Vikipedi:Haftanın seçkin maddesi/50. Hafta 2015

Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi, Osmanlı topraklarında var olan Yahudilerin tarihidir. Yahudilerin bugünkü Türkiye'ye 1492'de İspanya'dan göç ettikleri ve Türklerle Yahudilerin ilk temasının 1453'te, İstanbul'un Fethi'nden sonra olduğu düşüncesi yanlıştır. Bizans İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihinden de anlaşıldığı üzere; MÖ 4. yüzyıldan beri Yahudiler Anadolu'da mevcut olduğundan, Osmanlıların beylik döneminden imparatorluğun çöküşüne kadar geçen zamanda Yahudiler Anadolu'daki mevcudiyetlerini sürdürmüşlerdir. Osmanlı İmparatorluğu'nun yaşam döngüsünün çeşitli evreleriyle, Yahudilerin sosyal ve ekonomik hayatı arasında paralellik gözlemlenir. Örneğin, Osmanlı'nın yükselme dönemi olan 15. ve özellikle 16. yüzyıllar, Osmanlı Yahudilerinin altın çağı olmuştur. Osmanlı topraklarına ilk matbaayı getiren Yahudiler, ayrıca Osmanlı hükûmetinde önemli mevkilere gelmiştir. 17. yüzyıla denk gelen Osmanlı'nın duraklama döneminde ise Osmanlı Yahudileri kültürel ve ekonomik olarak çöküşe girmişlerdir. 18. yüzyılda gerçekleşen gerileme döneminde ise Yahudiler, Sabetay Sevi olayının yarattığı şokla "pasif korunma psikozu" içine girdiler. Dağılma dönemi olan 19. yüzyılda Yahudilerin kültürel seviyesinde meydana gelen değişiklikler nedeniyle, yabancı dil öğrenmek bile dinden çıkmak olarak görülüyordu. (Devamı...)