Tekrarlı rüya
Tekrarlı rüyalar, uzun bir süre boyunca tekrar tekrar görülen rüyalardır. Bu rüyalar kişi için mutluluk verici ya da kâbus olabilir ve kişiye ve deneyimlerine özgü olabilirler.
Yinelenen rüyalarda ortak temalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Psikolojik analizler ve çalışmalar ile tekrarlayan bazı temalar tespit edilmiştir. Bunlar, tekrar tekrar en sık karşılaşılan tekrarlayan tema olarak gösterilen kovalanmış ve takip edilmiş olmayı hayal etmektir. Aşağıdaki temaların tekrar eden hayallerin yarısından fazlasında bulunduğu bulunmuştur:[1]
- Ev bakımı ile ilgili zorluklar
- Dişlerin düşmesi - Sigmund Freud, bir kadının dişlerinin tekrar tekrar düşmesini hayal ederse, bilinçsizce çocuk sahibi olmayı özlediğine inanıyordu. Bir adam bu rüyayı görürse, kastrasyondan korktuğuna inanıyordu.[2]
- Bir evde yeni odalar keşfetmek - Freud evlerin cesetleri temsil ettiğine inanıyordu. Diğerleri yeni odalar bulmayı hayalperestin kendileri veya kendi potansiyeli hakkında yeni şeyler bulmayı temsil ettiğini düşündüler.
- Bir aracın kontrolünü kaybetme
- Tuvalet bulamamak
- Uçma yeteneğine sahip olmak
Yinelenen rüyaların konuları değişmektedir. Aşağıdaki örnekler de yaygındır:
- Tutulmak veya bir türlü hareket edememek
- Halka açık bir yerde çıplak olmak
- Okulda sınıfta kalmak ya da bir sınavda başarısız olmak
- Konuşma yeteneğini kaybetmek
- Bir kasırgaya/fırtınaya yakalanmak veya ondan kaçmak
- Boğulma veya başka türlü nefes alamama
- Kayıp eşyaları bulma
- Evdeki ışıkları açamamak
- Başka biriyle birlikte olmak
- Bir otobüsü, uçağı veya treni kaçırmak ve muhtemelen onu kovalamaya çalışmak
- Tamamlanmamış bir görev veya çözülmemiş diğer sorunlar nedeniyle eski bir okula dönmek zorunda kalmak
- Bir hayvan ya da katil tarafından kovalanmak.
Tekrarlayan rüyalar ile ilişkili psikolojik bozukluklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Travma sonrası stres bozukluğu: Bu bozukluktan muzdarip insanlar genellikle tekrarlayan rüyalardan da muzdarip olabilir. Bu rüyalar, TSSB'nin bir belirtisi olarak hareket eden kronik kabuslar olarak düşünülür. Bir çalışma, travma derecesinin rüyalar ile ilgili sıkıntı ile pozitif bir ilişkisi olduğunu bulmuştur.[3]
- Anksiyete: Kanıtlar, stres zamanlarında tekrarlayan rüyaların meydana geldiğini ve problem çözüldükten sonra tekrarlanmayacaklarını göstermektedir.[4]
- Obsesif kompulsif bozukluk
- Epilepsi[5]
Yinelenen rüyalar için olası açıklamalar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Tehdit simülasyon teorisi - Bu teori Antti Revonsuo tarafından önerildi ve rüya görmenin biyolojik fonksiyonunun tehdit edici olayları simüle etmek ve ardından tehdit edici kaçınma davranışlarının bir provası olduğu belirtildi. Ancak, bu teori karışık eleştirilerle gelmiştir. Zadra et el., bu teori üzerinde yapılan bir çalışmada, tekrarlayan rüyaların %66'sının en az bir tehdit içerdiğini bulmuştur. Çoğunlukla, bu tehditler tehlike içeriyordu ve hayalperestlerin kendilerine yönelikti. Buna karşın, aynı zamanda tekrarlayan rüyaların %15'inden azının hayatta kalması için kritik olabilecek gerçekçi durumlar içerdiğini buldular. Ayrıca hayalperestin genellikle tehditten kaçmayı başaramadığını buldular. Bunlar, başlangıçta Revonsuo tarafından önerilen teori için karışık destek sağlamaktadır.[6]
- Gestaltist rüya teorisi - Bu teori tekrarlayan rüyaları kişinin mevcut psişik dengesizlik durumunu temsil ediyor olarak görür. Bu dengesizliği tekrarlayan rüya yoluyla bilince getirerek, kişinin kendi dengesini düzeltmesi mümkündür.[4]
- Freud, tekrarlayan travmatik rüyaların nevrotik tekrarlayan kompulsiyonların ifadelerini gösterdiğine inanıyordu.
