Östenitik paslanmaz çelik
Östenitik paslanmaz çelik, kristal yapıya göre beş paslanmaz çelik sınıfından biridir (ferritik, martensitik, dubleks ve çökeltme sertleştirilmiş ile birlikte). Endüstride en yaygın olarak kullanılan paslanmaz çelik grubu olan Östenitik paslanmaz çelikler yüzey merkezli kübik yapıya sahip (YMK) ve bileşimlerinde %16 ila 26 krom ve %35'e kadar nikel içerirler. Genellikle en yüksek korozyon direncine sahip paslanmaz çelik grubudur. Isıl işlemle sertleştirilemezler ve manyetik değildirler.[1]
AISI 200 ve 300 serisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Östenitik paslanmaz çeliğin iki alt grubu vardır. 300 serisi paslanmaz çelikler östenitik yapılarını öncelikle nikel ilavesi ile elde ederken, 200 serisi paslanmaz çelikler nikel yerine manganez ve azot ikame eder, ancak hala küçük bir nikel içeriği vardır, bu da 200 serisini uygun maliyetli bir nikel-krom östenitik tip paslanmaz çelik yapar.
300 serisi paslanmaz çelikler daha büyük bir alt gruptur. En yaygın östenitik paslanmaz çelik ve tüm paslanmaz çelikler arasında en yaygın olanı, 18/8 veya A2 olarak da bilinen kalite 304'tür. 304 kalite paslanmaz çelik, tencere, çatal bıçak takımı ve mutfak ekipmanları gibi ürünlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Kalite 316, bir sonraki en yaygın östenitik paslanmaz çeliktir. Kalite 300 gibi bazı 316 serileri, asitlere karşı direnci arttırmak ve lokalize saldırılara karşı direnci artırmak için bir miktar molibden içerir (örneğin, çukurlaşma ve çatlak korozyonu).
| Euronorm (EN) numarası[3] | EN tanımı | AISI kalite[4] | C | Cr | Mo | Ni | Diğer | Ergime derecesi[5] | Açıklama |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.4310 | X10CrNi18-8 | 301 | 0.10 | 17.5 | - | 8 | - | 1420 | Yaylar için |
| 1.4301 | X5CrNi18-10 | 304 | < 0.07 | 18.5 | - | 9 | - | 1450 | Çok yaygın bir östenitik paslanmaz çelik kalitesi |
| 1.4307 | X2CrNi18-9 | 304L | < 0.030 | 18.5 | - | 9 | - | 1450 | 304 kalite ile aynı, ancak daha düşük oranda karbon içerir |
| 1.4305 | X8CrNiS18-9 e | 303 | < 0.10 | 18 | - | 9 | 0.3 | 1420 | İşlenebilirliği iyileştirmek için kükürt eklenir |
| 1.4541 | X6CrNiTi18-10 | 321 | < 0.08 | 18 | - | 10.5 | Ti: 5×C ≤ 0.70 | 1425 | 304 kalite ile aynı, ancak C'yi "tutan" Ti sayesinde taneler arası korozyona duyarlı değil. |
| 1.4401 | X5CrNiMo17-12-2 | 316 | < 0.07 | 17.5 | 2.2 | 11.5 | - | 1400 | İkinci en iyi bilinen östenitik kalite. Mo korozyon direncini arttırır |
| 1.4404 | X2CrNiMo17-12-2 | 316L | < 0.030 | 17.5 | 2.25 | 11.5 | - | 1400 | 316 kalite ile aynı, fakat daha düşük C içeriği sayesinde taneler arası korozyona duyarlı değil. |
| 1.4571 | X6CrNiMoTi17-12-2 | 316Ti | < 0.08 | 17.5 | 2.25 | 12 | Ti: 5×C ≤ 0.70 |
200 serisindeki daha yüksek azot ilavesi, 300 serisinden daha yüksek mekanik mukavemet sağlar.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Prof.Dr. Ahmet ARAN, Mehmet Ali TEMEL. "Paslanmaz Çelik" (PDF). 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ağustos 2023.
- ^ "EN Standard: Stainless Steels -List of stainless steels". 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2023.
- ^ European Committee for Standardization -. "Materials". 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2023.
- ^ "American Iron and Steel Institute". 11 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2023.
- ^ "Stainless steel melting points". Thyssenkrupp Materials (UK) Ltd. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022.