Valeri Rubakov
Valeri Rubakov | |
|---|---|
 | |
| Kendi dilinde adı | Валерий Рубаков |
| Doğum | Valeri Anatolyeviç Rubakov 16 Şubat 1955 Moskova, Sovyetler Birliği |
| Ölüm | 18 Ekim 2022 (67 yaşında) Sarov, Nijni Novgorod Oblastı, Rusya |
| Milliyet | Sovyet-Rus |
| Mezun olduğu okul(lar) | Moskova Devlet Üniversitesi Nükleer Araştırma Enstitüsü (INR) |
| Ödüller | RAS Friedmann Ödülü (1999) ITEP Pomeranchuk Ödülü (2003) INR Markov Ödülü (2005) (2005) Bruno Pontecorvo Ödülü (2008) Heidelberg Jensen Ödülü (2008) KIT Wess Ödülü (2010) Demidov Ödülü (2016) Hamburg Teorik Fizik Ödülü (2020) |
| Kariyeri | |
| Dalları | Kuantum alan teorisİ Temel parçacık fiziği Kozmoloji |
| Çalıştığı kurumlar | Nükleer Araştırma Enstitüsü (INR) Moskova Devlet Üniversitesi |
| Tez | Kuantum Alan Teorisinin Gösterge Modellerinde Vakum Yapısı (1981) |
| Akademik danışmanları | Nikolai Valeryeviç Krasnikov A Tavkhelidze |
| Önemli öğrencileri | DS Gorbunov Đàm Thanh Sơn |
Valeri Anatolyeviç Rubakov (Rusça: Валерий Анатольевич Рубаков, 16 Şubat 1955 - 18 Ekim 2022), Sovyet-Rus teorik fizikçi. Bilimsel ilgi alanları arasında kuantum alan teorisi, temel parçacık fiziği ve kozmoloji vardı. Moskova'daki Rus Bilimler Akademisi'nin Nükleer Araştırma Enstitüsü'ne (INR) bağlı çalışmıştır.
Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]
Rubakov, Moskova Devlet Üniversitesi'nde fizik okudu ve 1978'de mezun oldu. Ardından INR'de doktora çalışmasına başlamış 1981'de tezini vererek yüksek öğrenimini tamamlamıştır.[1]
Bilimsel başarılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Rubakov, ayar etkileşimlerinin kozmolojik etkileri üzerine yaptığı çalışmalar, uzay-zaman ve yerçekimi ile ilgili yeni fikirlerin geliştirilmesi ile tanınan çağdaş Rus fizik teorisyenlerinin en iyi bilinenleri arasındaydı.[2][3][4]
Rubakov, çağdaş alan teorisi üzerine dikkate değer bir içgörü olan proton bozunmasının tek kutuplu katalizi için ilk kez öne çıktı. 't Hooft ve Polyakov, bazı Büyük Birleşik Teorilerin devasa manyetik monopollerin varlığını öngördüğünü göstermişti.[5] Rubakov, böyle bir monopolün proton bozunmasına neden olacağına ve elektron nötrinoları şeklinde gözlemlenebilir bir ayak izi bırakacağına dikkat çekti. Bu fenomen bağımsız olarak Curtis Callan tarafından önerildi ve Callan-Rubakov etkisi olarak bilinir hale geldi.[6]
Rubakov, ile Mikhail Shaposhnikov birlikte zar kozmolojisindeki fikirleri kullanarak uzay-zaman ve yerçekimini modelleyen ilk kişilerden biriydi. Rubakov ve Shaposhnikov, daha yüksek boyutlu bir evrende gömülü dört boyutlu bir zar üzerinde yaşadığımızı varsaydılar. Sıradan parçacıklar, ilave boyutlar boyunca dar olan potansiyel bir kuyuda hapsedilir böylece maddeyi zara lokalize ederdi.[4][7]
Rubakov, Shaposhnikov ile Vadim Kuzmin'e göre yüksek sıcaklıklarda baryon ve lepton sayılarının elektrozayıf korunumsuzluğunun etkisi üzerine makalesi, erken evren hakkındaki modern teorinin temeli olarak kabul edilir.[8]
Rubakov, alan teorisi üzerine saygın bir ders kitabınında yazarıydı.[9]
Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Rubakov, 1998'den 2022 yılındaki ölümüne kadar Rusya Bilimler Akademisi üyesiydi. Aynı zamanda 2015 yılında Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne girmiştir.[10]
Rubakov ve Kuzmin'e Rusya Bilimler Akademisi 1999'da "evrenin baryon asimetrisinin oluşumu üzerine bir dizi çalışma için" Friedmann Ödülü'nü verdi.[11] 2003'te ise ITEP Pomeranchuk Ödülü'nü "alan teorisinde pertürbatif olmayan yöntemlerin geliştirilmesine ve yeni uygulanmasına öncü katkı [sic] için" adlı denklemiyle elde etmiştir.[2][3] 2005 yılında Mikhael Shaposhnikov ile birlikte temel fizik alanındaki çalışmalarıyla INR Markov Ödülü'ne layık görüldüler.[4][12] 2008 yılında Heidelberg Üniversitesi J. Hans D. Jensen Ödülü'nü ve "parçacık fiziği, astrofizik ve kozmoloji arasındaki yakın ilişkinin incelenmesine ve temelde yeni bir fiziksel uzay teorisinin detaylandırılmasına yaptığı önemli katkılardan dolayı" Bruno Pontecorvo Ödülü'nü kazandı.[13][14] 2010 yılında Karlsruhe Teknoloji Enstitüsü Julius Wess Ödülü'nü aldı.[15] Ödül, Rubakov'a "Evrendeki homojensizliklerin kökenini anlamaya doğru" başlıklı bir konferans verdiği Karlsruhe'de parçacık fiziği alanında öğretim ve araştırmanın 50. yılı kutlamalarının bir parçası olarak verildi.[16] Rubakov 2016 yılında "fiziğin temellerine yaptığı temel teorik katkılardan dolayı: kuantum alan teorisi, temel parçacık fiziği, kütleçekim, erken evren teorisi" adlı çalışmasıyşa Demidov Ödülü'ne layık görüldü.[17] Son olarak 2020 yılında 137.036 Avro değerindeki Hamburg Teorik Fizik Ödülü'nü aldı.[18][19]
Özel yaşamı ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Rubakov, Şubat 2022'de Rus bilim adamları tarafından 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali'ni kınayan açık bir mektubu imzaladı.[20]
Rubakov, Eylül 2022'de yakalandığı Covid-19 kaynaklı sağlık sorunları nedeniyle 18 Ekim 2022'de Sarov, Nijni Novgorod Oblastı, Rusya'da 67 yaşında öldü. Öldüğü dönemde Sarov'da ders vermekteydi.[21]
Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Rubakov, V. A. (2002). Classical theory of gauge fields. Princeton, N.J.: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-05927-3. OCLC 52243621. Rubakov, Valery (9 Şubat 2009). 2009 pbk edition. ISBN 978-1400825097. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022.
- Rubakov, V. A. (14 Aralık 2010). "Towards understanding the origin of inhomogeneities in the universe" (PDF). 25 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2018.
- Rubakov, V. A.; Gorbunov, D. S. (2011). Introduction to the Theory of the Early Universe: Hot Big Bang Theory. World Scientific Publishing Company. ISBN 978-9814343978. 2017 2nd edition. World Scientific. 29 Haziran 2017. ISBN 9789813220058.
- Rubakov, V. A.; Gorbunov, D. S. (2011). Introduction to the Theory of the Early Universe: Cosmological Perturbations and Inflationary Theory. World Scientific Publishing Company. ISBN 978-9814343787.[22]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Rubakov, Valerii A. – Profile". INSPIRE-HEP. 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2018.
