Bağdaştırma

Vikipedi, özgür ansiklopedi
23.47, 10 Ekim 2020 tarihinde Khutuck Bot (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 23705119 numaralı sürüm (Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir))
Bağdaşıklık ile karıştırılmamalıdır.

Bağdaştırma, iki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek yeni bir anlama bürünmesi.[1] Bağdaştırmalara daha çok isim ve sıfat tamlamalarında rastlanır; bununla birlikte fiillerde, edatlarda ve bağlaçlarda da görülür. Tamlamayı meydana getiren sözcüklerin teker teker anlamlarına bakıldığında, sözcük öbeğinin kolektif anlamından oldukça farklı olduğu görülür.

Alışılmış bağdaştırma

Alışılmış bağdaştırmalar, adından da anlaşılacağı üzere, günlük kullanımda sık rastlanan ve genellikle görünen anlamını yansıtan sözcük öbekleridir:

  • çavdar ekmeği, çatlak bardak, su böreği
  • Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.
  • Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.

Alışılmamış bağdaştırma

Alışılmamış bağdaştırmalarda sözcükler sıra dışı anlamlarda kullanılır. Bu tür kullanımlara gündelik konuşmada pek rastlanmaz, hatta kullanımı kulağa tuhaf gelebilir; ancak şiir gibi edebî eserlerde yaygın olarak kullanılır. Aşağıdaki kalın yazılmış sözcük grupları alışılmamış bağdaştırmalara örnektir:

Kurudu artık otlar, bitmiyor tazeleri
Birikinti sularda yaprak cenazeleri[1]
Hicabın çığlığına takılır özlemlerim
Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu
Dışarıda gürül gürül akan bir dünya

Kaynakça

  1. ^ a b Bağdaştırma 25 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. e-okul, MEB. Erişim: 25 Ekim 2014