- Jung, tekrarlayan rüyaların ruhsallığın bütünleşmesinde önemli bir rol oynadığına inanıyordu.
- 1962'de Bonime tarafından aydınlatılan kültürcü rüya teorisi, tekrarlayan rüyaların bir kişinin kişiliğinde olumlu bir değişim veya gelişme eksikliğini temsil ettiğini savunuyor.
- Berrak rüya teorisi, bazı insanların tekrarlayan bir biçimde rüya gördüğünü ve bunun normal bir fenomen olduğunu iddia eder.[7]
Tekrarlayan rüyalar için tedavi yöntemleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Uyumadan önce gevşeme teknikleri ve görüntü egzersizleri uygulamak popüler bir tedavi önerisidir.[kaynak belirtilmeli] Rüyayı ve rüya sırasında gerçekleştirilecek kasıtlı bir görevi hayal ederek, kişi bu görevi gerçekte rüya görürken yerine getirmeyi hatırlar. Daha sonra, rüyada meydana geldiğinde, kişiye rüya gördüklerini, daha sonra rüya görüntüleri ile etkileşime girebileceklerini hatırlatmak için bir işaret olarak hareket edecektir. Bu gerçekleştiğinde, tekrarlayan rüyalarını daha az travmatize etmek için değiştirmenin en iyi yolu için terapistlerine danışabilirler. Bunu yapmak için önerilecek birkaç farklı teklif var.[4]
- 1974'te Garfield, korkulan duruma karşı yüzleş ve fethet yöntemini önermiştir.
- Halliday, 1982'de rüyanın küçük bir yönünün değiştirilmesini önermiştir.
- Tholey, 1988'de düşmanca rüya figürleriyle birlikte uzlaştırıcı diyaloğa girmesinin sağlanmasını önermiştir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Yu, C. (2010). Recurrence of typical dreams and the instinctual and delusional predispositions of dreams. Dreaming, 20(4), 254-279
- ^ Delaney, G. (1997). In Your Dreams: Falling, Flying and Other Dream Themes. New York: Harper San Francisco
- ^ Davis, J. L., Byrd, P., Rhudy, J. L., & Wright, D. C. (2007). Characteristics of chronic nightmares in a trauma-exposed treatment-seeking sample. Dreaming, 17(4), 187-198. doi:10.1037/1053-0797.17.4.187
- ^ a b c Barret, D. (2001) Trauma and Dreams. Harvard University Press
- ^ Reami, D. O., Silva, D. F., Albuquerque, M. and Campos, C. J. R. (1991), Dreams and Epilepsy. Epilepsia, 32: 51–53. doi:10.1111/j.1528-1157.1991.tb05610.x
- ^ Zadra, A., Desjardins, S., & Marcotte, E. (2006) Evolutionary function of dreams: A test of the threat simulation theory in recurrent dreams. Consciousness and Cognition, 15, 450-463
- ^ S. LaBerge & H. Rheingold, (1990). EXPLORING THE WORLD OF LUCID DREAMING. New York: Ballantine. 0-345-37410-X The Lucidity Institute. Overcoming Nightmares [Recurrent Nightmares], http://www.lucidity.com/EWLD10.html 6 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.