- ^ a b "Pomeranchuk prize winners 2003". ITEP. 25 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2018.
- ^ a b "Dyson and Rubakov share the Pomeranchuk Prize for 2003". CERN Courier. 44 (1): 44. 2004. 25 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2018.
- ^ a b c "Rubakov and Shaposhnikov win INR prize for fundamental physics". CERN Courier. 45 (7): 43. 2005. 25 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2018.
- ^ Rubakov, V. A. (1981). "Superheavy Magnetic Monopoles and Proton Decay". JETP Letters. 33 (12): 644-646.
- ^ Callan, Curtis G. (1983). "Monopole catalysis of baryon decay". Nuclear Physics B. Elsevier BV. 212 (3): 391-400. Bibcode:1983NuPhB.212..391C. doi:10.1016/0550-3213(83)90677-6. ISSN 0550-3213.
- ^ Rubakov, V. A.; Shaposhnikov, M. E. (1983). "Do we live inside a domain wall?". Physics Letters B. Elsevier BV. 125 (2-3): 136-138. Bibcode:1983PhLB..125..136R. doi:10.1016/0370-2693(83)91253-4. ISSN 0370-2693.
- ^ V. A. Kuzmin; V. A. Rubakov; M. E. Shaposhnikov (16 Mayıs 1985). "On anomalous electroweak baryon-number non-conservation in the early universe". Physics Letters B. 155 (1-2): 36-42. Bibcode:1985PhLB..155...36K. doi:10.1016/0370-2693(85)91028-7.
- ^ Rubakov 2002.
- ^ "Newly elected members, April 2015" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2018.
- ^ "Премия имени А.А. Фридмана" [A. A. Friedmann Prize]. Russian Academy of Sciences (Rusça). 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2018.
За серию работ "Образование барионной ассиметрии Вселенной"
- ^ "INR Markov Prize". Institute for Nuclear Research. 31 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2018.
- ^ "Jensen Professoren" [Jensen Professors]. Institute for Theoretical Physics of the University of Heidelberg (Almanca). 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2018.
- ^ "Prizes and Grants" (PDF). JINR. 2008. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2018.
- ^ "Julius Wess-Preis – 2010" [Julius Wess Prize 2010]. Karlsruhe Institute of Technology (Almanca). 14 Aralık 2010. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2018.
- ^ Rubakov 2010.
- ^ "Презентация новых лауреатов Демидовской премии 2016 года" [Presentation of the 2016 Demidov Prize laureates]. Russian Academy of Sciences (Rusça). 14 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2018.
за основополагающий теоретический вклад в фундаментальные направления физики: квантовую теорию поля, физику элементарных частиц, гравитацию, теорию ранней Вселенной
- ^ "Hamburg Prize for Theoretical Physics – Home". www.joachim-herz-stiftung.de (İngilizce). 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2022.
- ^ "Hamburg Prize for Theoretical Physics – Home". www.joachim-herz-stiftung.de (İngilizce). 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020.
- ^ "Открытое письмо российских учёных и научных журналистов против войны с Украиной" [An open letter from Russian scientists and scientific journalist against the war in Ukraine] (Rusça). 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022.
- ^ Roscoe, Matthew (19 Ekim 2022). "Russian Academy of Sciences theoretical physicist Valery Rubakov dies suddenly aged 68 following "Covid complications"". Euro Weekly News. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2022.
- ^ Quenby, John (2012). "Review of Introduction to the Theory of the Early Universe: Cosmological Perturbations and Inflation Theory, by Dimitry S. Gorbunov and Valery A. Rubakov". Contemporary Physics. 53 (4): 361-362. doi:10.1080/00107514.2012.699465. ISSN 0010-7514.
  | Bir Rus'un biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Sovyetler Birliği ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Fizikçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |