Antrakoz

Antrakoz (Antrakozis) en sık görülen pnömokonyoz türüdür. Kömür tozların (karbon partikülleri) solunmasıyla ortaya çıkar. Kömür madeni emekçileri ve büyük kentlerde yaşayanlarda görülür. Kömür tozları akciğerlerde ve lenf düğümlerinde birikir. Maden emekçilerindeki etkilerine göre, 3 tip antrakoz saptanır:

1. Asemptomatik antrakoz: klinik bulgu vermeyen olgulardır. Kömür emekçilerinin yanı sıra büyük kentlerde yaşayanlarda ve sigara içenlerde de görülür. Otopsilerde karbon partiküllerinin neden olduğu değişik şekillerde lekeler belirlenir.
2. Basit tip antrakoz: akciğer fonksiyonlarını düşük düzeyde azaltan hafif bir fibrozis belirlenir. Emfizem alanları bulunabilir. Kömür ve silisyum tozlarının birlikte solunduğu ortamlarda çalışanlarda sık görülür.
3. Progressif masif akciğer fibrozisi: akciğerler kapkaradır; bu koyu renkli ortam içinde bazılarının çapları 2 cm’yi bulabilen fibröz nodüller ile bunların kaynaşmasından oluşan geniş fibrozis alanları izlenir. İçinde silisyum kristalleri görülen nodüllere “silikotik nodül” tanımı yapılır. Akciğer fonksiyonları oldukça azalır; prognozu kötüdür. Bazı olgulara otoimmun bir hastalık eşlik ederse oluşan tabloya “Caplan sendromu” adı verilir. En sık görülen otoimmun hastalık romatoid artrittir; skleroderma ya da SLE görece seyrektir. Bu tür toz hastalıklarında akciğerlerde fibrozis ve buna bağlı cor pulmonale belirebilir. Tümör ve tüberküloz oluşumuna uygun bir ortamdır.