1961 Suriye askerî darbesi sayfasının kaynağını görüntüle

{{Ek kaynak gerekli|tarih=Ocak 2023}}
{{Çatışma bilgi kutusu
| çatışma           = 1961 Suriye askerî darbesi
| parçası           = [[Arap Soğuk Savaşı]]
| tarih             = 28 Eylül 1961
| yer               = [[Suriye]]
| sonuç             = Darbe başarılı oldu. 
* Suriye'nin bağımsızlığı restore edildi.
* Sosyalist BAC yasaları yürürlükten kaldırıldı, çeşitli endüstrilerin millileştirilmesi tersine çevrildi ve para birimleri ayrıştırıldı. 
* Yürürlükte olan [[1950 Suriye Anayasası|1950 Anayasası]]'nın yerine yeni bir anayasa yazıldı. 
* Bir dizi darbe ve karşı darbe sonrası [[1963 Suriye askerî darbesi|8 Mart Devrimi]] gerçekleşti.
| savaşan1          = {{flagdeco|United Arab Republic}} [[Birleşik Arap Cumhuriyeti]]
| savaşan2          = {{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} [[İkinci Suriye Cumhuriyeti|Suriye Arap Cumhuriyeti]] 
* Silahlı Kuvvetler Yüksek Arap Devrim Komutanlığı
* {{Bayraksimge resim|Single Color Flag - 0434B1.svg}} [[Ulusal Parti (Suriye)|Ulusal Parti]]
* {{Bayraksimge resim|Orange_flag.svg}} [[Halk Partisi (Suriye)|Halk Partisi]]
* [[Dosya:Flag of the Muslim Brotherhood.png|23px|border|link=Muslim Brotherhood]] [[Müslüman Kardeşler (Suriye)|Müslüman Kardeşler]]
* {{Bayraksimge resim|Syrian_communist_party_logo.png}} [[Suriye Komünist Partisi|Komünist Parti]]
* [[Arap Kurtuluş Hareketi]]
| komutan1          = {{flagdeco|United Arab Republic}} [[Cemal Abdünnasır]]<br />{{flagdeco|United Arab Republic}} [[Abdülhakim Amir]]<br /> {{flagdeco|United Arab Republic}} Tümgeneral Enver el-Kadı<br/>{{flagdeco|United Arab Republic}} Yarbay [[Casim Elvan]]
| komutan2          = {{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} Yarbay [[Abdülkerim en-Nehlevi]]<br>{{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} Yarbay [[Haydar el-Kuzbari]]<br>{{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} Yarbay [[Me'mun el-Kuzbari]]<br>{{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} Tümgeneral Abdülkerim Zahreddin<br>{{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} Zahir el-Din<br>{{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} [[Ekrem el-Havrani]]<br>{{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} [[Nazım el-Kudsi]]<br>{{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} [[Maaruf el-Davalibi]]<br>{{Bayraksimge resim|Flag of Syria (1930–1958, 1961–1963).svg}} [[Selahaddin el-Bitar]]
}}
'''1961 Suriye askerî darbesi''', [[Suriye Arap Ordusu|Suriye Ordusu]] subaylarının 28 Eylül 1961'de [[Birleşik Arap Cumhuriyeti|Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin]] dağılması ve bağımsız bir [[İkinci Suriye Cumhuriyeti|Suriye Cumhuriyeti'nin]] restorasyonu ile sonuçlanan bir ayaklanmasıydı.<ref name="MiddleEastRecord">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=vzZ71Eh5QvMC|başlık=Middle East Record Volume 2, 1961|erişimtarihi=19 Mayıs 2021|kısım=Chapter 18: The United Arab Republic (Al-Gumhuriyah al-Arabiyah al-Muttahidah)|bölümurl=https://books.google.com/books?id=vzZ71Eh5QvMC&pg=PA577|tarih=1961|dil=İngilizce|sayfalar=577-692|yer=Jerusalem, Israel|yayınyeri=Jerusalem|yayıncı=The Moshe Dayan Center/Reuven Shiloah Research Center (Tel Aviv University)/Israel Program for Scientific Translations/Israel Oriental Society (University of Jerusalem)/The Jerusalem Post Press/Gano Press|seri=Middle East Record|ile=Google Books|cilt=II|editör-ad=Eliahu|editör-soyadı=Elath|oclc=19956240|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160609230952/https://books.google.com/books?id=vzZ71Eh5QvMC|arşivtarihi=9 Haziran 2016|ölüurl=hayır}}</ref>

