Aslan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
{{Diğer anlamı|Aslan (anlam ayrımı)}} |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
{{Taksomemeli |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| ad = Aslan |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| statü = VU |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| resim = Lion waiting in Nambia.jpg |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| resim_bilgi = Erkek aslan |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| resim2 = Okonjima Lioness.jpg |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
|resim2_bilgi = Dişi aslan |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| alem = [[Animalia]] |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| şube= [[Chordata]] |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| sınıf = [[Memeliler|Mammalia]] |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| takım = [[Etçiller|Carnivora]] (<small>Etçiller</small>) |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| alttakım = [[Feliformia]] (<small>Kedimsiler</small>) |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| familya = [[Felidae]] (<small>Kedigiller</small>) |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| altfamilya = [[Pantherinae]] (<small>Büyük kediler</small>) |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| cins = [[Panthera]] |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| tür = P. leo |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| ikili_ad = Panthera leo |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| ikili_ad_yazar = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], [[1758]]) |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| harita = Wiki-Panthera_leo.png |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| harita_bilgi = Dağılımı |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
| dış_bağlantılar = {{commons-species|Panthera leo}} |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
}} |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
[[Dosya:African Lion Panthera leo Male Pittsburgh 2800px adjusted.jpg|thumb|260px|Bir erkek aslan]] |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
'''Aslan''' (''Panthera leo''), [[kedigiller]] (Felidae) ailesinden etçil [[süper yırtıcı]] [[memeli]] bir hayvan [[tür]]üdür. |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
== Özellikleri == |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
Afrika aslanı, dünyanın en büyük dört kedisinden (aslan, kaplan, panter, leopar) biridir. |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
Erkek aslan 250 kilogram üzerinde ağırlığı görülebilir. Kaydedilmiş en ağır aslan 1970 yılında İngiltere'deki Colchester Zoo adlı hayvanat bahcesinde ki Simba adlı aslandır. Agırlığı 375 kg (826 lb)olarak kaydedilmiştir. Dişiler ise bunun neredeyse yarısı kadardır. Postu kahverengimsi sarıdır. Erkeğin yelesi kahverengimsi sarıdan siyaha kadar değişir. Geniş alınlı, güçlü çeneli, uzayıp çekilebilen tırnaklı, sarımtırak kısa ve yatık tüylüdür. Kuyruğunun ucu püsküllüdür. Erkek aslanın