2023 Mısır cumhurbaşkanlığı seçimleri
 | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
2023 Mısır cumhurbaşkanlığı seçimleri, için Mısır'da vatandaşlar 10-12 Aralık 2023 tarihleri arasında oy kullandı.
Ülkede, yerel saatle 09.00'da başlayan oy verme işlemi akşam 21.00'e kadar sürmüştür. Seçim sonuçları ise 18 Aralık'ta açıklanarak Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.
Seçimin 2. tura kalması halinde ikinci tur oy verme işlemleri yurt dışında 5-7 Ocak 2024, yurt içinde ise 8-10 Ocak 2024'te gerçekleştirilecekti.[2]
Mısır'da 2013 yılında meydana gelen darbenin ardından iktidara gelen mevcut Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi, 2019 yılında yapılan bir anayasa değişikliği ile görev süresi dört yıldan altı yıla çıkarttığından ötürü, teknik olarak 12 yıl cumhurbaşkanlığı yaptı. Sisi yönetimi altındaki otoriter rejimde, adil ve dürüst seçimler düzenlenememektedir.[1][3][4][5][6][7] 18 Aralık'ta toplam oyların %89,6'sını kazandığı bildirildi. Seçime kayıtlı seçmenlerin %66,8'i katıldı.[8]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Görevdeki el-Sisi, 2018 seçimlerini oyların %97'sinden fazlasını alarak kazandı. Sami Anan'ın ordu tarafından tutuklanmasının ardından çok sayıda muhalif ismin seçime katılmasının engellenmesiyle beraber sadece göstermelik bir muhalefetin seçim yarışına katılmasına izin verildi.[9][10][11][12] Halid Ali ve Muhammed Enver El-Sadat, seçim komitesinin çıkardığı önemli engeller ve işlediği anti-demokratik ihlaller nedeniyle adaylıktan çekilmiştir. Ahmed Şefik ise, yolsuzluk suçlamaları ve seks kaseti iddialarıyla tehdit edilmiştir.[13][14][15][16][17][18]
2022'den bu yana Mısır, rekor yüksek enflasyon, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden kaynaklanan döviz sıkıntısı ve Mısır lirasının Mart 2022'den Ocak 2023'e kadar değerinin neredeyse yarısını kaybetmesi nedeniyle ekonomik bir krizle karşı karşıyaydı. Kriz öncesinde nüfusun yaklaşık üçte biri yoksulluk sınırının altında yaşıyordu ve üçte birinin yoksulluğa karşı savunmasız olduğu düşünülüyordu. Ek olarak, ülkenin dış borç faturası son on yılda üç kat arttı.[19][20] Mısır, para kazanmak için devlete ait çok sayıda şirketi ve hisseyi satışa çıkardı. 2023'ten 2024'e kadar bütçenin yaklaşık yarısı borç ödemelerine ayrıldı. Ek olarak, Uluslararası Para Fonu, Mısır lirasının tamamen dalgalı kur rejimine geçmesini talep etti, böylece bir dizi kredinin serbest bırakılması mümkün olacaktı. Hükûmet, Yeni İdari Başkent gibi yatırım getirisi olmayan projelere yaptığı harcamalar nedeniyle devam eden ticaret açığı ve ordunun ekonomi üzerindeki etkisini artırmakla suçlandı.[21][22][23] Moody's, Mısır'ın 2023 yılında borçlarını ödeyememe riski en yüksek olan ilk beş ekonomi arasında yer aldığını belirtmektedir.[24]
Seçim sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mısır cumhurbaşkanı iki turlu sistemle altı yıllık bir dönem için seçilir ve bir kez yenilenebilir.[25]
Seçime katılmak için bir adayın 20 milletvekilinin ya da "en az 15 valilikte 25.000 seçmenin" ve her valilikten en az 1.000 kişinin desteğini alması gerekir. Ek olarak, anayasanın 141. maddesi:[26]
- Mısırlı ebeveynlerden doğmuş ve Mısır vatandaşı olan bir aday olmalıdır.
- Aday, ebeveynleri ve eşleri dahil olmak üzere iki farklı vatandaşlığa sahip olmamalıdır.
- Cezai bir mahkûmiyetin bir sonucu olarak, aday medeni ve siyasi haklarından mahrum bırakılmamalıdır.
- Aday askerlik hizmetini tamamlamış olmalıdır.
- Aday en az kırk yaşında olmalıdır.
Sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Aday | Parti | Oy | % | |
|---|---|---|---|---|
| Abdülfettah es-Sisi | Bağımsız | 39.702.451 | 89.65 | |
| Hazem Ömer | Cumhuriyet Halk Partisi | 1.986.352 | 4.49 | |
| Farid Zahran | Mısır Sosyal Demokrasi Partisi | 1.776.952 | 4.01 | |
| Abdel-Sanad Yamama | Vefd Partisi | 822.606 | 1.86 | |
| Toplam | 44.288.361 | 100.00 | ||
| Geçerli oy | 44.288.361 | 98.91 | ||
| Geçersiz/boş oy | 489.307 | 1.09 | ||
| Toplam oy | 44.777.668 | 100.00 | ||
| Kayıtlı seçmen/katılım | 67.032.438 | 66.80 | ||
| Kaynak: Arab News, Paudal | ||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Egypt to vote for president in December, Sisi expected to win". Reuters. 25 Eylül 2023. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ "Mısır'da halk Cumhurbaşkanlığı seçimleri için sandık başında". Anadolu Ajansı. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2023.
- ^ Truex, Rory; Tavana, Daniel L. (July 2019). "Implicit Attitudes toward an Authoritarian Regime". The Journal of Politics. 81 (3): 1014-1027. doi:10.1086/703209.
- ^ Cambanis, Thanassis (22 Mayıs 2015). "Egypt's Sisi Is Getting Pretty Good … at Being a Dictator". Foreign Policy. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2017.
- ^ "Egypt: A Move to Enhance Authoritarian Rule". Human Rights Watch. 2019. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023.
- ^ Raghavan, Sudarsan (9 Temmuz 2020). "Egypt tries to silence its critics in the United States by jailing their relatives". The Washington Post. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
- ^ Al-Arian, Abdullah (27 Şubat 2020). "Hosni Mubarak's legacy is Abdel Fattah el-Sisi". Al Jazeera (İngilizce). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2021.
- ^ "El-Sissi wins Egypt's presidential election with 89.6% of the vote and secures third term in office". CTV News (İngilizce). 18 Aralık 2023. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023.
- ^ "Egypt: Planned Presidential Vote Neither Free Nor Fair". Human Rights Watch (İngilizce). 13 Şubat 2018. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2020.
- ^ Michaelson, Ruth (23 Ocak 2018). "Egypt arrests ex-general who stood for election against Sisi". The Guardian. 19 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023.
- ^ "Egypt's military arrests ex-general running for president". ABC News. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Masr, Mada (24 Ocak 2018). "Sami Anan's whereabouts unknown: Son". Mada Masr. 24 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023.
- ^ Michaelson, Ruth (24 Ocak 2018). "Khaled Ali withdraws from Egyptian presidential race". The Guardian. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023.
- ^ Bower, Edmund (25 Ocak 2018). "Egypt elections: Abdel Fattah al-Sisi's challengers liken President to Saddam Hussein as they drop out of race"
. The Independent. 6 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Sanchez, Raf (15 Ocak 2018). "Anwar Sadat's nephew backs out of Egypt presidential election". The Daily Telegraph. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Awadalla, Nadine (7 Ocak 2018). "Egyptian ex-PM Ahmed Shafik says won't run for presidency". Reuters. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023.
- ^ Hearst, David (9 Ocak 2018). "Shafiq quit Egypt election bid after threats of 'sex tape' and corruption slurs: Sources". Middle East Eye. 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023.
- ^ Youssef, Nour (7 Ocak 2018). "Egypt's Presidential Race Loses Popular Candidate". The New York Times. 19 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023.
- ^ "Egypt Inflation Hits Record High of Nearly 40%". VOA (İngilizce). 10 Eylül 2023. 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.
- ^ Cousin, Eduard (18 Ocak 2023). "As economic crisis deepens, will Egypt slow megaprojects down?". Al Jazeera. 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.
- ^ "Under Sisi, firms owned by Egypt's military have flourished". Reuters. 16 Mayıs 2018. 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.
- ^ "How deep are Egypt's economic troubles?". Reuters. 3 Mart 2023. 6 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.
- ^ "Will Egypt's asset sale get it out of its economic hole?". Al Jazeera. 25 Temmuz 2023. 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.
- ^ "Egyptian pound has lost half of its value since March". Al Jazeera. 11 Ocak 2023. 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.
- ^ "Elections: Egypt President 2018". www.electionguide.org. 21 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "Egypt: National Elections Authority Issues New Decisions Regulating Presidential Elections". Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA. 12 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2023.
