Şevron (mimarlık)
Şevron, batı mimarisinde zigzag formunda bir silme ve süsleme türü. Özellikle Norman mimarisinde yaygındır.[1]
Dünyanın çoğu bölgesinde örnekleri gözlemlenen basit zigzag motifleriyle karıştırılmamalıdır. Şevron, üç boyutlu olup böylece kullanıldığında kemerin kenarlarını vurgulayan bir süsleme motifidir. İlk örneklerinden biri, 9. yüzyılda İspanya'nın Merida şehrinde bulunmuştur. İslam mimarisinde de erken örnekleri olduğundan kaynağının İslami mi olduğu, yoksa Normandiya'da kendiliğinden mi geliştiği tartışma konusu olmuştur. Romanesk mimaride yaygınlaşan şevron, ilk olarak Durham Katedrali'nde büyük bir kilisede yaygın olarak kullanılmıştır.[2]
Şevron süslemesinin alttaki kemer taşıyla ilişkisi doğrultusunda Rachel Moss tarafından yedi grupluk bir sınıflandırma önerilmiştir. Örneğin, "frontal" ("öne doğru") şevron kategorisinde şevronlar dik açıyla kemer taşının yüzüyle kesişir.[3]
İngiltere'de şevron motifinin kullanımı 1240'larda sona erdi. Batı Avrupa'da Worms Katedrali gibi istisnalar olsa da Norman bölgeleri dışında kullanımı istisnai olarak kaldı. Haçlı devletlerindeyse 12. yüzyılın ilk yarısından itibaren kullanıldı. Buradan Kıbrıs'a taşınan şevronun bu ülkedeki ilk örnekleri arasında Bellapais Manastırı ve Mağusa'daki çeşitli yapılar yer aldı. Farklı yerlerde popülaritesini kaybetmesine rağmen şevron motifi adadaki Frenk kültürel egemenliğinden sıyrılarak adanın mimari mirasının parçası hâline geldi, örneğin Osmanlı döneminde 1767'de inşa edilen Cikko Manastırı'nda da kullanıldı.[3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Chevron Molding". Florida Center for Instructional Technology. 16 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Borg, Alan (1967). "The Development of Chevron Ornament". Journal of the British Archaeological Association. 30 (1).
- ^ a b Kaffenberger, Thomas (2017). "Evoking a Distant Past? The Chevron Motif as an Emblematic Relic of Crusader Architecture in Late Medieval Cyprus". Barnes, Aneilya; Salerno, Mariarosaria (Ed.). Symbols and Models in the Mediterranean: Perceiving through Cultures. Cambridge Scholars Publishing.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- R. Moss, Romanesque chevron ornament: The language of British, Norman and Irish sculpture in the twelfth century (BAR International series 1908; Oxford, 2009)