İsveç isim yasası
İsveç isim yasası (İsveççe: Namnlagen)[1] İsveçli çocuklara verilecek isimler için resmi kurumun onayını gerektiren bir İsveç yasasıdır. Yasaya göre ebeveynler çocuklarına vermek istedikleri ismi doğumdan sonra üç ay içinde gerekli kuruma bildirmelidir. Yasa 1982 yılında soylu olmayan ailelerin çocuklarına soylu ailelerin isimlerini vermelerini önlemek için çıkarılmıştı. İsveç'te isimlerin kayıtlarını vergi dairesi idare eder. Yasa çıktıktan sonra revize edildi, 1983'te erkeklerin eşlerinin isimlerini almaları mümkün kılındı. Aynı şekilde kadınların eşlerinin isimlerini almaları da mümkün kılındı.
Yasa kısmen " İsimler birinin incinmesine neden olabilecekse veya ismi kullanan kişiyi rahatsız edebilecekse veya herhangi bir bariz nedenden dolayı isim olmaya uygun değilse kabul edilmeyeceklerdir." beyan etmektedir. Bu kanun metni ebeveynler çocuklarına isim verdiklerinde ve bir yetişkin isim değiştirmek istediğinde aynı şekilde geçerlidir. İsim değiştirirken doğumda verilen isimlerden en azından biri değiştirilemez ve bu tarz bir değişikliğe sadece bir kez izin verilir. Yasa günlük yaşamda hangi ismin kullanıldığını sicile geçirmekle ilgili bir şey beyan etmez fakat eğer istenirse yetkililer hangi ismin günlük bazda kullanılacağını sicile geçirebilir.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Soyadlarla ilgili ilk gerçek ulusal mevzuat 5 Aralık 1901'de yayınlanan İsim Yönetmeliğiydi. Yönetmelik 1919,1920,1921,1922,1931,1946 ve 1962 yıllarında revize edildi. Yönetmeliği tamamen yasal olarak 1 Ocak 1983'te uygulamaya giren 1982 İsimler Yasası takip etti. 2001 yılında İsveç parlamentosu Riksdag, hükümeti yeni bir isim verme yasası için harekete geçmeye çağırdı fakat sonuç alamadı. 21 Aralık 2009'da İsveç hükûmeti özel bir araştırıcı komiteyi yeni bir isim verme yasası oluşturmak için görevlendirdi. Komitenin son raporu 2013 yılının Mayıs ayında halka sunuldu.
Protesto İsimler[değiştir | kaynağı değiştir]
İsveç'in isim verme yasası çıkarıldığından beri birçok tartışmaya sebep oldu. Basındaki yorumların dışında birçok aile çocuklarına sıra dışı isimler vermeye çalıştı.
Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116[değiştir | kaynağı değiştir]
Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116 (Telaffuz: albin) 1991 yılında doğan İsveçli bir çocuğa verilmek istenen isimdi.[2][3][4] Ebeveyn Elisabeth Hallin ve Lasse Diding çocuklarına bu ismi isim verme yasasını protesto etmek için verdi.
Çocukları beş yaşına geline kadar isim vermedikleri için Halmstad'daki bir yerel mahkeme ebeveynlere 5000 kron para cezası verdi. Cezaya karşılık olarak ebeveynler "sanatsal yaratıcılık olarak gördüğümüz yaratıcı, ekspresyonist bir gelişme" olduğunu iddia ederek 1996 yılının Mayıs ayında çocuklarına 43 harfli bir isim verdiler. Ebeveynler verdikleri ismin patafizik bağlamında düşünülmesi gerektiğini söylediler. Mahkeme ismi reddetti ve cezayı onadı.
Ebeveynler daha sonra ismi A (Telaffuz yine albin) 'e değiştirmeye çalıştı. Mahkeme tek harfli isim vermenin yasak olduğunu belirterek ismi onaylamayı bir kez daha reddetti.
Metallica[değiştir | kaynağı değiştir]
2007'de Michael ve Karoline Tomaro çocuklarını metal grubu Metallica'nın ardından adlandırmak için mücadele etti.[3] Yetkililer ismin uygun olmadığına karar verdiler fakat Göteborg İdare Mahkemesi ismin zaten İsveçli bir kadın tarafından kullanıldığını belirterek ismi yasaklamaya bir neden olmadığı kararına vardı. Yetkililer karara katılmadılar ve ebeveynlere çocukları için pasaport vermediler fakat daha sonra bu yasağı kaldırdılar.[3][5]
O zamanki açıklamada 2005 yılında Elias ve Carol Kai çocuklarını "Olive Google Kai" olarak adlandırdıklarında "Google" ismine izin verildiğinden söz edildi.[3]
Diğer Olaylar[değiştir | kaynağı değiştir]
2009 yılında yetkililer bir çiftin çocuklarına "Allah" ismini vermelerine izin vermedi. Kararın nedeni ismin dini sebeplerden dolayı sakıncalı görülebileceği ve bazı insanların ismi hakaret olarak görebileceği idi.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Namnlag (1982:670)". Notisum. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2014.
- ^ "Boy named Brfxxccxxm". The Mirror. TheFreeLibrary.com. 30 Mayıs 1996. Erişim tarihi: 14 Aralık 2009.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b c d "Baby named Metallica rocks Sweden". BBC News. BBC. 4 Nisan 2007. 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2009.
- ^ "My World and Welcome... Info Pages: Swedes were Quizzical, Naming Pataphysical". News.bbc.co.uk. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2014.
- ^ "Baby Metallica allowed to keep her name". NME. IPC Media. 23 Nisan 2007. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2010.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2009.