Ordu tüm güce sahipken ülkeyi doğrudan yönetmemeyi seçti ve bunun yerine ayrılıkçı bir hükûmeti kurmak için ülkeyi eski Suriye Cumhuriyeti'nin geleneksel [[Suriye'deki siyasi partilerin listesi|siyasi partilerinden]] politikacılara emanet etti. Restore edilen ülke, Suriye Cumhuriyeti'nin devamıydı, ancak [[Nasırcılık|Nasırcıların]] ve [[Arap milliyetçiliği|Arap milliyetçilerinin]] etkisiyle yeni bir isim aldı ve adı [[Suriye|Suriye Arap Cumhuriyeti]] oldu. Ordu içi mücadeleler hükûmet politikasını etkilediğinden, restore edilen rejim kırılgan ve kaotikti.<ref name="Kerr">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.ou.edu/mideast/Additional%20pages%20-%20non-catagory/Kerr_1973_HafizAsad_SyrianPolitics.pdf|başlık=Hafiz Asad and the changing patterns of Syrian politics|erişimtarihi=19 Mayıs 2021|arşivtarihi=25 Kasım 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20121125050006/https://www.ou.edu/mideast/Additional%20pages%20-%20non-catagory/Kerr_1973_HafizAsad_SyrianPolitics.pdf|yazarlar=Kerr|tarih=November 1973|sayı=4 (The Arab States and Israel)|dil=İngilizce|sayfalar=689-706|çalışma=International Journal|yayınyeri=Toronto|yayıncı=Canadian Institute of International Affairs (Canadian International Council/Conseil international du Canada/CIC)/SAGE Publications (Sage Publications, Ltd.)/Casa Editrice Leo S. Olschki|cilt=28|editör-ad=William C.|editör-soyadı=Graham|issn=0020-7020|doi=10.2307/40201173|editör2-ad=Robert|editör3-ad=Marion|editör4-ad=Ben|editör5-ad=Catherine|editör6-ad=Michael|editör7-ad=Jean-Lue|editör8-ad=James|editör9-ad=|editör2-soyadı=Spencer|editör3-soyadı=Magee|editör4-soyadı=Roswell|editör5-soyadı=Hume|editör6-soyadı=Petron|editör7-soyadı=Ferland|editör8-soyadı=Appleyard|editör9-soyadı=}}</ref> Gelenekçi muhafazakar politikacılar, [[1963 Suriye askerî darbesi|8 Mart 1963 Darbesi'yle]] eski düzeni ortadan kaldıran radikalleşmiş orduyla giderek daha fazla temas halindeydiler.<ref>{{Web kaynağı |url=https://books.google.lv/books?id=aUAhBQAAQBAJ&pg=PT121&dq=1961+syrian+coup&hl=en&sa=X&ei=EOI9VeOgBMaVsgG-74GgBg&ved=0CDAQ6wEwAw#v=onepage&q=1961%20syrian%20coup&f=false |başlık=Syria: A Recent History |erişimtarihi=11 Aralık 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160805232812/https://books.google.lv/books?id=aUAhBQAAQBAJ&pg=PT121&dq=1961+syrian+coup&hl=en&sa=X&ei=EOI9VeOgBMaVsgG-74GgBg&ved=0CDAQ6wEwAw#v=onepage&q=1961%20syrian%20coup&f=false |arşivtarihi=5 Ağustos 2016 |ölüurl=hayır }}</ref>

== BAC ile Suriye memnuniyetsizliği ==
[[Mısır]] ile birleşmeye yönelik acele ve açıkça coşkulu kararın ardından [[Suriyeliler]], [[Suriye'de siyaset|Suriye'nin geleneksel siyasetini]] ve ekonomisini giderek daha fazla tahrip eden çok merkezi, otokratik bir [[Askerî diktatörlük|askeri diktatörlüğe]] katıldıklarının farkına vardılar. Aslında bu dönemde Suriye yoktu. Suriye, BAC'nin Kuzey Bölgesi idi.

Siyasi partiler feshedildi. İlk tasfiye edilenler [[Suriye Komünist Partisi|komünistler]] oldu. [[Baas Partisi]], birliğin savunucusu ve [[Mısır cumhurbaşkanı|Cumhurbaşkanı]] [[Cemal Abdünnasır|Cemal Abdünnasır'ın]] en doğal siyasi müttefiki olmasına rağmen 1959-1960 döneminde nüfuz pozisyonlarından uzaklaştırıldı. Suriyeli subaylar, daha önceki güvenli konumlarında kendilerini tehdit altında hissettiler. Yüzlerce Suriyeli subay ya uzak Mısır'da görevlendirildi ya da emekliliğe gönderildi. Yerlerine Mısırlı yöneticiler ve subaylar getirildi. Suriye, [[Abdülhamid es-Serrac]]'ın gizli polisi tarafından yönetiliyordu.

== Ekonomi ==
1961'in ilk aylarında Suriye ekonomisi üzerindeki devlet kontrolü büyük ölçüde artırıldı. [[Suriye Merkez Bankası]] başkanı Ocak ayı sonunda istifa etti ve [[Millîleştirme|millileştirmenin]] ve planlanan para biriminin birleştirilmesinin tehlikeleri konusunda uyarıda bulundu (Mısır ve Suriye'nin hâlâ kendi para birimleri vardı). 5 Şubat'ta döviz kontrolü getirildi, tüm döviz mevduatları donduruldu ve Suriye'den 100 Suriye kuruşunun üzerinde döviz ihracatı yasaklandı. Resmi amaç, döviz rezervlerini artırmak ve sermaye kaçışını önlemekti, gerçekte ise sermaye ülkeden kaçmaya başlayınca tam tersi gerçekleşti. 10 Şubat'ta mevcut ithalat lisansları iptal edildi ve ithalatçılar yenileri için yeniden başvurmak zorunda kaldılar. 4 Mart'ta tüm bankaların BAC Arap vatandaşlarına ait anonim şirketler haline gelmesi gerekiyordu. O sıralar Suriye'de faaliyet gösteren 16 bankanın 6'sı BAC-Araplara, 6'sı BAC dışı Araplara ve 7'si Arap olmayanlara aitti.

