İnsan, Devlet ve Savaş

İnsan, Devlet ve Savaş

Yazar	Kenneth Waltz
Tür	Uluslararası ilişkiler teorisi
Yayım	1959

İnsan, Devlet ve Savaş, realist akademisyen Kenneth Waltz tarafından 1959 yılında uluslararası ilişkiler üzerine yazılmış bir kitaptır.

Kitap, uluslararası ilişkiler teorisi alanında, uluslararası politikadaki çatışmayı açıklamak için kullanılan üç “analiz imgesini” oluşturması bakımından önemlidir: uluslararası sistem, devlet ve birey.

Waltz'un uluslararası ilişkilerin üç imgesi

Waltz’un alana ilk katkısı, savaşın nedenlerine ilişkin teorileri üç kategoriye veya analiz düzeyine ayıran 1959 tarihli İnsan, Devlet ve Savaş kitabı olmuştur. Waltz bu analiz seviyelerine “imge” adını verir ve her bir imgenin ana hatlarını çizmek için bir veya daha fazla klasik siyaset filozofunun yazılarını kullanır. Her imgenin iki bölümü vardır. İlk olarak öncelikle klasik filozofların yazılarını kullanarak o imgenin savaşın nedenleri hakkında ne söylediği açıklar, ikincisinde ise Waltz o imgenin avantajlarını ve dezavantajlarını analiz eder.

İlk imge: Bireyler

İlk imge, savaşların genellikle Napolyon veya Saddam Hüseyin gibi belirli devlet adamlarının ve siyasi liderlerin doğasından veya daha genel olarak insan doğasından kaynaklandığını savunur. Bu düşüncesi, o dönemde uluslararası ilişkilere hakim olan ancak Waltz tarafından bir sonraki kitabı olan Uluslararası Politika Teorisi kitabında daha kapsamlı bir şekilde tartışılacak olan klasik realizm ile tutarlıdır.

İkinci imge: Devletler

Waltz’un ikinci imgesinin kapsamına giren savaş teorileri, savaşların devletlerin iç yapılarından kaynaklandığını iddia eder. Waltz’un atıfta bulunduğu en önemli örneklerden birisi de Lenin’in emperyalizm teorisidir, bu teoriye göre savaşın temel nedeni kapitalist devletlerin kendi ülkelerindeki ekonomik sistemlerini sürdürmek için yeni pazarlar açmaya devam etme ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Bugün Batı dünyasında daha tanıdık bir örnek ise demokratik devletlerin iç yapıları nedeniyle savaş başlattıkları düşüncesidir.

Üçüncü imge: Uluslararası sistem

Waltz daha sonra ilk iki imgenin genel olarak üçüncü imgeden daha az etkili olduğunu ancak nihayetinde savaşın nedenlerini anlamak için gerekli olduğunu değerlendirir. Waltz, 1959 tarihli kitabı İnsan, Devlet ve Savaş’ı üç imgenin son bir açıklamasıyla bitirir. Üçüncü imge dünya politikasının çerçevesini tanımlamakta, birinci ve ikinci imgeler ise bir devletin politikalarını oluşturan güçleri belirlemektedir. Üçüncü imge, savaşın nedeninin sistemik düzeyde bulunduğunu yani uluslararası sistemin anarşik yapısının savaşın temel nedeni olduğunu öne sürer. Bu bağlamda, “anarşi” bir kaos veya düzensizlik durumu olarak değil, özerk ulus-devletler arasındaki etkileşimleri yöneten egemen bir organın olmadığı bir durum olarak tanımlanmaktadır. Başka bir deyişle, vatandaşların teorik olarak kendilerini ve mallarını korumak için kolluk kuvvetlerine güvenebilecekleri bir iç toplumdan farklı olarak bir devlet işgal edilirse onu korumak için kimsenin geleceğinden emin olamaz.

Benzer bir şekilde, iki vatandaşlık anlaşmazlık yaşadığında bir karar vermesi için mahkemelere ve daha da önemlisi mahkemenin kararını uygulaması için kolluk kuvvetlerine başvurabilirler. Fakat, ulus devletlerin üzerinde, tüm devletler için kurallar veya yasalar oluşturabilecek, bunların belirli durumlarda nasıl uygulanacağına karar verebilecek ve devletleri mahkemenin kararına uymaya zorlayabilecek bir organ yoktur. Sonuç olarak söz konusu bir mesele bir devlet için yeterince önemliyse, tatmin edici bir sonuca ancak kendi iradesini başka devlet(ler)e dayatmak için gücünü kullanarak ulaşabilir. Herhangi bir zamanda herhangi bir devletin silahlı güce başvurabileceğinin farkına varılması, her devleti bu olasılığa karşı her zaman hazırlıklı olmaya zorlar. Bu durum, başlığından da anlaşılacağı gibi, savaşa neyin sebep olduğuna daha dar bir şekilde odaklanmak yerine bir bütün olarak uluslararası politikaya ilişkin bir teori ortaya koyan Uluslararası Politika Teorisi’nde daha detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.

Eleştiriler

J. David Singer, 1960 yılında yazdığı bir eleştiride kitabı övmüş ve uluslararası ilişkiler akademisyenlerinin araştırmalarının arkasındaki varsayımları anlamalarının önemli olduğunu savunmuştur. Singer, Waltz’un üç analiz düzeyi seçimini savunmuş, diğer potansiyel analiz düzeylerinin (baskı grubu, sosyo-ekonomik sınıf veya siyasi parti gibi) gereksiz olduğunu çünkü bu grupların dünya siyasetini esas olarak devlet aracılığıyla etkilediğini ileri sürmüştür. Singer, Waltz’un uluslararası sistemin savaşın en önemli nedeni olduğu iddiasına şüpheyle yaklaşmış, bireylerin davranışlarının uluslararası sistemi değiştirebileceğini ve sistemin teşvik yapısının ne olduğunu anlamanın nihayetinde bireylere düştüğünü savunmuştur. Singer şöyle yazmıştır: “Kilit değişkenin aslında sistemin kendisi değil, bu sistemin çeşitli ve ayrı devletlerdeki karar vericiler tarafından algılanma, değerlendirme ve yanıtlanma biçimi olduğu iddia edilebilir.”

Ayrıca bakınız

• Savaş Üzerine
• Uluslararası Siyasetin Sosyal Teorisi
• Büyük Güç Siyasetinin Trajedisi
• Uluslararası Politika Teorisi

İleri okumalar

• Waltz, Kenneth (1988) "The Origins of War in Neorealist Theory," The Journal of Interdisciplinary History, Vol. 18, No. 4, The Origin and Prevention of Major Wars (Spring, 1988), pp. 615–628
• Singer, J. David (1961). "The Level-of-Analysis Problem in International Relations". World Politics. 14 (1): 77–92.