İbnü'r-Râvendî
İbnü'r Râvendî | |
|---|---|
| Doğum | y. 827, Tahirî Sultanlığı |
| Ölüm | 911[1] (84 yaşında), Seferî Sultanlığı |
| Meslek | Kur'ân âlimi (eskiden), filozof ve kâtip.[1] |
İbnü'r Râvendî (Şablon:Lang-fa), (Tam Adı: Ebü'l-Hüseyin İbnü'r-Râvendi Ahmed bin Yâhya bin Muhammed bin İshak),[2] Fars İslam âlimi, filozof ve yazardır.[1] İslâm topraklarında yaşamış dehri filozoflardandır. Dehriyyun, İslâm felsefesindeki materyalizm anlayışıdır. Onun görüşlerine göre madde sonsuzdur. (Ezeli ve ebedidir) Yani yoktan var edilmemiştir. (Yaratılmamıştır) Her şey zaman içinde kendi kendine var olur. Dolayısı ile bir yaratıcı yoktur. Zamanın kendisi tanrıdır. Birey çok çalışarak peygamber olabilir. Eleştirileri İsmâil’îyye ve Mu'tezile akımlarınca irdelenmiştir.
Yaşamı
Horasan'ın Merverrûz şehrine bağlı Rîvend Köyü'nde dünyaya geldi.[3] İbn Nedim'e göre, önceleri Mu'tezile'den iken, El-Cahız'ın Faziletü'l-Mu'tezile adlı eseriyle resmileştirdiği Abbâsi Hâlifesi Memun'un sarayında örgütlenen bu mezhepteki aşırı Şiî aleyhtarlığının etkisiyle daha sonraları Şiî-Râfızîliği benimsedi.[4]
Abbâsîler devrinde Dehrîler
Abbâsî Hâlifesi Ebû Câʿfer "el-Mansûr" hür fikirli bir şahsiyetti. O nedenle de diğer dinlerden olanlara karşı pek müsamahakâr davranmıştı. Hâlifenin tâbibi “Hasib” kendisinin Hristiyan olduğunu açıkça söyleyen bir “Zindik” idi. Ayni hâlifenin kâtibi “Yezid bin El-Feyz” ise Mani idi. “Mâniler” ve kendilerine “Dehrîler” adı verilen hür düşünceli ve materyalist filozoflar, Hâlife Muhammed "el-Mehdî bi’l-Lâh" zamanında ise Zindiklik töhmetiyle i’dama, hapse ve i’tisafa uğradılar. “İbn-i Râvendî” yandaşlarından olan “Salih bin Abd’ûl-Kuddus” H. 166 / M. 783 yılında Hâlife Mehdî tarafından i’dam ettirilmiştir.
Ayrıca bakınız
- Ebû Câʿfer "el-Mansûr"
- Ebû `Abd Allâh "el-Mehdî bi’l-Lâh"
- Abbâsîler devrinde Alevîler
- Süleyman Uludağ, İslam Düşüncesinin Yapısı, s. 140- 240
Kaynakça
- ^ a b c Diyanet İslâm Ansiklopedisi, Cilt 21, Sahife 179-184, İstanbul, 2000.
- ^ Encyclopedia Iranica, "EBN RĀVANDĪ, ABU’l-ḤOSAYN AḤMAD"
- ^ İbnü'l Cevzî.
- ^ İbn Nedim, Fihrist, sahife 217-218.