20 Şubat'tan 8 Mart 1961'e kadar Nasır - Suriye'ye beşinci ve son ziyareti - [[Ekonomik liberalizm|liberal ekonomiyi]] kınayan ve daha sosyalist, devlet kontrollü bir modeli teşvik eden konuşmalar yaptı. Ayrıca, hâlâ büyük ölçüde tarım yapılan ülkede daha fazla fabrika ve endüstriyel altyapının geliştirileceğine söz verdi.{{kaynak belirt}}

Temmuz ayı başında hükûmet, Suriye'yi üç yıldır etkisi altına alan şiddetli kuraklığın yol açtığı gıda ve et sıkıntısını gidermek amacıyla depolardaki tahıla el koydu{{kaynak belirt}} ve büyükbaş hayvan ithalatını arttırdığını açıkladı.{{kaynak belirt}}

Temmuz 1961'de Nasır, endüstrilerin çoğunu kamulaştıran, tarım reformunu sertleştiren, çalışanların yönetime katılımını ve kar paylaşımı haklarını getiren bir dizi yasayı teşvik ederek ikinci (sosyal) devrimini ilan etti. Nasır için her zamanki gibi bu yasalar önceden tartışılmadı.{{kaynak belirt}} Suriyeli elitler her şeylerini kaybetmek üzere olduklarının farkına varmışlardı. Bu durum ordu subayları arasında artan memnuniyetsizlikle birleşti.

== Bölgesel hükûmetin kaldırılması ==
16 Ağustos'ta, 1958'den beri Suriye'nin bölgesel hükûmeti olan Kuzey Yürütme Konseyi lağvedildi ve tüm yürütme gücü [[Kahire]]'de toplandı. Suriyeli yöneticiler Kahire'ye nakledildi ve birleşik hükûmette görevler verildi. 30 Ağustos'ta Kuzey Bölgesi, Nasır tarafından atanan ve içişleri bakanına karşı sorumlu valilerle birlikte 11 valiliğe bölündü. Suriye sadece başka bir Mısır vilayeti haline gelmişti.

== Serrac krizi ==
[[Abdülhamid es-Serrac]], Suriye'de gerçek güce sahip son Suriyeli idi. Kuzey Yürütme Konseyi başkanı, iktidardaki [[Ulusal Birlik (Mısır)|Ulusal Birlik]]'in yerel şubesinin genel sekreteri, Suriye içişleri bakanı ve uzun süredir gizli polis başkanıydı.

Haziran 1961'de Nasır, Serrac'a yerel yönetimi tasfiye etme planını anlatmıştı. Onu iktidardan uzaklaştırmanın bir yolu olarak, 17 Ağustos 1961'de Serrac, BAC'nin içişlerinden sorumlu başkan yardımcılarından biri yapıldı ve Kahire'ye taşındı. 13 Ağustos'ta Nasır, sırdaşı [[Abdülhakim Amir|Abdülhakim Amir'i]] (genel müfettiş rolünde) [[Şam]]'da kontrolü ele geçirmesi için gönderdi. 26 Ağustos'ta Amir ve Serrac, hükûmet toplantısı için Kahire'ye gittiler. 15 Eylül'de Serrac Şam'a döndü ve 16 Eylül'de Kuzey bölgesinin Ulusal Birlik Yürütme Komitesi toplantısını düzenledi.<ref name="MiddleEastRecord"/>

16 Eylül'de Amir, Serrac'ın artık bu tür toplantıları düzenleme yetkisine sahip olmadığını açıkladı ve Serrac, bölgesel Ulusal Birlik'in seçilmiş bir genel sekreteri olarak, bir sonraki genel sekreter seçilene kadar iktidarda kalacağını söyledi. Ulusal Birlik o sırada BAC'nin iktidar partisiydi ve en azından teoride hükûmet üzerinde kontrol sahibiydi. Bu çatışmayı ortadan kaldırmak için 18 Eylül'de Nasır, Mısır ve Suriye Ulusal Birlik şubelerinin birleşmesini emretti.

Serrac'ın güç üssü olan gizli polis üzerinde bir mücadele başladı. 16-17 Eylül'de Amir, önde gelen güvenlik görevlilerinin görevden alınmasını veya tutuklanmasını emretti. 17 Eylül'de Amir, başsavcılık emri olmadan herhangi bir kişinin tutuklanmasını yasaklayan bir kararname yayınladı. Bu, gizli servislerin istediği kişiyi tutuklama özgürlüğünü kısıtladı. Aynı zamanda Mısır ve Suriye güvenlik teşkilatlarının birleştirilerek Kahire'nin kontrolü altına alınması kararlaştırıldı.

