Samuel P. Huntington

Samuel Phillips Huntington (d. 18 Nisan 1927 New York, ABD - ö. 24 Aralık 2008, Massachusetts, ABD) ABD'li siyaset bilimci.

Harvard Üniversitesi'ne bağlı John M. Olin Stratejik Araştırmalar Enstitüsünde öğretim görevlisidir. Aynı zamanda ABD Savunma Bakanlığı'na danışmanlık yapmaktadır.

Tezleri

Samuel P. Huntington (2004)

"Medeniyetler Çatışması"

Pek çok sayıda çalışmaya imza atmış olmakla birlikte, ülkemizde ve dünyanın çeşitli yerlerinde daha çok Medeniyetler Çatışması adlı kitabıyla tanınmaktadır.

Huntington 1988 tarihinde yayımlanan kitabında ülkeler arasındaki çatışmaların ve ülkelerin kendi bünyelerinde yaşanan çatışmaların giderek kültürel ağırlık kazandığını savunmaktadır. Yazar, küreselleşme sürecinde Müslümanlar ile Müslüman olmayanlar arasındaki çatışmaların artacağı öngörüsünde bulunmaktadır. Huntington, milli devletlerin 21'nci yüzyılla birlikte artık merkezi siyasi rolünün tamamlandığı görüşüne asla katılmamaktadır.

"Biz kimiz?"

2004 yılında yayımlanan "Biz kimiz? Amerika'nın Ulusal Kimlik Arayışı" (Who Are We - The Challenges to America's National Identity) başlıklı kitabı da tartışma yaratmıştır. Kitap, medeniyetler çatışması tezini Amerika'nın "içinden" değerlendirmekte, ülkedeki farklı kültürlere ilişkin gözlemini aktarmaktadır. Başta Meksika olmak üzere Latin Amerika'dan gelen göç dalgalarını kaygı verici olarak değerlendirmekte, ABD'nin gerçek milli kimliği olarak kabul ettiği, Avrupalı ilk göçmenlerin Anglo-Sakson-Protestan değerlerine dönüşü önermektedir. Bu yaklaşım, özellikle Latin Amerikalı örgütlerle sol-liberal aydınların tepkisine neden oldu. Huntington'un resmettiği geleceğe dair muhtemel senaryolar, Latin Amerika kökenli göçmenlerin bazı eyaletlerde hakim unsur haline gelip Anglo-Sakson kökenlilerin belli eyaletlerden kaçışını, ABD'nin giderek çift dilli, çift kültürlü bir topluma dönüşümünü içermektedir.

Türkiye tespitleri

Huntington'ın kitaplarında Türkiye'ye de önemli bir yer verildiğine dikkat çekmek gereklidir. Huntington, Türkiye'de Atatürk'ün önderliğinde yaşanan toplumsal değişim sürecini incelemeye değer bulmuş, bu konuyu kitaplarında irdelemiştir.

"Değişen Toplumlarda Siyasi Düzen" adlı kitabında Türkiye'yi de bir konu çalışması olarak ele alıp incelemiş olan Huntington, siyasi iktidar tarafından halkın değiştirilmesinin hedeflenerek iktidar yollu gerçekleştirilen bir değişimin ne gibi sonuçlar ortaya çıkaracağı konusuna eğilmiştir.

Huntington, Türkiye'de Atatürk döneminde yaşanan ve tek parti ideologları tarafından kontrol edilmiş olan toplumsal değişim sürecini "Medeniyetlerin Çatışması" adlı kitabında da ele alıyor. Kitabında Türkiye'ye ayırdığı sayfalarda Türkiye'nin tek parti dönemindeki uygulamalar nedeniyle "bölünmüş ülke" statüsü kazandığını söyleyen Huntington, siyasal değişimin iktidarlarca halkın zorlanması suretiyle gerçekleştirilmesinin çok tehlikeli olduğuna ve bu gibi uygulamaların "bölünmüş ülke"ler ortaya çıkaracağına değiniyor. Huntington her ne kadar modernleşme yanlısı olsa da, bunun doğal bir süreç içinde gerçekleşmesi gerektiğini ve zorlamaların tehlikeli olduğunu belirtiyor.

Bu tespitlerde dikkate değer bir diğer nokta, Atatürk devrimlerinin yazarın tabiriyle Atatürk'ün kalibresinde bir lider tarafından silinerek ülkenin şeriatçı kimliğine dönmesi gerektiği iddiasıdır. Yazara göre Türkiye hiçbir zaman batılılaşamayacaktır.

Eleştiri

Düşünceleri, tartışılmakla beraber özellikle ABD'de etkilidir. Fikirlerini eleştirenlerin başında Almanya'dan siyaset bilimci Harald Müller ve Gazi Çağlar gelmektedir. Bassam Tibi de Huntington'un Medeniyetler Çatışması tezini kendi yorumuyla savunan Avrupalı aydınlar arasında kabul edilmektedir.

Eserleri

• The Soldier and the State: The Theory and Politics of Civil-Military Relations (1957).
• The Common Defense: Strategic Programs in National Politics (1961).
• Political Order in Changing Societies (1968).
• American Politics: The Promise of Disharmony (1981).
• The Third Wave: Democratization in the Late Twentieth Century (1991).
• The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order (1996).
• Who Are We? The Challenges to America's National Identity (2004).

Dış bağlantılar

• Harvard Üniversitesi'ndeki kişisel sayfası
• Samuel Huntington ve Medeniyetler Çatışması hakkında detaylar - derinsular.com
• "Foreign Affairs" (İngilizce)
• John M. Olin Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (İngilizce)
• www.zeit.de "Biz Kimiz"in eleştirisi (Almanca)
• Urs Gehriger, "Daha önce Bush'a oy vermiştim, bu kez oyum Kerry'e" - Samuel P. Huntington ile söyleşi (Almanca)
• www.wwwords.co.uk "Biz Kimiz"in bilimsel eleştirisi (İngilizce)
• "Yeni Düşmanlarınız" - Huntington'un tezlerine sol eleştiri. (İngilizce)
• [1] Samuel Huntington çokkültürlü toplum eleştirisi (Almanca)
• www.yap-cfd.de Gazi Çaglar'ın eleştirisi (Almanca)
• Niall Ferguson'un eleştirisi (Almanca)
• "Medeniyetler Çatışması daha uzun yıllar sürecek" - Samuel Huntington ile söyleşi (Almanca)

• Medeniyetler Çatışmasının Reddi Qantara.de
• Samuel P. Huntington'un ardından: Medeniyetler çatışması