Çay ninesi
Çay ninesi - Türk ve Azeri halk kültüründe çaylarda (derelerde, ırmaklarda) yaşadığına inanılan ruhani bir varlık. Su merasimi ile bağlantısı olan mitolojik bir ruhtur. Çay iyesi -> Çay inesi -> Çay ninesi şeklindeki bir dönüşümle oluşmuş bir sözcüktür.
Azerbaycan Türklerinin geleneksel inançlarında yaşlı kadın kılığında, çayda (ırmakta) yaşadığına inanılır. 'Çay ninesi', köprüden geçerken suya çok bakılırsa kızar ve insanın başını döndürür. Başı dönen insanın gözleri kararır ve çaya düşer. Azerbaycanlılar, sabah suya gidildiğinde, "su sahibi"ne selam verilmesi gerektiğini düşünürler. Suya çöp ve pislik dökmek yasaktır. Bu "Çay ninesi"ni sinirlendirir ve insanlara zarar verir.
Diğer Türk halklarında da, "Çay ninesi"ne benzer varlıklar bulunur. Kazan ve Sibirya Tatarlarında, Kumuklarda ve Karaçaylardaki "Su Anası"na (Suğ Anası, Suv Anası) çok benzer. Başkurtlara göre, Su Sahipleri'nin hepsi suda yaşarlar. İnsanlara da hiçbir zarar vermezler. Onların yaşadıkları sarayın girişi, nehirlerin derinliklerinde bir taşın altındadır. Kazaklar "Su Perisi", Türkmenler "Suv Adamı", Özbekler "Su Alvastısı"[1] adı verirler.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 136)
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca9 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.