Amir ayrıca, 17 Eylül'de eski Baas bakanlarına emekli maaşı vererek, Serrac'ın düşmanı ancak Nasır'ın sosyalizminin destekçileri olan [[Selahaddin el-Bitar]] da dahil olmak üzere Baaslı politikacılarla olumlu temasları yeniden kurmaya çalıştı.

Amir ve Serrac arasındaki mücadele, tüm güç yapılarının Kahire'nin elinde daha fazla konsolide olmasına neden olmuştu. Hafta ilerledikçe, bazı yeraltı partileri artan Mısır kontrolüne karşı sokak gösterileri başlattı ve ordu Şam'daki önemli binaları korumak için dışarı çıkarıldı.

20 Eylül 1961'de Serrac ve Amir, Nasır ile bir kriz toplantısı için Kahire'ye gitti. Serrac'ın görevine devam etmesi bekleniyordu, ancak 26 Eylül'de Serrac, tüm görevlerinden istifasını sundu. Nasır, Amir'e derhal Şam'a dönmesini emretti.

BAC liderliği arasındaki bu çalkantılı dönemde, darbeciler fark edilmeden darbelerini planlayıp başlatabildiler.

== Darbe ==
28 Eylül sabahı saat 4'te Amir'in Suriye büro şefi Yarbay [[Abdülkerim en-Nehlevi]] komutasındaki zırhlı bir birlik ile Yarbay [[Haydar el-Kuzbari]] komutasındaki Çöl Muhafız Birlikleri [[Şam]]'a girdi ve Şam garnizonu ve hava kuvvetleri birlikleriyle buluştular. Ordu Karargâhı, radyo istasyonu ve havaalanına el konuldu, kontrol noktaları kuruldu ve sokaklarda tanklar devriye gezdi. Suriye Ordusu komutanları ve Amir tutuklandı. Serrac ev hapsine alındı. Amir, sabah saat 4'te tutuklanmadan hemen önce, Mısırlı [[Tümgeneral]] Enver el-Kadi'ye bir topçu tugayını Şam'dan 40&nbsp;km uzaklıktaki üssünden şehre taşımasını ve ayaklanmayı bastırmasını emretmeye vakti oldu. Mısırlı subaylar, Suriye'nin şikayetlerini görmezden gelerek görev gereği emre itaat ederken Şam yolunda bu birlikler, Suriye komutanı tarafından karşılandı ve üsse geri dönmeleri emredildi. Tüm Mısırlı subayları tutukladı.

Şam radyosu, Silahlı Kuvvetler Yüksek Arap Devrim Komutanlığının (SKYADK) 1 numaralı tebliğinde ordunun yolsuzluk ve tiranlığı ortadan kaldırmak ve halkın meşru haklarını geri getirmek için adımlar attığını duyurdu. 2 numaralı tebliğ daha politikti ve Arap halkları arasındaki birliği gözden düşüren “baskıcı, yozlaşmış klik”e karşı şikayetleri sıraladı. Temmuz ayında çıkarılan sosyalist yasalar ve Suriyeli subayları tasfiye etme planları da eleştirildi. 3 numaralı tebliğ, SKYADK'nin tam kontrolde olduğunu duyurdu ve tüm Mısırlılara dikkatli davranmasını istedi. 4 numaralı tebliğ tüm havaalanları ve limanların kapatıldığını duyurdu.<ref name="MiddleEastRecord"/>

SKYADK, o anda BAC'nin dağıldığını veya ondan ayrıldığını duyurmasa da Suriyelilerin çoğu Mısır diktatörlüğünden bıkmıştı{{Kaynak belirt}} ve Arap birliği hedefine yönelik hiç bitmeyen isteklere rağmen, geleneksel özgürlüklerini yeniden kazanmanın mutluluğunu yaşadılar.

Sabah 9.07'de Nasır, canlı radyo yayını yoluyla isyana yanıt vermek gibi alışılmadık bir adım attı. BAC'yi dağıtmayacağını (bu, 1971'de [[Enver Sedat]] tarafından yapılacaktı), Şam'daki isyanın küçük çaplı olduğunu ve Suriye Ordusuna onu bastırması için emir verdiğini açıkladı.

Bu arada Amir, tutuklanan diğer Suriye ordusu komutanları ve bakanlarıyla birlikte günü isyancılarla müzakere ederek geçirdi. Amir, isyancıların daha fazla yerel özerklik taleplerini karşılayarak temmuz yasalarını yumuşatarak ve tarım reformu yoluyla BAC'nin kurtarılabileceğinden emindi. Amir'in bu müzakereler sırasında samimi olup olmadığı veya sadece zaman kazanmak ve Mısır birliklerini beklemek için mi davrandığı hala belirsiz. Amir'in [[kısa dalga radyo]] aracılığıyla Nasır ile temasa geçmesine ve bu anlaşma için onayını almasına izin verildi. Bu uzlaştırıcı notta, SKYADK'ın 9. tebliği 13.26'da yayınlandı ve burada SKYADK'ın Arap birliğini korumak istediği ve Amir'in “Birleşik Arap Cumhuriyeti silahlı kuvvetlerinin birliğini korumak için gerekli kararları aldığı” açıklandı. Ordu meseleleri normal seyrine döndürülmüştü”. Radyo Şam, kendisini bir kez daha “BAC'nin Şam'daki radyo istasyonu” olarak tanımladı.

