Ölüm Atlısı
| Da Uomo A Uomo | |
Filmin İngilizce afişi | |
| Yönetmen | Giulio Petroni |
|---|---|
| Yapımcı | Henryk Chroscicki, Alfonso Sansone |
| Yazar | Luciano Vincenzoni |
| Senarist | Luciano Vincenzoni |
| Hikâye (eser) | Luciano Vincenzoni |
| Oyuncular | Lee Van Cleef, John Phillip Law, Mario Brega |
| Müzik | Ennio Morricone |
| Kurgu | Eraldo Da Roma |
| Yapım şirketi | Produzione Esecutiva Cinematografica (PEC), Sancro International Film |
| Dağıtıcı | Titanus |
| Cinsi | Sinema Filmi |
| Türü | Spagetti western |
| Yapım yılı | 1967 |
| Çıkış tarih(ler)i | 31 Ağustos 1967 (İtalya), 8 Mart 1968 (Batı Almanya) |
| Süre | 120 dk. (ABD: 114 dk.) |
| Ülke |  İtalya |
| Dil | İtalyanca |
| Çekim yer(ler)i | İspanya |
| Diğer adları | Death Rides a Horse, As Man To Man |
Ölüm Atlısı (İtalyanca: Da Uomo A Uomo, İngilizce: Death Rides a Horse), Giulio Petroni tarafından yönetilen, Luciano Vincenzoni tarafından senaryosu yazılan, Lee Van Cleef ve John Phillip Law'un başrollerinde oynadığı 1967 yapımı, İtalyan spagetti western filmidir.[1]
Konusu[değiştir | kaynağı değiştir]
Genç bir kovboy, ailesini öldüren haydutların izini sürmek ve onları ortadan kaldırmak için yaşlanmış, eski bir kanun kaçağıyla zayıf bir ittifak kurar ve şaşırtıcı gelişmeler olur.[2]
Yapım[değiştir | kaynağı değiştir]
Film İspanya'da çekilmiştir. Ölüm Atlısı'nın senaryosu ve hikayesi Luciano Vincenzoni tarafından yazılmıştır.[3] Vincenzoni; Sergio Leone'nin İyi, Kötü ve Çirkin'in yapımı sırasında yaşadığı anlaşmazlığın ardından yönetmen Giulio Petroni ile çalışmaya başlamıştır.
Filmin orijinal adı başlangıçta Duel In The Wind (Rüzgarda Düello) idi.John Phillip Law ile filmin hikayesini tartışan Lee Van Cleef, filmin çok erkeksi bir hikayesi olduğunu belirtmiş ve neden adını "Erkek Erkeğe" yapmıyorlar demiştir. İtalyan yapımcılar bu fikri o kadar beğendiler ki İtalyanca adını "Da Uomo A Uomo" olarak belirlediler. Ancak İngilizce yayınlanan pazarlarda film "Death Rides A Horse" adıyla gösterime girdi ve bu Law'ın hiç hoşuna gitmedi.[4]
John Phillip Law'ın ilk başrol oynadığı filmidir.[5]
Başrollerini Amitabh Bachchan, Jaya Bachchan ve Pran Sikand'ın paylaştığı Bollywood'un hit filmi Zincir (1973), bu filmden esinlenmiştir.[6]
Quentin Tarantino, Kill Bill'i çekerken Ölüm Atlısı'ndan etkilenmiştir. Kill Bill'de geçen "intikam soğuk servis edilen bir yemektir" cümlesi bu filmden alınmıştır.[7]
Ölüm Atlısı sıklıkla Raul Walsh'ın Pursued (Takip) (1947) filmiyle karşılaştırılır. Petroni verdiği röportajda Walsh'ın filmini hiç izlemediğini, senaryonun spontane bir şekilde, azar azar ve genellikle sette oluştuğunu belirtmiştir.[8]
Gösterim[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölüm Atlısı, Ağustos 1967'de İtalya'da gösterime girdi. 1969'da Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'nde aynı anda gösterime girdi.[9] Film ayrıca 2018 yılında Telluride Film Festivali'nde gösterilmiştir.[10]
Film Rotten Tomatoes web sitesinde "R (Some Western Violence)" olarak derecelendirmiştir.[11]
Filmin Blu-Ray formatında dijital kopyası MGM tarafından dağıtılmaktadır.
Müzik[değiştir | kaynağı değiştir]
Film müziklerinin bestesi ve orkestrasyonu Ennio Morricone tarafından yapılmıştır ve Petroni ile Morricone'un ilk ortak çalışmasıdır.[12] Filmin orijinal bir Ennio Morricone müziği olmasına rağmen açılış sekansında, yabancıya yapılan işkence sahnesinde ve Baxter'ların katledilmesi sahnesinde Bir Avuç Dolar'ın (1964) müziğinin yeniden kullanıldığı görülmektedir.