başının etrafı uzun ve güzel bir yele ile süslüdür. Omuzlarının üzerine kadar dağılan bu perçem, kızdığı zaman kabarır. Aslanlar birbirleriyle bölgeleri için kavga eder. Genellikle bu ölümle sonuçlana bilir. Aslanların pençeleri ve dişleri çok keskindir. Bir insanı bir vuruşta öldürebilir veya yaralayabilir. Genellikle Afrika kıtasında yaşamlarını sürdürürler.Aslanlar dünya üzerinde yaşayan kedi türleri içinde en sosyal cinstir. Diğer tüm kedi cinsleri antisosyal olup yalnız yaşamayı tercih ederken aslanlar buyuk gruplar oluştururan tek kedi cinsidir.Grup oluşturmalarının en büyük sebebi kendilerinden cok hızlı olan avlarını grupsal pusu kurarak yakalamak oldugu bazı bilim dünyasınca öne sürülmektedir. |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
[http://hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg] |
|||
== Avlanma == |
|||
[[Dosya:Male Lion and Cub Chitwa South Africa Luca Galuzzi 2004 edit1.jpg|thumb|right|260px|Aslanlar avladıkları [[Afrika mandası]]nı yerken]] |
|||
Savunmada ve av sırasında birleşen aslanlar, avlarını kovalar ya da pusuya düşürür. Genellikle gece avlanırlar. Av esnasında genellikle kükremezler. Fakat avı kovalarken birbirleriyle bağlantıyı sürdürmek için homurdandıkları olur.Buldukları taktirde leş yemekten de geri durmazlar. Aslanlarda av paylaşımı hiyerarşik bir düzende olur. Avdan ilk olarak yararlanma ayrıcalığı erkek aslandadır fakat sürünün erkek aslanı av mahalinde mevcudiyet gösterene kadar avı yere düşüren dişiler öncelikli faydalanır. Avlanan hayvan antilop ya da bufalo yavrusu gibi küçük veya ortaboy av ise avlanma esnasında takımdan ayrı düşmüş daha yaşlı aslanların avın düşürüldüğü noktaya daha çabuk ulaşan diğerlerinin sırasını bekledikleri gözlemlenmiştir. Ortalama bir Afrika aslanının hızı saatte 55 km’yi bulabilir. Ancak bu hızını yalnızca kısa bir süre devam ettirebilir. Hız almadan 3,60 m yüksekliğe zıplayıp, 12 metre uzaklığa atlayabilir. Erkek aslanlar dişilerden daha ağırdır. |
|||
== Üreme == |
|||
[[Dosya:Asiatic.lioness.arp.jpg|thumb|260px|right|Dişi bir [[Asya aslanı]]]] |
|||
Afrika Aslanları 2 yaşında çiftleşmeye başlarlar. Fakat tam olgunluğu 5 yaşında erişir. Erkekler poligamdır, yani birden fazla eşleri vardır. Çiftleşme sırasında ve öncesinde erkek sürekli kükrer. İşe karışan erkeklerle kavga edebilir. Gebelik süresi 105-112 gün arasında değişir. Dişi bir doğuruşunda 2-5 arası yavru dünyaya getirir. Yeni doğan yavrular kördür. Ayrıca kürkleri de beneklidir. Gözleri doğumdan 6 gün sonra açılır. Dişi, 3 aylıkken yavruları sütten keser ve onları avlanma dersleri vermeye başlar. Bir yaşındaki yavrular bunu kendileri başarırlar. Yavrular arasındaki ölüm oranı fazladır. Bunun nedeni yavruların en son beslenmesidir. Bu yüzden yavrularda vitamin eksikliği görülür. Fakat bu doğal bir nüfus kontrol yöntemidir. Böyle durumlarda da dişiler yavruları ölümden kurtarmak için avlanır ve önce yavruları beslerler. |
|||
== Yaşam şekli == |
|||