Birkaç saatliğine BAC kurtulmuş gibi görünse de her iki taraf da anlaşmaktan uzaktı. Öğleden sonra, isyancılar neredeyse tüm Suriye ordusu birimlerinden destek almış ve zaferden emin olmuşlardı. Nasır, her [[Otokrasi|otokratın]] mantığını takip etti ve isyancılarla müzakere etmeyi veya Suriye'deki politikalarını değiştirmeyi reddetti. 17.20'de Amir ve bir grup Mısırlı subay ve müdavim Kahire'ye giden bir uçağa bindirildi, bu durum 17.45'teki 12 numaralı tebliğde açıklandı.

18.55 Nasır bir kez daha radyoya gitti. Müzakere etmeyi reddetti ve silahlı kuvvetleri isyancıları ezerek görevlerini yapmaya çağırdı. Aslında o sabah saat 9.30 civarında Nasır, isyanı bastırmak amacıyla bazı Mısır birliklerinin Suriye'ye gitmesini emretmişti. Mısır ve Suriye hiçbir kara sınırı paylaşmadığından havadaki paraşütçüler ve bazı deniz birliklerine ordu üslerinin hala Nasır'a sadık olduğu [[Lazkiye]] ve [[Halep]]'e gitmeleri emredildi. Ancak Mısır kuvvetleri bu üslere varmadan kısa bir süre önce üsler isyancı birlikler tarafından ele geçirildi. Lazkiye'ye inen 200'den az Mısırlı paraşütçü, isyancı birlikler tarafından kuşatıldı ve daha sonra Mısır'a geri gönderildi. Nasır tüm operasyonu iptal etti. 2 Kasım'da 870 Mısırlı subay ve asker evlerine gönderilirken, 960 Suriyeli Mısır'dan barış içinde evlerine döndü.

Daha sonra 28 Eylül akşamı, asi radyo duyuruları Nasır'a kişisel olarak saldırmaya ve onu bir [[tiran]] olarak adlandırmaya başladı. Şam'da 19.00-17.30 saatleri arasında [[sokağa çıkma yasağı]] ilan edildi. Gün boyunca isyancıların Suriye için BAC içinde daha fazla özgürlük mü yoksa tam bağımsızlığın restorasyonunu mu istedikleri belli değilse de Şam Radyosu o gün için son yayınını gece yarısından sonra [[Humat ed-Diyar|Suriye millî marşıyla]] bitirdiğinde, bağımsızlığı seçtikleri açıktı.

== Ayrılıkçı hükûmet dönemi (29 Eylül 1961 - 8 Mart 1963) ==
29 Eylül sabahı saat 07.30'da Şam Radyosu, SKYADK'ın [[Me'mun el-Kuzbari]]'yi (darbe organizatörlerinden birinin akrabası) eski [[Ulusal Parti (Suriye)|Ulusal Parti]] ve [[Halk Partisi (Suriye)|Halk Partisi]] politikacılarından oluşan yeni bir hükûmeti kurması için görevlendirdiğini duyurdu. Hükûmet, geleneksel Suriye seçkinlerinin hükûmetiydi, ancak Nasır'ın bazı ilerici ve sosyalist politikalarını sürdürme sözü verdi. Aynı gün [[Ürdün]] ve [[Türkiye]] yeni rejimi tanıdı.<ref name="Separatist2">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.sav.sk/journals/uploads/092611431_Sorby.pdf|başlık=The separatist period in Syria, 1961 - 1963|erişimtarihi=19 Mayıs 2021|arşivtarihi=26 Şubat 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210226012611/https://www.sav.sk/journals/uploads/092611431_Sorby.pdf|tarih=January 2009|sayı=2|dil=İngilizce|sayfalar=145-168|dergi=Asian and African Studies|yayınyeri=Bratislava|yayıncı=Institute of Oriental Studies of the Slovak Academy of Sciences (Ústav orientalistiky SAV)/Slovak Academic Press (Slovak Academic Press Ltd.)|cilt=18|issn=1335-1257|editör2-ad=Martina|editör3-ad=Ladislav|editör4-ad=Martina|editör5-ad=Eduard|editör6-ad=Rudolf|editör7-ad=Dziekan|editör8-ad=Dušan|editör9-ad=Moumouni|editör2-soyadı=Herbst|editör3-soyadı=Bareš|editör4-soyadı=Bucková|editör5-soyadı=Gombár|editör6-soyadı=Leger|editör7-soyadı=Marek M.|editör8-soyadı=Magdolen|editör9-soyadı=Seyni|editör10-ad=Andrew|editör10-soyadı=Pawley|editör11-ad=Ján|editör11-soyadı=Pauliny|editör12-ad=Anna|editör12-soyadı=Rácová|soyadı=Sorby|editör1-soyadı=Karol R.|editör1-ad=Sorby|ad=Karol R.}}</ref> O gün, darbenin planlanmasında yer almayan bir [[Dürzîlik|Dürzi]] olan Tümgeneral Abdülkerim Zahreddin ordunun başkomutanlığına atandı. Kendisi uzlaşmacı biriydi ve [[1963 Suriye askerî darbesi|8 Mart 1963 Darbesi'ne]] kadar görevde kaldı. Restore edilen cumhuriyet, eski Suriye Cumhuriyeti'nin bayrağını ve marşını korudu, ancak adını [[Suriye|Suriye Arap Cumhuriyeti]] olarak değiştirdi (Arap milliyetçi davasına bağlılığını göstermek için).