Orijinal Film Müziği Albümünde Yer Alan Eserler:[13]
- Death Rides A Horse
- Guitar Nocturne
- Death Rides A Horse (Version 2)
- Monody For Guitar
- Ghost
- Death Rides A Horse (Version 3)
- Alone In The Night
- Mystic And Severe
- Monody For Guitar (Version 2)
- A Man And A Whistle
- Anger And Sorrow
- Death Rides A Horse (Version 4)
- Monody For Guitar (Version 3)
- Death Rides A Horse (Version 5)
- Mystic And Severe (Version 2)
- Alone In The Night (Version 2)
- Death Rides A Horse (Stereo Mix)
- Alone In The Night (Version 3)
- Mystic And Severe (Version 3)
- Death Rides A Horse (Vocal Version)
- Death Rides A Horse (Stereo Mix)
- Monody For Guitar (Stereo Mix)
- A Man And A Whistle (Stereo Mix)
- Anger And Sorrow (Stereo Mix)
- Death Rides A Horse (Version 2 - Stereo Mix)
Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]
Chicago Sun-Times'ın film eleştirmeni Roger Ebert, doğru türden kötü filmi izlemenin getireceği eğlenceyi açıklamak zordur diye belirterek, filmin hoşlandığı kötü filmlerden biri olduğunu ifade etmektedir.[14]
Monthly Film Bulletin'de yer alan bir incelemede filmin John Phillip Law ve Lee Van Cleef için bir "gösteri parçası" olduğunu belirterek, Lee Van Cleef'in "mükemmel formda" olduğuna dikkat çekmiştir. İnceleme, filmin "çoğu İtalyan western filminden daha az hileli ve bu açıdan çok daha iyi" olduğunu ifade etmektedir.[15]
Ben Sachs tarafından 18 Temmuz 2013 tarihinde yazılan eleştiride "Bazı saykodelik geri dönüş sahneleri dışında, 1967 yapımı bu spagetti western oldukça tanıdık bir eser ve türün hayranları dışında kimsenin ilgisini çekmesi pek mümkün değil. Yine de görürseniz, sinemada izleyin; en yaygın DVD sürümü, filmin sunduğu görsel zevkten mahrum bırakan, zayıf ve solgun bir kopyasıdır." denmektedir.[16]
27 Haziran 2018 tarihinde Danica Van De Belde tarafından yazılan eleştiride "Petroni'nin çocukluk hikaye kitaplarının sayfasından kaldırılan, Vahşi Batının görselleriyle dolu ve intikam kanına bulanmış Ölüm Atlısı, Tarantino'nun verdiği kült statüsünü hak eden spagetti western'e duygusal bir rezonans getiriyor." ifadesi yer almaktadır.[17]
Film, Filmaffinity web sitesinde sinema tarihinin en iyi western filmleri sıralamasında 149. sırada yer almaktadır.[18]
Oyuncular[19][değiştir | kaynağı değiştir]
- Lee Van Cleef - Ryan
- John Phillip Law - Bill Meceita
- Mario Brega - Tek-Göz
- Luigi Pistilli - Walcott
- Anthony Dawson - Burt Cavanaugh
- Jose Torres - Pedro
- Franco Balducci - Lyndon Şerifi
- Bruno Corazzari - Walcott barmeni
- Felicita Fanny - Martita
- Ignazio Leone - Bakan
- Carlo Pisacane - Holly Spring İstasyon Müdürü
- Angelo Susani - Paco
- Guglielmo Spoletini - Manuel
- Vivienne Bocca - Bill Meceita'nın kız kardeşi
- Walter Giulangeli - Bay Meceita
- Elena Hall - Bayan Meceita
- Mario Mandalari - Walcott'un uşağı
- Nazzareno Natale - Pedro Çetesi'nin üyesi
- Ennio Pagliani - Walcott'un uşağı
- Giovanni Petrucci - Walcott'un uşağı
- Romano Puppo - Lyndon Belediye Başkanı
- Richard Watson - Barmen
- Archie Savage - Vigro
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynak[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Da uomo a uomo, IMDB". IMDB. 8 Nisan 2024. 2 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024.
- ^ "IMDb web sitesinde Da uomo a uomo". Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "IMDb web sitesinde Da Uomo A Uomo". Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "IMDb.com". Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "Cinematheque Quebec". Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ "IMDb.com Trivia sayfası". Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "Spagetti Western Database". Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ "Röportaj: Petroni westernleri üzerine". Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ Once upon a time in the Italian West. Howard Huges (İngilizce). Ebrary Inc. 2004. s. 166. Erişim tarihi: 28 Nisan 2004.
- ^ "Mubi.com 'da Ölüm Atlısı". Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "Rottentomatoes.com". Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ "Petroni westernleri üzerine röportaj". Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ "Discogs.com web sitesi". Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ "Robert Ebert web sitesi". Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ "Monthly Film Bulletin". İngiliz Film Enstitüsü. 1 Mart 1969.
- ^ "mubi.com". Ben Sachs. 18 Temmuz 2013. Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ "Mubi.com". Danica Van De Belde. 27 Haziran 2018. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "filmaffinity.com". Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ "Rotten Tomatoes.com'da Ölüm Atlısı Oyuncuları". Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.