İrvin Yakovlev

İvan Yakovleviç Yakovlev, 15 Nisan 1848'de Simbirsk bölgesinin Buinsk ile Kınna Kuşki köyünde (Tataristan - Tetüş) dünyaya gelmiştir, 1930 yılında Moskova'da ölmüştür. 1875 yılında Kazan Üniversitesi Tarih Filoloji Fakültesini bitiren ilk Çuvaştır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Lise yıllarında, 1868 senelerinde gayret ve çabalarıyla, dostlarının da yardımıyla Çuvaş Okulu açmıştır. Açılışından üç yıl sonra bu okul devlet bünyesine girmiştir. Daha sonralardan bu okul Çuvaş halkının kültür ve eğitim merkezi haline getirilmiştir. Mezunlar arasında ünlü Çuvaş yazarları, köy öğretmenleri ve Çuvaş için çalışan birçok eğitimci, ressam ve bilimci vardır.

Bu okul Çarlık Rusyası'nın ilk Çuvaş Milli Okulu, Sovyet döneminde ilk yüksekokul olmuştur.

Yakovlev, üniversiteden mezun olduktan sonra Çuvaş okullarında müfettişlik yapmış; daha sonra Çuvaş Öğretmen Okulu'na müdürlük yapmıştır.

Yakovlev, Çuvaş çocukları için anadilde yeni bir alfabe, ders kitabı ve okuma kitapları yazma konusunda yardımcı temel atmıştır. Çuvaş folklörünü yayınlaştırmaya çalışmıştır. Yazdığı hikâyeler halen Çuvaş okullarında okutulmaktadır. Çuvaş Edebiyatı'nın gelişimi için gerek tercümeler, gerek araştırmalarla oluşumuna yardımcı olmuştur.

Elli yıl kadar süren çalışmaları olmuştur. Gelecek nesiller için İ. Y. Yakovlev Vasiyetnamesi'ni bırakmıştır.

Yakovlev, dünya çapında bir şahsiyettir. Çarlık Rusya'sında adı geçen birisi olmuş; halk meselelerinde kendisine danışılarak görüşleri alınmıştır.

Yakovlev, dünyada gerçekten de adını duyurmuş; İncil adında bir cemiyetin onur üyesi olmuştur.

"Çuvaş Halkının Aydını" olarak bilinir.

Kendisiyle ilgili birçok bilgi Macaristan ve Fransa arşivlerinde mevcuttur. Kendisiyle ilgili yine Çuvaşça yazılan kitaplar mevcuttur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarih Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi - Sayı 148 - Nisan 1999

Sinan Güzel, "Çuvaş Türklerinin Kimlik İnşasında İvan Yakovleviç Yakovlev Etkisi", Milliyetlerin Kesişme Nokltası: İdil-Ural Çalıştayı 12-13 Nisan 2014