Nasır, 5 Ekim'de yaptığı konuşmada Suriye'nin ayrıldığı gerçeğini kabul etti ve Suriye'nin 29 Ekim'de yeniden katıldığı BM ve [[Arap Birliği|Arap Birliği'ne]] yenilenen üyeliğini engellemeyeceğini söyledi. Ancak bu, Nasır'ın yeni rejime karşı dostça davranacağı anlamına gelmiyordu. Mısır-Suriye propaganda savaşları ekim ayında Mısır'ın Suriyeli politikacıları “[[kapitalist]], [[gerici]] ve [[Feodalizm|feodalist]]” olarak adlandırmasıyla başladı. Suriyeliler, BAC [[polis devleti]]nin diktatörce doğası hakkında konuşmak yerine Arap birliğine karşı gerici, batılı ajanlar ve hain olmadıklarını sürekli olarak ifade etmek zorunda kaldılar.

SKYADK'nin Zehir el-Din'i atamasının ardından onun adı altında yeni tebliğler yayınlandı. Ordu komutanları, cumhurbaşkanı ve hükûmeti denetleyen beş kilit bakandan oluşan yeni bir Milli Güvenlik Kurulu kuruldu. Bu sistem, ayrılıkçı rejimin istikrarsızlığının kaynağıydı. Parlamento ve hükûmet büyük ölçüde geleneksel, sağ merkez politikacılardan oluşurken; ordu, yoksulların koşullarını iyileştirmeyi ve devlet kontrollü bir ekonomi yaratmayı amaçlayan BAC dönemi sosyalist reformlarının ve kazanımlarının çoğunu elinde tutmak ve uygulamak istedi. Ordu demokrat değildi, daha ziyade BAC tarzı tek parti askeri yönetiminin yerel versiyonunu uygulamak istedi.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=tpHZBAAAQBAJ|başlık=The Near East since the First World War: A History to 1995|erişimtarihi=19 Mayıs 2021|arşivtarihi=20 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210520003811/https://books.google.com/books?id=tpHZBAAAQBAJ|kısım=Chapter 10: Syria and Lebanon, 1958-89|tarih=1996|ölüurl=hayır|dil=İngilizce|sayfalar=249-254|yayınyeri=Abingdon-on-Thames, United Kingdom of Great Britain|yayıncı=Routledge (Taylor & Francis/Informa Company)|seri=A History of the Near East|bölümurl=https://books.google.com/books?id=tpHZBAAAQBAJ&pg=PT249|ile=Google Books|editör-ad=Stepheb|editör-soyadı=Carter|isbn=978-1317890539|doi=10.4324/9781315842998|editör2-ad=Callanan|editör3-ad=Emmett|editör4-ad=Christoph|editör5-ad=Paul|editör6-ad=Leon|editör7-ad=Derek|editör8-ad=|editör2-soyadı=Callanan|editör3-soyadı=Dages|editör4-soyadı=Chesher|editör5-soyadı=Tuten|editör6-soyadı=Heward-Mills|editör7-soyadı=Mapp|editör8-soyadı=}}</ref>

Abdülkerim en-Nehlevi, sivil hükûmet üzerinde sürekli ordu kontrolü için bir araç olarak hizmet eden bir Ulusal Güvenlik Konseyi kurdu. BAC dönemi siyasi ve bireysel özgürlükler üzerindeki kısıtlamalar korunmuştur. Siyasi partiler hala yasaktı ve medya üzerindeki kontrol korundu. BAC rejimi altında görevlerinden alınanlar, görevlerine iade edilmedi.<ref name="Separatist">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.sav.sk/journals/uploads/092611431_Sorby.pdf|başlık=The separatist period in Syria, 1961 - 1963|erişimtarihi=19 Mayıs 2021|arşivtarihi=26 Şubat 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210226012611/https://www.sav.sk/journals/uploads/092611431_Sorby.pdf|yazarlar=Sorby|tarih=January 2009|sayı=2|dil=İngilizce|sayfalar=145-168|çalışma=Asian and African Studies|yayınyeri=Bratislava|yayıncı=Institute of Oriental Studies of the Slovak Academy of Sciences (Ústav orientalistiky SAV)/Slovak Academic Press (Slovak Academic Press Ltd.)|cilt=18|editör-ad=Moumouni|editör-soyadı=Seyni|issn=1335-1257|editör2-ad=Martina|editör3-ad=Ladislav|editör4-ad=Martina|editör5-ad=Eduard|editör6-ad=Rudolf|editör7-ad=Dziekan|editör8-ad=Dušan|editör9-ad=|editör2-soyadı=Herbst|editör3-soyadı=Bareš|editör4-soyadı=Bucková|editör5-soyadı=Gombár|editör6-soyadı=Leger|editör7-soyadı=Marek M.|editör8-soyadı=Magdolen|editör9-soyadı=}}</ref> Geleneksel iç çatışma ve istikrarsızlık yeniden başladı. Bu, ana darbe liderlerinin farklı siyasi eğilimleri ve ayrıca (geniş aileleri aracılığıyla) ticari çıkarları olması gerçeğiyle desteklendi. El-Kuzbari zaten Kasım 1961'de ve el-Hüseyni Ocak 1962'de tutuklandı.

Geleneksel partiler restore edilen Suriye'yi tamamen desteklerken, Baas partisi bu konuda bölündü. [[Ekrem el-Havrani]] ve sosyalistleri BAC'ye karşıyken, hem kurucular [[Mişel Eflak]] hem de [[Selahaddin el-Bitar]] kafa karıştırıcı sinyaller gönderdi. Eflak, ayrılmayı desteklemeyi reddetti, el-Bitar ise başlangıçta bunu destekledi, ancak partinin baskısı altında desteğini geri çekti. İllerdeki birçok parti üyesi, BAC döneminde partiyi ayakta tutmuştu ve parti üyelerine danışmadan Baas partisinin feshedildiğini ilan eden Eflak'a karşıydı. Bu karışıklık dönemi, Baas [[Arap Sosyalist Baas Partisi - Suriye Bölgesi#Askeri Büro|Askeri Komitesi'nin]] hedeflerine ulaşma kararlılığını artırdı.

Yeni anayasa hazırlanırken ve henüz onaylanmazken 1950 Anayasası yürürlükteydi. 17 Ekim'de Suriye, ekonominin büyük sektörlerini kamulaştıran temmuz yasalarını kaldırdı.

[[1961 Suriye parlamento seçimleri|Aralık seçimlerinin]] ardından Halk Partisi liderleri [[Maaruf el-Davalibi]] ve [[Nazım el-Kudsi|Nazım al-Kudsi]] sırasıyla başbakan ve cumhurbaşkanı oldular. [[Me'mun el-Kuzbari]] meclis başkanlığına seçildi.

Darbeden sonraki ilk aylarda hükûmet, önde gelen ordu pozisyonlarındaki darbe destekçilerinin sayısını azaltmayı ve aynı zamanda BAC sosyalist yasalarını ve düzenlemelerini azaltmayı başardı. Mısır'ın müttefiki [[Sovyetler Birliği|SSCB]] ile güçlü ilişkiler sürdürmek yerine [[Batı Almanya]] ve [[Irak]] ile daha iyi ilişkiler kuruldu. 16 Mart 1962'de Cumhurbaşkanı [[Nazım el-Kudsi]], Irak Başbakanı [[Abdülkerim Kasım]] ile görüştü.

1962 baharında, tam demokratik özgürlüklerin restorasyonu için parlamentodaki baskı arttı. Meclis, el-Davalibi'nin istifasını, tüm özgürlüklerin iade edilmesini ve Ulusal Birlik Hükûmeti'nin kurulmasını istedi. El-Davalibi 27 Mart'ta istifa etti.

28 Mart ile 2 Nisan 1962 arasında Suriye, darbeler ve karşı darbelerle sarsıldı. İlk girişim, güçleri artık Baasçıları ve Nasırcıları içeren Abdülkerim en-Nehlevi tarafından yapıldı. Orduda ve hükûmette kaybettiği nüfuzunu yeniden kazanmak istiyordu. En-Nehlevi'nin güçleri hükûmet üyelerini tutukladı ve parlamentoyu feshetti, ardından Cumhurbaşkanı el-Kudsi protesto için istifa etti.<ref name="Separatist"/> 30 Mart'ta General Zahreddin ve Şam bölgesinden önde gelen ordu subayları, bu darbenin 28 Eylül darbesinin devamı olduğunu ve ülkeyi asıl hedeflerine döndüreceğini açıkladılar.

