Vikipedi:Haftanın seçkin maddesi/47. Hafta 2010

GRB 970508, 8 Mayıs 1997 günü, saat 21:42'de (UTC) tespit edilmiş bir gama-ışın patlamasıdır (kısaca GIP) (addaki "GRB", gama-ışın patlamasının İngilizce kısaltmasıdır). Bir gama-ışın patlaması, uzak galaksilerde meydana gelen ve gama ışını üreten patlamalar ve bunların yol açtığı çok parlak parıltıdır. Bunun ardından genelde X ışını, morötesi ışın, görünür ışık, kızılötesi ışın ve radyo dalgaları içeren, uzun süreli "artık parıltı" izlenir. İtalya-Hollanda ortak yapımı olan, X ışını gökbilimi uydusu BeppoSAX üzerindeki Gama Işın Patlama Gözlemcisi, GRB 970508'i tespit etmiştir. Gökbilimci Mark Metzger, GRB 970508'in dünyadan en az 6 milyar ışık yılı uzaklıkta meydana geldiğini belirledi; bu bir gama-ışın patlaması için yapılan ilk uzaklık tespitidir. Bu patlamaya kadar, gökbilimciler GIP'ların dünyadan ne kadar uzakta gerçekleştiğinin nasıl belirleneceği konusunda bir fikir birliğine varamamıştı. Bazı gökbilimciler, patlamaların Samanyolu'nda meydana geldiğini; fakat görünüşte sönük olduklarını, çünkü fazla enerjiye sahip olmadığını düşünüyordu. Bazıları ise patlamaların kozmolojik uzaklıktaki başka galaksilerde meydana geldiğini ve çok fazla enerjiye sahip olduğunu savunuyordu. Bu patlama, patlamaların kaynağının Samanyolu dışında olduğunu kesin olarak göstererek tartışmayı sonlandırdı. GRB 970508, ayrıca olarak artık parıltısında radyo frekansı olduğu gözlemlenmiş ilk patlamaydı. Radyo dalgalarının azalıp çoğalan güçlerini inceleyen gökbilimci Dale Frail, radyo dalgalarının kaynağının neredeyse ışık hızında genişlediğini hesapladı. Bu, GIP'ların görelilikli hızlarda genişleyen patlamalar olduğuna ilişkin kuvvetli bir kanıt oldu. (Devamı...)