Z Kuşağı jargonu
Z kuşağı jargonu, Z Kuşağı olarak adlandırılan, 1990'ların sonları ile 2010'ların başları arsında doğmuş bireylerin kullandığı dildir.
Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]
Z Kuşağı'nın kullandığı dilin karakteristik özellikleri arasında sözcük icat etme, var olan anlamları esnetme, bu anlamların üzerine yeni mecazlı kullanımlar ekleme, sözcüklerin kullanım alanını değiştirme, yeni birleşik sözcükler üretme ve diğer dillerden yeni unsurlar alıntılama yer almaktadır. Z Kuşağı dilinde İnternet kültürü ve mizah önemli bir rol oynar.[1]
Alıntı kelimeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Z Kuşağı'nın kullandığı dilde İngilizce alıntılar ön plana çıkmaktadır. İngilizce sahip olduğu küresel lingua franca statüsünde ötürü diğer diller üzerinde etki göstermektedir. İngilizce alıntı kelimelerin Türkçenin kelime oluşturma mantığı içerisinde işlenmesi ile oluşturulduğu belirtilmektedir. Örneğin stalking kelimesi alıntılanırken okunuşu icabı stolklamak olarak alınmış ve İngilizce -ing eki düşmüştür. İngilizce sözcüklerin "tribe girmek", "Minecraft kasmak" ya da "fake atmak" söz öbeklerinde olduğu üzere birleşik fiillere dahil edildiği gözlemlenir.[1]
Liste[değiştir | kaynağı değiştir]
| Kelime veya söz öbeği | Anlamı | Köken | Ek açıklama | Kaynak |
|---|---|---|---|---|
| +1 | Aynı fikirde olduğunu ifade etmek için kullanılır | [2] | ||
| AFK | Bilgisayar başında olmamak | İngilizce | Away from keyboard söz öbeğinin kısaltması | [2] |
| Atarlanmak | Çabucak öfkelenmek | Türkçe | [2] | |
| Ben şok | Şaşırma ifadesi | Türkçe | [2] | |
| Bro | Yakın arkadaş | İngilizce | [2] | |
| Birine yürümek | Birine ondan hoşlandığını belli eden hareketler yapmak, onu etkilemek için çeşitli eylemlerde bulunmak | Türkçe | [1] | |
| Cringe | Başkası yerine utanmak | İngilizce | [2] | |
| Cancel culture | Kişilerin geçmişte yaptıkları şeyle nedeniyle hedef gösterilmesi | İngilizce | [2] | |
| Catfishing | Sosyal medyada sahte profil vasıtasıyla insanları kandırmak | İngilizce | [2] | |
| Cool | Havalı | İngilizce | [1] | |
| Date’e çıkmak | Romantik bir ilişki kurma umuduyla diğer insanlarla etkileşim ve tanışma süreci | İngilizce | [3] | |
| Dewamke | Devam et | Kürtçe | Arapça devām ile Farsça kerden sözcüklerinin birleşimiyle oluşmuştur. | [1] |
| DM | Sosyal medya üzerinde özel mesajlaşma | İngilizce | Direct Message kelimesinin kısaltılması olan kelime "di em" olarak okunur | [2] |
| Dis atmak | Birini eleştirmek | İngilizce | Afro-Amerikalı argosunda 1980’li yıllarda disrespect “saygısızlık etmek” ya da dismiss “kovmak, işten atmak” kelimelerinin kısalması ile diss oluşmuştur. | [1] |
| Düşmek | Aşık olmak | Türkçe | [1] | |
| Efso | Efsane kelimesinin kısaltılmış hâli | Türkçe | [2] | |
| Fake | Gerçek olmayan şey | İngilizce | Birinin gerçek olmayan bir şeyi yaptığını belirtmek için "fake atmak" olarak fiilleşitirlebilir. | [2] |
| Gaslighting | kişiye kendisinden şüphe edecek şekilde manipüle etmek | İngilizce | [2] | |
| Ghostlamak ya da Ghosting | İlişkide bir tarafın aniden diğer taraf ile habersiz iletişimini kesmesi | İngilizce | [2] | |
| Görüldü atmak | Sosyal medyadan gelen mesajı okuyup cevap vermemek | Türkçe | [4] | |
| Kasmak | Bir şeyi gereğinden fazla önemsemek, önemsenen şey için çaba ve vakit harcamak | Türkçe | [1] | |
| Kopmak | Eğlence mekanlarında eğlenmek | Türkçe | 2000’lerin başlarında “çok gülmek” anlamında kullanılmıştır | [1] |
| LOL | Sesli gülmek | İngilizce | Laugh out loud söz öbeğinin kısaltılması | [2] |
| Manifestlemek ya da Manifesting | Tezahür etmek | İngilizce | [2] | |
| Meme | İnternet'te yayılan ve geniş kitlelerce manası bilinen olgular | İngilizce | [2] | |
| Mention ya da Menşın | Birisini bir gönderiye etkilemek | İngilizce | mentionlaşmak veya mentionlamak olarak fiil hâline gelebilir | [2] |
| Mezuna kalmak | Liseyi bitirdikten hemen sonra üniversiteye başlamayıp bir yıl daha hazırlanmak | Türkçe | [1] | |
| PP | Profil fotoğrafı | İngilizce | "Profile picture" kısaltması | [2] |
| RT'lemek | Twitter'daki bir gönderiyi paylaşmak, retweetlemek | İngilizce | [4] | |
| Sallamak | Uydurmak | Türkçe | Bol keseden sallamak deyiminden türemiştir | [1] |
| Shiplemek | Dizi veya film oyuncularını birbirine yakıştırmak | İngilizce | Relationship kelimesinin son kısmından türetilmiştir. | [2] |
| Stolklamak ya da Stalklamak | sosyal medyadan gizlice takip etmek | İngilizce | [1] | |
| Story | 24 saatlik paylaşılan içerik | İngilizce | [4] | |
| Trip atmak | Pasif agresif tavırlar sergilemek | Türkçe | Muhtemelen "lay a guilt trip on someone" deyiminden alıntılanmıştır | [1] |
| Viral | Sosyal medyada hızla yayılan şey | İngilizce | [2] | |
| Vibe almak | Karşı taraftan alınan duygu, his ya da izlenim | İngilizce | [3] | |
| Rizz | Tarz, cazibe veya çekicilik yoluyla karşıdaki kişiyi etkileme yeteneğini | İngilizce | 2023 yılında Oxford Dictionary trafından "Yılın Kelimesi" seçildi | [5] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i j k l m çOkol-, Elmas (2020). "Kuşak Çatışmaları Ekseninde Z Kuşağının Dili" (PDF). International Journal of Languages Education. 8.2 (8.2): 404-419. doi:10.29228/ijlet.43454. ISSN 2198-4999.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t "Z Kuşağı Terimlerini Öğrenelim!". Salihli Sektör Gazetesi - Manisa'nın En Büyük Gazetesi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ a b "TDK'dan Z kuşağı sözlüğü: Love Bombing, Ghosting, Gaslighting... - Türkiye'de İş Dünyası". PatronlarDunyasi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ a b c ŞAFAK, Zehra; BİLGİNSOY, Mertcan (21 Ağustos 2019). "Z generation of young people in social media usage patterns of neologisms a quantitative approach in the sample Kırklareli province center". RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi: 125-136. doi:10.29000/rumelide.606082. ISSN 2148-7782.
- ^ "Rizz nedir? Yılın kelimesi seçilen "rizz" ne demek?". CNN TÜRK. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.