Bu arada, 31 Mart'ta [[Cassim Elvan]] liderliğindeki Nasırcılar ve Baasçılar ayaklandı. Hedefleri farklı olsa da el-Nehlevi'nin Şam'daki darbesine muhalefette birleştiler. Elvan'ın güçleri ve Askeri Komite'den Baasçılar [[Halep]], [[Humus, Suriye|Humus]] ve [[Deyrizor|Deyrizor'da]] isyan etti. BAC'nin restorasyonu ve Mısır'ın destek birlikleri göndermesi için çağrıda bulundular.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=6D9EiJKRTHcC|başlık=Asad: The Struggle for the Middle East|erişimtarihi=19 Mayıs 2021|arşivtarihi=20 Mayıs 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210520001222/https://books.google.com/books?id=6D9EiJKRTHcC|kısım=Chapter 6: Capturing the State|tarih=1990|ölüurl=hayır|dil=İngilizce|sayfalar=72-85|yayınyeri=Los Angeles, United States|yayıncı=University of California Press (University of California Press, Ltd.)/I.B. Tauris & Co. Ltd.|seri=Political Science/Middle Eastern studies|bölümurl=https://books.google.com/books?id=6D9EiJKRTHcC&pg=PA72|ile=Google Books|editör-ad=Günter|editör-soyadı=Waibel|isbn=978-0520069763|editör2-ad=Michael|editör3-ad=Susan|editör4-ad=Patrick|editör5-ad=Wayne|editör6-ad=Marjorie|editör7-ad=|editör2-soyadı=Brown|editör3-soyadı=Carlson|editör4-soyadı=Anderson|editör5-soyadı=Kennedy|editör6-soyadı=Randolph|editör7-soyadı=}}</ref><ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://muse.jhu.edu/article/434004|başlık=Asad of Syria: The Struggle For The Middle East (review)|erişimtarihi=19 Mayıs 2021|arşivtarihi=2 Haziran 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20180602020130/https://muse.jhu.edu/article/434004|yazarlar=Ruehsen|tarih=21 Mart 1990|sayı=1|dil=İngilizce|sayfalar=181-183|çalışma=SAIS Review of International Affairs|yayınyeri=Baltimore|yayıncı=Johns Hopkins University Press (Johns Hopkins University)/Johns Hopkins University School of Advanced International Studies (SAIS)/Project MUSE (Johns Hopkins University Press/The Sheridan Libraries)|cilt=10|editör-ad=Daniela|editör-soyadı=Coleman|issn=0036-0775|doi=10.1353/sais.1990.0019|editör2-ad=Martina|editör3-ad=|editör2-soyadı=Leinz|editör3-soyadı=}}</ref>

1 Nisan 1962'de ordu komutanı Abdülkerim Zahreddin, [[Humus, Suriye|Humus'ta]] tüm ordu grupları arasında gizli bir uzlaşmaya varılan görüşmelerde bulundu:<ref name="Separatist"/>

# Hem Nehlevi, hem Elvan hem de önde gelen destekçileri sürgüne gönderildi.
# Başkan el-Kudsi ve sivil hükûmet göreve iade edildi.
# Yakın zamanda yeni seçimler ve Mısır'la birlik konusunda referandum yapılacaktı.
# Ordu safları, Nasırcıların paylarına düşen mevkileri alabilmeleri için yeniden düzenlenecekti.
# BAC'nin toprak reformu ve kamulaştırma politikaları yeniden uygulanacak.
# Casim'in Halep garnizonunun bu anlaşmalara uyması sağlanacaktı.

Suriye Ordusu siyasi, bölgesel ve dini hatlar boyunca bölünmüştü, ancak hükûmet üzerindeki kontrolü elinde tutmak, tam bir demokrasiye dönüşü engellemek ve daha sosyalist bir gelişme seyrine devam etmek arzusunda birleşti.

3 Nisan'da bir grup isyancı subay [[İsviçre]]'ye sürüldü. 4 Nisan'da Abdülkerim Zahreddin saflarda yeni atamalar yaptı. 13 Nisan'da Başkan el-Kudsi görevine yeniden başladı. 16 Nisan'da Dr. [[Beşir el-Azma]] liderliğindeki yeni bir teknokrat hükûmeti göreve başladı. Abdülkerim Zahreddin yeni [[Savunma Bakanlığı (Suriye)|savunma bakanı]] oldu. Bu hükûmet, büyük işletmelerin, bankaların kamulaştırılmasını ve toprak reformunu yeniden başlattı.

Bu arada Nasırcılar ve Baasçılar, Mısır'ın desteğiyle, 28 Temmuz 1962'de gerçekleşecek olan, ancak hükûmet tarafından keşfedilip bastırılan BAC'nin restorasyonu için başka bir darbe planladılar. Suriye, Arap Birliği'nin konuyu incelemesini talep etti ve bir toplantıda Mısır'ı Suriye'yi [[İlhak etme|ilhak]] etmeyi istemekle suçladı. Mısır heyeti toplantıdan ayrıldı ve Suriye'nin Arap Birliği'ne katılımını bir yıl süreyle askıya aldı.

17 Eylül'de [[Halid el-Azm]] liderliğindeki yeni bir Ulusal Birlik Hükûmeti göreve başladı ve parlamento feshedildi. Yeni hükûmet, sosyalist politikaları uygulamaya ve tam demokratik özgürlükleri yeniden tesis etmeye başladı. Olağanüstü hal 22 Aralık 1962'de kaldırıldı. Yeni özgürlüklerden yararlanan Abdülkerim el-Hahlavi, Suriye'ye döndü ve orduya iade edilmesini istedi. Ordudaki entrikalar ve komplolar devam etti ve sonunda Baas Askeri Komitesinden genç subaylar tarafından düzenlenen [[1963 Suriye askerî darbesi|8 Mart 1963 Darbesi'ne]] yol açtı.

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

{{Suriye'de siyasi iktidardaki değişiklikler}}
{{Arap milliyetçiliği}}

[[Kategori:Birleşik Arap Cumhuriyeti]]
[[Kategori:1961'de çatışmalar]]
[[Kategori:1961'de Suriye]]
[[Kategori:1960'larda darbeler ve darbe teşebbüsleri]]
[[Kategori:İncelenmemiş çeviri içeren sayfalar]]