Afrika aslanı, fundalarda, gövde yaparak onları sıcaktan koruyan ağaçların olduğu yerlerde, sazlıklarda yaşarlar. Açık toprakları severler. Kedigiller familyasının tek sosyal türüdürler. Sayısı 20 kadar olan sürüler halinde yaşarlar. Çok büyük sürüler 30 üyeyi barındırabilir. Grubu bir erkek aslan ya da birden fazla erkeğin oluşturduğu bir koalisyon yönetir. Genelde geceleri aktiftirler. Gündüzleri ise tembel bir kediden farkları yoktur. Gölgelik yerlere uzanır ve serinlemeye çalışırlar. Afrika'da [[Serengeti Milli Parkı]]ndaki aslanlar günde 20 <ref name>Schaller, George B. (1972). The Serengeti lion: A study of predator-prey relations. Chicago: University of Chicago Press, p. 120–121</ref> saat uyur. |
|||
== Düşmanlar == |
|||
Aslanların doğal düşmanı azdır. Av esnasında [[zebra]]lar sert bir çifte atarak aslanın dişlerini, kemiklerini kırabilirler. Bu durumda aslan sakat kalabilir, küçük kemirgenlerle beslenmek zorunda kalır. Ayrıca [[gnu]], [[beyaz antilop]], [[afrika mandası]] gibi güçlü boynuzları olan avlarından ağır bir boynuz yarası alabilirler. Bu yara onları doğrudan öldürebilir ya da enfeksiyon kapmasına neden olur. Yani her iki durumda da aslanın hayatı tehlikeye girer. Ya da avlarını almak isteyen benekli sırtlanlar onlar için tehlike arz edebilir. Ayrıca bazen ağaca tırmanan bir aslan inerken sivri dallara takılarak can verebilir. Hayati tehlike arzeden insanlar ve timsahlar olmak üzere sadece iki doğal düşmanı bulunur. Timsahlar sudan uzak düşürüldüklerinde aslanların kolaylıkla altedebileceği hasımlarıdır. . Aslanların insan ile ilişkisi ise aslanlar için çok daha kritik bir seyir izlemektedir. Daha iki yüzyıl önce [[Anadolu]]'dan Hindistan yarımadasına kadar geniş alanlarda bulunan Asya aslanı bugün sadece Hindistan yarımadasında Hindistan devletinin koruması altına alınmış bir bölge içerisinde varlığını sürdürmektedir. Afrika aslanı korumaya alınmış bir tür olmasına karşın günümüzde Afrika aslanı en büyük tehlike av değil, yaşam alanının insan tarafından bozulmasıdır. |
|||
Boşaltımı |
|||
Yaklaşık 10 bin yıl önce aslanlar [[Kuzey Amerika]], [[Güney Amerika]], [[Avrupa]], [[Asya]] ve [[Afrika]] olmak üzere 5 kıtada yaygın haldeydiler. Bugün ise [[Amerika]] kıtasının tamamında, [[Asya]] kıtasının [[Hindistan]] hariç her yerinde, [[Avrupa]]’nın tamamında ve [[Afrika]] kıtasının bir bölümünde nesilleri tamamen tükenmiş halde. Bugün [[Afrika]] aslanı alt türü, aslan türünün en kalabalık ırkını teşkil ediyor. Vahşi doğada [[Afrika aslanı]], sadece [[Afrika]] kıtasının bazı bölümlerinde bulunur. [[Sahra Çölü]]’nün güney bölgelerinde, [[Orta Afrika]]’nın yaklaşık yarısında, [[Doğu Afrika]]’da ve [[Güney Afrika]]’nın küçük bir bölümünde yaşamaktadır. Aslanlar timsahlara yem olmamak için suya girmeden önce başka bir hayvanın girmesini bekler eğer o hayvan girdiğinde timsah çıkmazsa kendi de girer ve kimi kovalıyorsa ona yönelir |
|||
== Dipnotlar == |
|||
<references/> |
|||
== Kaynakça == |
|||
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Lion İngilizce Vikipedi Aslan Sayfası] |
|||
{{Kedi-taslak}} |
|||
[[Kategori:Aslan| ]] |
|||
{{Link SM|ar}} |
|||
{{Link SM|ca}} |
|||
{{Link SM|de}} |
|||
{{Link SM|en}} |
|||
{{Link SM|es}} |
|||
{{Link SM|fi}} |
|||
{{Link SM|fr}} |
|||
{{Link SM|he}} |
