Sofya Yanovskaya
Sofya Yanovskaya | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Rusça: Софья Александровна Яновская 31 Ocak 1896 Pruzhany, Sovyetler Birliği |
| Ölüm | 24 Ekim 1966 (70 yaşında) Moskova |
| Ölüm sebebi | Diyabet |
| Eğitim | Red Professoriate Enstitüsü |
| Evlilikler | Isaac Ilyich Yanovsky (e. 1918) |
| Ödüller | Lenin Nişanı |
| Kariyeri | |
| Dalı | |
| Çalıştığı kurumlar |
|
| Etkilendikleri | Samuil Shatunovsky |
| Etkiledikleri | Isabella Bashmakova Imre Lakatos Olga Oleinik |
Sofya Aleksandrovna Yanovskaya (veya Janovskaja ; Rusça; 31 Ocak 1896 - 24 Ekim 1966) matematik tarihi, matematik mantığı ve matematik felsefesi konusunda uzmanlaşmış bir matematikçi ve tarihçiydi. Sovyetler Birliği'nde matematiksel mantık araştırmalarının yenilenmesi ve Karl Marx'ın matematik eserlerini yayınlama ve düzenleme çabaları ile tanınır.
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Yanovskaya, Yahudi bir haham olan Alexander Neimark'ın çocuğu olarak Brest yakınlarındaki bir kasaba olan Pruzhany'de doğdu. Kısa süre sonra aile Odessa'ya taşındı.[1] 1915-1918 arasında Odessa'daki bir kadın kolejinde okuduğu sırada, komünist oldu.[2] 1918 yılında aktif bir bolşevik olan Isaac Ilyich Yanovsky ile evlendi. 1919'da Elisavetgrad'a taşındı, burada Kızıl Ordu'ya katıldı ve politik Kızıl Ordu eri oldu. Aynı zamanda 12. ordunun Politik İdaresi'nde "Kızıl Ordu" adlı gazetenin yardımcı editörlüğünü yaptı. 1924 yılında Red Professoriate Enstitüsü'nde ders vermeye başlayana dek, parti görevlisi olarak çalıştı. 1929'da üniversiteden (Red Professoriate Enstitüsü) mezun oldu. 1928'de mezuniyetinden bir sene evvel, ilk çalışmasını yayınladı; Rusça: Категории количества Гегеля и сущность математики, romanize: Hegel'in Kantite Kategorileri ve Matematiğin Özü.[1] II. Dünya Savaşı yılları boyunca, (1941'den 1943'e kadar) Perm Devlet Üniversitesinde çalıştı. Birçok öğrenciyle, özellikle de geleceğin akademisyeni Olga Oleinik'e eğitmenlik yaptı. Savaş yılları hariç (1941–1943), emekli olana kadar Moskova Devlet Üniversitesi'nde çalıştı. 3 Mart 1959'da Moskova Üniversitesi Mekanik ve Matematik Fakültesi'nde Matematiksel Mantık Anabilim Dalı'nı kurdu.
Engels, yazılarında Karl Marx'ın bazı matematik eserler yazdığını belirtir. Yanonskaya, Marx'ın “Matematiksel El Yazmaları” nı buldu ve ilk kez 1933 yılında Rusça olarak düzenleyip yayımladı.[3] 1935 yılında doktora derecesini aldı. Karl Marx'ın matematiksel el yazmaları üzerine çalışmaları 1930'larda başladı ve Çin'deki standart olmayan analiz çalışmaları üzerinde etkisi olduğu düşünülüyor.[4] Akademik olarak, yetiştirdiği genç matematik araştırmacıların yanı sıra, matematik tarihi ve felsefesi üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı hatırlanır.
Ayrıca ünlü filozof Ludwig Wittgenstein'ı, 1935 yılında Sovyetler Birliği ziyareti sırasında, Sovyetler Birliği'ne taşınmama konusunda ikna eden Yanonskaya'dır.[5][6]
1968’de Yanovskaya, Marx’ın çalışmalarının bir araya getirdiği eserinin daha iyi bir düzenleme ile yayınlanmasını sağladı.
Yanovskaya, çalışmaları için 1951'de Lenin Nişanı aldı. 1966'da Moskova'da şeker hastalığından öldü.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "МАТЕМАТИЧЕСКАЯ ЖИЗНЬ В СССР, СОФЬЯ АЛЕКСАНДРОВНА ЯНОВСКАЯ" (PDF). lpcs.math.msu.su (Rusça). Cilt XXI, no. 3: УСПЕХИ МАТЕМАТИЧЕСКИХ НАУК. 1966. s. 129. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019.
- ^ J J O'Connor & E F Robertson. "Janovskaja biography" (İngilizce). www-groups.dcs.st-and.ac.uk. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2018.
- ^ "DOCUMENTA MATHEMATICA, Extra Vol. ICM III (1998), 799-809". emis.ams.org. 30 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2018.
- ^ J.W. Dauben, Marx, Mao and mathematics: the politics of infinitesimals 30 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Proceedings of the International Congress of Mathematicians, Vol. III (Berlin, 1998), Doc. Math. 1998, Extra Vol. III, 799-809.
- ^ John Moran, Wittgenstein and Russia 8 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New Left Review Mayıs–Haziran 1972.
- ^ "Московские адреса Витгенштейна, или где собраться аналитическим философам? (Moscow addresses of Wittgenstein , or where can analytic philosophers gather?)" (Rusça). HardProblem. Московский центр исследований сознания. 11 Aralık 2016. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- I. H. Anellis, The heritage of S.A. Janovskaja. History and Philosophy of Logic 8 (1987), 45-56.
- B.A. Kushner, Sof'ja Aleksandrovna Janovskaja: a few reminiscences, Modern Logic, cilt.6 (1996), 67-72.
- V.A. Bazhanov. Essays on the Social History of Logic in Russia. Simbirsk-Ulyanovsk, 2002. Bölüm 5 (S.A. Yanovskaya eserlerinin bibliyografyası burada gösterilmektedir). (Rusça).
- B.V. Biryukov and L.G. Biryukova, Ludwig Wittgenstein and Sof'ya Aleksandrovna Yanovskaya. The "Cambridge Genius" becomes acquainted with Soviet mathematicians in the 1930s (Rusça). Logical investigations. No. 11 (Rusça), 46-94, "Nauka", Moskova, 2004.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Sof'ya Aleksandrovna Janovskaja", Kadın Matematikçilerin Biyografileri7 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Agnes Scott College
- Anılar26 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve daha hatıralarımızın25 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) Boris A. Kushner tarafından SA Yanovskaya arasında.
- Yanovskaya'nın bilim4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. monografisindeki Metodolojik sorunlarının4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bir incelemesi - BV Biryukov ve OA Borisova'nın (Rusça) yazdığı bir makale.
- Restoration: S. A. Yanovskaya's path in logic - Valentin A. Bazhanov, History and Philosophy of Logic, Cilt 22, Sayı 3, 2001, 129-133.
- 1965 Moskova, Sofya Yanovskaya ile röportaj23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (röportaj) Eugene Dynkin Matematik Röportajları Koleksiyonu, Cornell Üniversitesi Kütüphanesi (Rusça).
- Vadim Valilyev, Ludwig Wittgenstein ve Sophia Yanovskaya (Rusça) arasındaki görüşmeden .
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Sof'ja Aleksandrovna Janovskaja", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
