Şirketokrasi
Şirketokrasi (İngilizce: Corporatocracy), şirketler tarafından ya da şirketlerin çıkar grupları tarafından kontrol edilen ekonomik ve politik bir sistemi anlatmak için kullanılan bir terimdir.[1] Genelde belirli bir ülkedeki (özellikle Amerika Birleşik Devletleri) halihazırdaki ekonomik durumu eleştirmek için kullanılan aşağılayıcı bir terim olarak görülür.[2][3] Korporatizm (Corporatism) teriminden farklı olarak kullanılır ki Korporatizm anlam olarak şirketler ve tüketiciler arasında olan ortak çıkarların bir araya gelmesinden bahseder. Liberaller ve sol görüşlü eleştirmenler tarafından sıkça kullanılan Şirketokrasi, liberal ekonomi eleştirmenleri ve diğer politik gözlemciler tarafından da madalyonun diğer yüzüne bakmak amacıyla kullanılır. Ekonomist Jeffrey Sachs, Amerika Birleşik Devletlerini bu bağlamda kitabı " The Price of Civilization"'da (Medeniyetin Bedeli) Şirketokrasi ile yönetilen bir ülke olarak tasvir eder. Bu hareketin 4 trendin sonucu olduğunu açıklar; Ulusal partilerin zayıflığı ve kişisel olarak belirli bölgelerde politik temsilin güçlülüğü, 2. Dünya Savaş'ından sonra kurulan Amerikan Ordusunun büyüklüğü, şirketler tarafından desteklenen büyük bütçeli seçim kampanyaları ve küreselleşme ile işçilerden uzaklaşan dengeler.
Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları kitabı ile (Confessions of An Economic Hit Man) John Perkins (2004) tarafından da kullanılan terim, ona göre şirketlerin,bankaların ve hükumetlerin ortak çalışması ile var olur.[4] Bu organize durum Güçlü Elit (Power Elite) deyimi ile C. Wright Mills tarafından da bu şekilde adlandırılır. Bu "Güçlü Elit" grup, aslında Şirketokrasi içeresinde gücü ellerinde bulunduran ve statü olarak yüksek pozisyonlarda bulunan varlıklı kişilerdir. Bu kişiler aslında ülkelerin kaderini tayin eden, yasaları koyan ve ekonomik kararları alan üst düzey zenginlerdir.[5]
Bu türdeki bir yapılaşma; bankaların kurtarılmasını (bailout),CEO'lara ödenen inanılmaz yüksek maaşları, ulusal hazinenin, insanların ve doğal kaynakların sömürülmesinin nedenlerini de gözler önüne sermektedir.Küreselleşmenin de eleştirisini yapan Şirketokrasi terimine somut olarak Dünya Bankasının gelişmekte olan ülkelere verdiği borçlar, serbest gümrük ve ticaret antlaşmaları örnek olarak gösterilebilir.
Kaynakça
- ^ ^ "Corporatocracy". Oxford Dictionaries. Retrieved May 29, 2012. "/ˌkôrpərəˈtäkrəsē/ .... a society or system that is governed or controlled by corporations:"
- ^ ^ Jump up to: a b Jamie Reysen (October 4, 2011). "At Boston's Dewey Square, a protest of varied voices". Boston Globe. Retrieved 2012-01-04. "... Corporatocracy is the new Fascism ..."
- ^ ^ Will Storey (October 6, 2011). "D.C. Occupied, More or Less". The New York Times. Retrieved 2012-01-04. "... we’ve surrendered our nation to a corporatocracy ..."
- ^ ^ John Perkins (July 18, 2011). "Economic Chaos, Loans, Greece and Corporatocracy". Huffington Post. Retrieved 2012-01-04. "... bailouts in our own U.S. crisis have only benefited the corporatocracy, with CEO's paying themselves outrageous bonuses. ..."
- ^ ^ Doob, Christopher (2013). Social Inequality and Social Stratification (1st ed. ed.). Boston: Pearson. p. 143.