Şili Sırtı

Şili Sırtı (Şili Yükselişi olarak da bilinir), Nazca Plakası ile Antarktika Plakası arasındaki farklı plaka sınırının oluşturduğu bir denizaltı okyanus sırtıdır. Nazca, Pasifik ve Antarktika plakalarının üçlü birleşiminden Şili'nin güney kıyısına kadar uzanmaktadır.^[1]^[2] Sırt, sırt bölümlerine dik olan ve yayılma yönüne doğru ortogonal bir şekil gösteren birkaç bölümlü kırılma bölgesine bölündüğünden, Şili Sırtını haritada tanımak kolaydır. Sırt bölümlerinin toplam uzunluğu yaklaşık 550–600 km'dir.^[1]

Sürekli yayılan Şili Sırtı doğuda güney Güney Amerika Plakası ile çarpışıyor ve sırt 14 milyon yıl öncesinden beri Taitao Yarımadası'nın altına dalıyor (Ma).^[1]^[2] Sırt çarpışması, üstteki Güney Amerika Levhası'nın altında, daha küçük hacimli üst manto magma eriyiği içeren bir dilim penceresi oluşturmuştur. Bu, ayrılan Şili sırtının altındaki magma akış hızının ani düşük hızıyla kanıtlanmıştır.^[1]^[2]^[3] Dalma, genellikle okyanus plakalarında bulunan, olivin ve piroksenden oluşan ultramafik bir kaya olan Taitao ofiyolitleri tarafından temsil edilen özel bir tür magmatik kayaç üretir.^[2]^[4] Ayrıca Şili Sırtı'nın batması da Taitao Yarımadası'nda plütonlar halinde görünen Taitao granitini oluşturur.^[2]^[5]

Şili Sırtı, Archean kıtasal kabuk başlangıcının derin okyanus kabuğundan nasıl oluştuğunu açıkladığı için çalışmaya değer olan sırt dalma- batmasını içermektedir.^[4]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d Tebbens, S. F.; Cande, S. C.; Kovacs, L.; Parra, J. C.; LaBrecque, J. L.; Vergara, H. (10 Haziran 1997). "The Chile ridge: A tectonic framework". Journal of Geophysical Research: Solid Earth. 102 (B6): 12035-12059. doi:10.1029/96jb02581. ISSN 0148-0227. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":9" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
^ ^a ^b ^c ^d ^e Ramírez de Arellano, Cristóbal; Calderón, Mauricio; Rivera, Huber; Valenzuela, Mauricio; Fanning, C. Mark; Paredes, Eliot (October 2021). "Neogene Patagonian magmatism between the rupture of the Farallon plate and the Chile Ridge subduction". Journal of South American Earth Sciences. 110: 103238. doi:10.1016/j.jsames.2021.103238. ISSN 0895-9811. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":5" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Russo, R.M.; VanDecar, John C.; Comte, Diana; Mocanu, Victor I.; Gallego, Alejandro; Murdie, Ruth E. (2010). "Subduction of the Chile Ridge: Upper mantle structure and flow". GSA Today: 4-10. doi:10.1130/gsatg61a.1. ISSN 1052-5173.
^ ^a ^b Lagabrielle, Yves; Martin, Hervé; Dyment, Jérôme; Frutos, Jose; Cisternas, Maria Eugenia (2016), A Review on Forearc Ophiolite Obduction, Adakite-Like Generation, and Slab Window Development at the Chile Triple Junction Area: Uniformitarian Framework for Spreading-Ridge Subduction, Pageoph Topical Volumes, Cham: Springer International Publishing, ss. 3217-3246, doi:10.1007/978-3-319-51529-8_2, ISBN 978-3-319-51528-1, erişim tarihi: 10 Kasım 2021 Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım) Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":8" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Anma, Ryo; Armstrong, Richard; Orihashi, Yuji; Ike, Shin-ichi; Shin, Ki-Cheol; Kon, Yoshiaki; Komiya, Tsuyoshi; Ota, Tsutomu; Kagashima, Shin-ichi; Shibuya, Takazo (November 2009). "Are the Taitao granites formed due to subduction of the Chile ridge?". Lithos. 113 (1–2): 246-258. doi:10.1016/j.lithos.2009.05.018. ISSN 0024-4937.

[:9-1] Tebbens, S. F.; Cande, S. C.; Kovacs, L.; Parra, J. C.; LaBrecque, J. L.; Vergara, H. (10 Haziran 1997). "The Chile ridge: A tectonic framework". Journal of Geophysical Research: Solid Earth. 102 (B6): 12035-12059. doi:10.1029/96jb02581. ISSN 0148-0227. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":9" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

[:5-2] Ramírez de Arellano, Cristóbal; Calderón, Mauricio; Rivera, Huber; Valenzuela, Mauricio; Fanning, C. Mark; Paredes, Eliot (October 2021). "Neogene Patagonian magmatism between the rupture of the Farallon plate and the Chile Ridge subduction". Journal of South American Earth Sciences. 110: 103238. doi:10.1016/j.jsames.2021.103238. ISSN 0895-9811. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":5" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

[:1-3] Russo, R.M.; VanDecar, John C.; Comte, Diana; Mocanu, Victor I.; Gallego, Alejandro; Murdie, Ruth E. (2010). "Subduction of the Chile Ridge: Upper mantle structure and flow". GSA Today: 4-10. doi:10.1130/gsatg61a.1. ISSN 1052-5173.

[:8-4] Lagabrielle, Yves; Martin, Hervé; Dyment, Jérôme; Frutos, Jose; Cisternas, Maria Eugenia (2016), A Review on Forearc Ophiolite Obduction, Adakite-Like Generation, and Slab Window Development at the Chile Triple Junction Area: Uniformitarian Framework for Spreading-Ridge Subduction, Pageoph Topical Volumes, Cham: Springer International Publishing, ss. 3217-3246, doi:10.1007/978-3-319-51529-8_2, ISBN 978-3-319-51528-1, erişim tarihi: 10 Kasım 2021 Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım) Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":8" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

[:13-5] Anma, Ryo; Armstrong, Richard; Orihashi, Yuji; Ike, Shin-ichi; Shin, Ki-Cheol; Kon, Yoshiaki; Komiya, Tsuyoshi; Ota, Tsutomu; Kagashima, Shin-ichi; Shibuya, Takazo (November 2009). "Are the Taitao granites formed due to subduction of the Chile ridge?". Lithos. 113 (1–2): 246-258. doi:10.1016/j.lithos.2009.05.018. ISSN 0024-4937.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]