemde, Federal Almanya Cumhuriyeti’nin önemli edebi yeteneklerini bir araya getirdiğini ve asıl toplumsal sorunlara yönelik ortak bir tutumu ortaya koymak için onları etkilediğini belirtmiştir. Grup 47 çoğu kez efsanevileştirilmiş, çok sayıda taklit örnekleri ile karşılaşılmıştır. Örneğin Grub 47‘yi, Alman yazar Hans Werner Richter Edebiyat çevresi olarak, Heinrich Böll seyyar akademi olarak, Günter Grass bir tür edebî başkentin yedeği olarak, Hermann Kesten kendinden menkul yazarlar birliği olarak, Enzensberger de klik olarak görmüştür. Grup 47, farklı görüş açılarına göre; „edebiyat mafyası“, „edebî […] deneme sahnesi“, „Alman mucizesi“, „özel komando birliği“, „seyyar romantik kafe“ veya „yazar pazarının acentesi“ olarak da algılanmıştır.

Grup 47’nin kamusal etkisi üzerine tartışmalar

Sonraki eleştiriler, daha çok grubun kuruluşuna ve grubun kamu üzerindeki etkisine karşı yöneltilmiştir. Grup, yazar çevrelerince, aralarına başkalarını almayan, Alman Edebiyatı’nda hangi eserin iyi olup olmadığına, hangisinin okunup okunmayacağına karar vererek düşünce terörü yapan, diktatör bir grup olarak tanımlanmıştır. Sadece edebiyat alanında değil, kamusal alanda da çok etkili olan grup, edebi eserlerle ve içerikleriyle değil, politik tarzda tartışmalarla ilgilenen kamusal bir güç olarak değerlendirilmiştir. Heinrich Böll ve Hermann Kesten gibi Alman yazarlara göre; 1945 yılı sonrası Alman Edebiyatı, Grup 47 hiç var olmasaydı da farklı olmazdı. Grubun yararlarının ve zararlarının birbirini eşitlediği düşünülmüştür. Çoğu Alman yazar, Grup 47’nin dağılmasının ardından Alman Edebiyatı’nın artık rahat bir nefes aldığı yorumunu yapmıştır.

Politik müdahaleler

Grup, ilk yıllarında çoğunlukla tutucu eleştirmenlerce, sonraki yıllarda da parti politikacılarınca, politik odaklı yoğun karşı çıkışlara ya da saldırılara maruz kalmıştır.

Çoğu siyasetçiye göre grup, sadece kültürel alanda değil, politika alanında da etkisiyle gizemli meselelere yol açmıştır. 60’lı yıllarda politik havanın değişmesiyle ve grubun daha sağlam temellere sağlam olmasıyla eleştirilerin yönü de değişmiştir.

Sonraki çalışmalar

Grup 47’nin fiili olarak dağılmasından sonra, grubun gücü ve etkisi üzerine yapılan kamusal eleştirilerin sebebi ortadan kalkmıştır. Ardından grubun gelişmesi ve içeriksel öncelikleri arka planda kalmıştır. Nasyonal sosyalizm ve soykırım zamanında gerilemiş olan edebiyat çalışmalarını daha fazla yoğunlaştırmaya başlamışlardır.

Grup 47 üzerine çekilen film

• „Vom Glanz und Vergehen der Gruppe“, belgesel, Almanya, 2007, 45 dk.

Ünlü üyeleri

• Ilse Aichinger
• Alfred Andersch
• Ingeborg Bachmann
• Heinrich Böll
• Paul Celan
• Hans Magnus Enzensberger
• Erich Fried
• Günter Grass
• Wolfgang Hildesheimer
• Erich Kästner
• Alexander Kluge
• Siegfried Lenz
• Reinhard Lettau
• Marcel Reich-Ranicki
• Hans Werner Richter (inisiyatif ve organizasyon)

Dış bağlantılar

• Grup 4713 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)