Özbek, Urla
| Özbek | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | İzmir |
| İlçe | Urla |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 35430 |
Özbek, İzmir ilinin Urla ilçesine bağlı bir mahalledir. 2014'ten önce idari olarak köy statüsüne sahipti.[1]
Özbek'te her yıl Mart ayında Mart Dokuzu Ot Bayramı etkinliği düzenlenmektedir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Özbek köyünün 2 kilometre kuzeyindeki bölgede yapılan yüzey araştırmasında Antik Çağ'dan Roma İmparatorluğu'na kadar uzanan döneme ait seramik, değirmen taşları, lahit ve pitos parçalarına rastlanması, buranın çok eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Köyün o dönemdeki adına ilişikin bir kayıt bulunmamaktadır. Bununla birlikte 16. yüzyılda da bugünkü adını taşıdığı bir evkaf defterindeki kayıttan anlaşılmaktadır. Özbek köyünde de bu döneme tarihlenen yapılar mevcuttur. 17. yüzyılda yöreyi ziyaret eden Evliya Çelebi, köyde üzüm ve zeytin üretiminin yaygın olduğundan söz etmiştir.[2][3]
Aydın vilayetinin 19. yüzyıla ait salnamelerinde, Urla bölgesinde tarımsal üretimi sağlayan ve sayısı 15 ile 25 arasında değişen köyler arasında Özbek köyü de geçmektedir. Köy, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de Özbek (اوزبك) olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte Özbek, Urla kazasının merkez nahiyesine bağlı 19 köyden biriydi.[2][4] 1940 genel nüfus sayımında Urla kazasının merkez nahiyesine bağlı olan köyün nüfusu 686 kişiden oluşuyordu.[5]
Özbek köyü, Ahali Mübadelesi olarak bilinen, Türkiye ile Yunanistan arasındaki nüfus değişiminden önce Türklerin ve Rumların bir arada yaşadığı köy olarak bilinmektedir. Köyün ortasından geçen ve üzerinde iki adet taş köprünün bulunduğu derenin köyü Rum mahallesi ve Türk mahallesi olarak ikiye ayırdığı kaynaklarda belirtilmektedir.[6]
Köyün merkezi ve çevresi[değiştir | kaynağı değiştir]
Özbek köyü, Urla ilçesinin önde gelen turistik yerlerinden biridir. Yerleşmenin bir bölümü yamaçta, bir bölümü ise düzlükte bulunmaktadır. Bu yerleşmenin ortasından geçen ve üzerinde iki adet tek kemerli taş köprünün bulunduğu dere yatağı köyü ikiye ayırmaktadır. Bu köprülerden biri Hamamönü Köprüsü, diğeri ise Yenipınar Köprüsü adını taşımaktadır. Hamamönü Köprüsü 2017 yılında restore edilmiştir. Köy halkının “Subaşı” ve “Kahvepınar” olarak adlandırdığı eski köy meydanının çevresinde cami, kahvehane, muhtarlık, bakkal, kasap, berber, lokanta gibi birimler bulunmaktadır.[2][7]
Köy meydanında bulunan Taş Kahve, 1928 yılından beri hizmet vermektedir. Köyün merkezinde bulunan ve Özbek Hamamı olarak bilinen hamam tarihi bir yapı olup restore edilmektedir. Özbek Camisi’nin avlusunda bulunan servi ağacı da Urla ilçesinin anıtsal ağaçları arasında yer alır. Özbek köyünün merkezi iç kesimde olmasına karşın, köyün sınırları Çarpan (Gülbahçe) Körfezi’ne uzanmaktadır. Bu körfezin kıyısında yer alan Akkum, hem plajlarıyla hem de balıkçı barınağıyla bilinmektedir. Denize girilebilen Aydilek Koyu da Özbek köyü sınırları içinde bulunmaktadır.[7][8] Urla'nın önemli koylarından biri olan Eğriliman da Özbek köyü sınırları içinde bulunmaktadır. Bir yerleşmeye dönüşmüş olan Eğriliman, plajıyla da bilinmektedir.[6]
Özbek köyünde her yıl Mart ayında düzenlene Mart Dokuzu Ot Bayramı'nda köyün çevresinde sağlıklı ve şifalı olduğu kabul edilen otlar toplanır, köyün merkezinde kurulan pazar yerinde yerli ürünler satılır.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Özbek köyünün merkezi Urla kasabasına 7 km uzaklıktadır. Geniş bir alana yayılan köy, Akkum, Özbek ve Torasan ovalarını kapsamaktadır.[2]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Akkum balıkçı barınağı -
Akkum balıkçı barınağında tekneler -
Akkum barınağında balıkçı tekneleri -
Akkum barınağında balıkçı tekneleri -
Aydilek Koyu
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" (PDF). Resmigazete.gov.tr. 12 Kasım 2012. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2020.
- ^ a b c d "Emel Kayın ve Çağnur Kırcalı, "Urla Özbek Köyü Kırsal Mimari Mirası"". 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ "Ömer Bıyık, Defter-i Evkaf-ı Vâlide Sultan Der Mağnisa, İzmir, 2014, s. 13". 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 246.
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 338" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2022.
- ^ a b ""Özbek Köyü ve Plajları, Urla"". 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ a b ""Özbek Gezi Rehberi"". 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ ""Aydilek Koyu"". 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.