Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği
| Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği | |
|---|---|
| Kuruluş | 1949 |
| Yasal statü | Kamu yararına dernek |
| Amaç | Kadın hakları |
| Merkez | İstanbul |
| Resmî site | tukd.org.tr |
Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği (Kısa adı: TÜKD), Türkiye'de üniversite mezunu kadınlar tarafından 1949 yılında kurulmuş, İstanbul merkezli sivil toplum örgütü.
Ülkede toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması, Türk kadınının yurtiçi ve yurtdışında Atatürk ilke ve devrimleri ışığında temsil edilmesi misyonu ile çalışır. Kamu yararına çalışan dernek statüsündedir. 2023 itibarıyla 29 şubesi bulunur.
Graduate Women International (kısaca GWI; Türkçe: Uluslararası Üniversite Mezunu Kadınlar) adlı kuruluşun Türkiye'deki yetkili organıdır. Amblemi, GWI ‘nin de amblemi olan “Dostluk Lambası”'dır.[1]
Kadın okuryazarlığını ve kız çocuklarının okullaşma oranını artırmak, özellikle kadın sayısının az olduğu alanlarda üniversite mezunu kadın sayısını artırmak, kadın istihdamını artırmak çalışma yaptığı alanlar arasındadır. Dört yıllık üniversite mezunu veya eşdeğer lisans diploması sahibi kadınlar üye olabilir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye’de yükseköğrenim kurumlarından mezun olan ilk nesil kadınlardan Sara Akdik, Londra’ya yaptığı bir iş seyahatinde Uluslararası Üniversite Mezunu Kadınlar Derneği çalışanları ile tanışmış ve yurda dönüşünde Türkiye'de Üniversiteli Kadınlar Derneği'nin kuruluşuna öncülük etmiştir. Dernek, 19 Aralık 1949 tarihinde kuruldu.[2]
Derneğin kurucu üyeleri farklı alanlarda Türkiye'de kadınların varlık göstermesine öncülük etmiş kimselerdir. Türkiye’nin ilk kadın hukukçularından Süreyya Ağaoğlu ve Beraat Zeki Üngör, profesör ünvanı alan ilk kadın akademisyenlerden Sara Akdik, Fazıla Şevket Giz, Fatma Müfide Küley, öğretmen Nebahat Karaorman, Türkiye'nin ilk kadın hukuk profesörü Türkan Rado, ilk kadın kimyageri Remziye Hisar, ilk kadın jinekolog ve İstanbul Boğazı’nı da yüzerek geçen ilk kadın unvanına sahip Pakize Tarzi , ilk kadın astronom, ilk kadın dekan ve ilk kadın senatör olan Nüzhet Toydemir Gökdoğan derneğin kurucu üyeleridir.[3]
Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği, 1953 yılında uluslararası faaliyet izni aldı ve 1955 yılında Uluslararası Üniversiteli Kadınlar Federasyonu üyesi oldu. 2002 yılında ise Avrupa Üniversiteli Kadınlar Birliği'ne üye oldu.
Derneğin ilk şubesi 1959 yılında Ankara'da kuruldu. 1980 ve 1990'larda şube sayısı arttı[4] ve 2023 itibarıyla yirmi dokuza ulaştı.[5] Dernek, 1970 yılında kamu yararına dernek statüsü elde etti.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Tüzük". tukd.org.tr. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
- ^ "Tarihçe". tukd.org.tr. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
- ^ "Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği ile çalışmalarını konuştuk". Sivil Toplum için Destek Vakfı. 12 Aralık 2018. 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.
- ^ Ovacık, Başak (2019). "Kadın STK'ların yasamadaki rolü: Medeni Kanun (2002) ve Ceza Kanunu (2004) değişiklikleri üzerinden bir inceleme". Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü doktora tezi.
- ^ "Türk Üniversiteli Kadınlar Derneği". tukd.org.tr. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2023.