|||
{{Link SM|it}} |
|||
{{Link SM|li}} |
|||
{{Link SM|pl}} |
|||
[[ab:Алым]] |
|||
[[af:Leeu]] |
|||
[[am:አንበሳ]] |
|||
[[an:Panthera leo]] |
|||
[[ang:Lēo]] |
|||
[[ar:أسد]] |
|||
[[arz:سبع]] |
|||
[[az:Şir]] |
|||
[[ba:Арыҫлан]] |
|||
[[bat-smg:Liūts]] |
|||
[[be:Леў]] |
|||
[[be-x-old:Леў]] |
|||
[[bg:Лъв]] |
|||
[[bn:সিংহ]] |
|||
[[bo:སེང་གེ།]] |
|||
[[bpy:নংসা]] |
|||
[[br:Leon (loen)]] |
|||
[[bs:Lav]] |
|||
[[ca:Lleó]] |
|||
[[ce:Лом]] |
|||
[[chr:ᏢᏓᏥ]] |
|||
[[co:Lionu]] |
|||
[[cs:Lev]] |
|||
[[cu:Ль́въ]] |
|||
[[cv:Арăслан]] |
|||
[[cy:Llew]] |
|||
[[da:Løve]] |
|||
[[de:Löwe]] |
|||
[[dsb:Law]] |
|||
[[el:Λιοντάρι]] |
|||
[[en:Lion]] |
|||
[[eo:Leono]] |
|||
[[es:Panthera leo]] |
|||
[[et:Lõvi]] |
|||
[[eu:Lehoi]] |
|||
[[fa:شیر (گربهسان)]] |
|||
[[fi:Leijona]] |
|||
[[fiu-vro:Lõvi]] |
|||
[[fo:Leyva]] |
|||
[[fr:Lion]] |
|||
[[ga:Leon]] |
|||
[[gag:Aslan]] |
|||
[[gd:Leòmhann]] |
|||
[[gl:Panthera leo]] |
|||
[[gn:Leõ]] |
|||
[[got:𐌻𐌹𐍅𐌰]] |
|||
[[gu:એશિયાઇ સિંહ]] |
|||
[[ha:Zaki]] |
|||
[[hak:Sṳ̂-é]] |
|||
[[he:אריה]] |
|||
[[hi:सिंह (पशु)]] |
|||
[[hr:Lav]] |
|||
[[hsb:Law]] |
|||
[[ht:Lyon]] |
|||
[[hu:Oroszlán]] |
|||
[[hy:Առյուծ]] |
|||
[[ia:Leon]] |
|||
[[id:Singa]] |
|||
[[ig:Odúm]] |
|||
[[io:Leono (mamifero)]] |
|||
[[is:Ljón]] |
|||
[[it:Panthera leo]] |
|||
[[ja:ライオン]] |
|||
[[jv:Singa]] |
|||
[[ka:ლომი]] |
|||
[[kab:Izem]] |
|||
[[kg:Nkosi]] |
|||
[[kn:ಸಿಂಹ]] |
|||
[[ko:사자]] |
|||
[[ku:Şêr]] |
|||
[[la:Leo]] |
|||
[[lb:Léiw]] |
|||
[[lbe:Аслан]] |
|||
[[li:Liew]] |
|||
[[lij:Lion (bestia)]] |
|||
[[ln:Nkɔ́si]] |
|||
[[lt:Liūtas]] |
|||
[[lv:Lauva]] |
|||
[[mdf:Орксофта]] |
|||
[[ml:സിംഹം]] |
|||
[[mn:Арслан]] |
|||
[[mr:सिंह]] |
|||
[[ms:Singa]] |
|||
[[mt:Iljun]] |
|||
[[my:ခြင်္သေ့]] |
|||
[[nah:Cuāmiztli]] |
|||
[[ne:सिंह]] |
|||
[[nl:Leeuw (dier)]] |
|||
[[nn:Løve]] |
|||
[[no:Løve]] |
|||
[[nrm:Lion]] |
|||
[[nv:Náshdóítsoh bitsiijįʼ daditłʼooígíí]] |
|||
[[oc:Panthera leo]] |
|||
[[os:Цомахъ]] |
|||
[[pa:ਸ਼ੇਰ]] |
|||
[[pam:Leon (animal)]] |
|||
[[pcd:Lion]] |
|||
[[pl:Lew]] |
|||
[[pms:Lion]] |
|||
[[pnb:ببر شیر]] |
|||
[[ps:زمری]] |
|||
[[pt:Leão]] |
|||
[[qu:Liyun]] |
|||
[[rn:Intare]] |
|||
[[ro:Leu]] |
|||
[[ru:Лев]] |
|||
[[rw:Intare]] |
|||
[[sah:Хахай]] |
|||
[[scn:Panthera leo]] |
|||
[[sh:Lav]] |
|||
[[simple:Lion]] |
|||
[[sk:Lev púšťový]] |
|||
[[sl:Lev]] |
|||
[[sn:Shumba]] |
|||
[[so:Libaax]] |
|||
[[sq:Luani]] |
|||
[[sr:Лав]] |
|||
[[ss:Libubesi]] |
|||
[[st:Tau]] |
|||
[[stq:Leeuwe]] |
|||
[[su:Singa]] |
|||
[[sv:Lejon]] |
|||
[[sw:Simba]] |
|||
[[ta:சிங்கம்]] |
|||
[[te:సింహం]] |
|||
[[tg:Шер]] |
|||
[[th:สิงโต]] |
|||
[[ti:ኣንበሳ]] |
|||
[[tl:Leon]] |
|||
[[tum:Nkhalamu]] |
|||
[[udm:Арыслан]] |
|||
[[ug:شىر]] |
|||
[[uk:Лев]] |
|||
[[ur:ببر (شیر)]] |
|||
[[vec:Leon]] |
|||
[[vi:Sư tử]] |
|||
[[vls:Lêeuw (bêeste)]] |
|||
[[war:Leon]] |
|||
[[wo:Gaynde]] |
|||
[[xal:Арслң]] |
|||
[[yi:לייב]] |
|||
[[yo:Kìnìún]] |
|||
[[zh:狮]] |
|||
[[zh-min-nan:Sai]] |
|||
[[zh-yue:獅子]] |
|||
[[zu:Ibhubesi]] |
|||
Sayfanın 11.28, 27 Şubat 2011 tarihindeki hâli
hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg hancocksinsi.tr.gg