Pavel Pototski

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Pavel Pototski
Doğum1879
Sankt-Peterburg
Ölüm15 Mart 1932
Bakü, Azerbaycan
MilliyetPolonyalı
EğitimPeterburg Devlet Teknoloji Enstitüsü
MeslekJeolog, mühendis

Pavel Pototski (1879-1932), Polonyalı mühendis, ağırlıklı olarak Bakü'de çalışan petrol çıkarma uzmanı. Bibiheybet Körfezi drenaj projesinin yazarı ve uygulayıcısıydı. 1929'da Pototski, SSCB Tüm Birlik Ulusal Ekonomik Başarılar Sergisi tarafından en iyi inşaat işi için birincilik ödülüne layık görüldü ve 1931'de kendisine Lenin Nişanı verildi.[1]

Hayatı ve faaliyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Pavel Pototski, 1879 yılında St. Peterburg'da orta halli bir ailede doğdu. Babası Nikolay Pototski bir generaldi ve St. Peterburg'daki Mihaylovski Askeri Akademisi'nde ders veriyordu. Babası, oğlu Pavel'i askeri hizmete yönlendirerek onu Pajes korpusuna gönderdi. Ancak genç Pavel mühendis olma arzusundaydı. Pavel Pototski, Pajes kolordu Yol ve İletişim Enstitüsüne taşınır ve daha yüksek bir eğitim alır. Pavel Pototski burayı başarıyla bitirdikten sonra Hollanda'ya giderek kazı işlerinin inceliklerini öğrendi.

Hollanda'dan döndükten sonra P. Pototski, Herson'da Dinyeper Nehri kanalının inşaatında çalışmaya başladı. Orada Pavel'e bir proje sunuldu, o ise kendi projeyi öne sürdü. Pavel'in önerdiği projenin uygulanması sonucunda işin tamamlanma süresi iki kat azaldı. Burada su seviyesinin düşmesiyle ortaya çıkan set duvarlarında Pototski'nin adı okunabilmektedir. O, burada 1910 yılına kadar - Bibiheybət bölgesinin doldurulma çalışmalarının liderliğini yapana kadar çalışmıştır.

1910 yılında Bakü'nün petrol sanayicileri, becerikli ve yetenekli mühendis Pavel Pototski'yi Bibiheybət bataklığının doldurulma çalışmalarının liderliğine davet etti. O, 1904 yılında hayatını kaybeden ve Bakü'deki petrol rezervlerini araştıran diğer Polonyalı mühendis Vitold Zglenitski'nin işini devam ettirmek için davet edilmişti. O zamana kadar dünyanın hiçbir yerinde sulak arazinin toprakla doldurulması çalışmaları yapılmamıştı.[2] Hala 1890'lı yıllarda Azerbaycan'ın petrol sanayicileri, çar hükümetinden Bibiheybet bölgesinin su alanının kullanımına izin vermelerini istemişlerdi.

Bu işlerin temel amacı, yapay platformlarda petrol sahalarının kurulması ve denize doğru sondaj çalışmalarının gerçekleştirilmesiydi. Bu amaçla, 1910 yılında P. Pototski'nin desteğiyle Sormovo fabrikasına bir sondaj makinesi karavanı sipariş edildi. Bu karavan sadece 1916 yılında tamamlanabildi. Karavan, 1100 beygir gücüne sahip 2 arazi sondaj makinesi, 1100 beygir gücüne sahip 5 yedek gemi, 1100 metreküp hacminde 10 barge ve diğer objelerden oluşuyordu. Körfezin doldurulması için yapay platformlar deniz tabanından çıkarılıyordu. Sahillerin güçlendirilmesi ve bentlerin inşası için Şıhov Burnu ve Nargin adasından yerli taşlar kullanılıyordu. Ancak karavan işleri geniş çapta başlamadan önce Baltık bölgesinde askeri amaçlarla kullanılmak üzere gönderildi. 1918 yılında sadece 193 hektarlık bir alan dolgu ile dolduruldu. Rusya'da yaşanan iç savaş, Bibiheybet körfezindeki çalışmaları zorlaştırdı.[3]

1919 yılı Ağustos'unda Pavel Pototski bir gözünü kaybetti. Daha sonra diğer gözü de giderek görme yetisini kaybetmeye başladı. 1920 yılı Haziran'ında Pototski'nin görme yetisi %90 oranında azalan gözünün tedavisi için Moskova'ya gitmek zorunda kaldı. Doktorlar, göz sinirinin atrofi hastalığına yakalanan Pototski'yi aydınlık dünyaya kavuşturamadılar, çünkü o dönemde bu hastalığın tedavisi yoktu. Sonuç olarak, 41 yaşında her iki gözünün görme yetisini kaybetti.[4]

Pavel Pototski'nin mezar taşı

Pototski ve eşi Nadejda Anatolyevna o zamanlar Bakü'de Büyük Minare Caddesi'ndeki (şimdiki Asef Zeynallı Caddesi, İçerişehir) 23 numaralı evde yaşıyorlardı. Bu dönemde İşçi Kooperatifi - İşçi Sendikası kurulmuştu ve bu birliğe hesap sorumluluğu getiriliyordu. Gözlerini kaybeden Pototski bir süre burada hesap sorumlusu olarak çalıştı.

Bibiheybet körfezindeki çalışmaların devam etmesi emri verildikten sonra Azneft'in yöneticisi Serebrovski, Pototski'ye körfezin doldurulma çalışmalarının liderliğini üstlenmeyi teklif etti. Görmeme durumuna rağmen, o 1922 yılında 27 hektar deniz alanının toprakla doldurulma projesini çalışıp sunuyor. Pototski kısa sürede körfezin doldurulması için yeni bir proje hazırlar. Bu projeye göre 79 hektarlık bir alana toprak dökülmeliydi. Bu çalışma başarıyla devam eder ve 1923 yılında Nizhneilichsky körfezinde (3. aşamada) 82.5 metre derinlikte sondaja başlanır.[5] Toprakla kaplı yeni bölgeden çıkan ilk petrol kuyusu dünya çapında heyecan yaratır, uluslararası petrol konferanslarında büyük ilgi görür.

Genel olarak, Bibiheybet körfezi tamamen toprakla doldurulan alanı 1910'dan itibaren 300 hektara kadar genişletildi. Pototski, gözlerini göremediği son 10 yılını geçirmesine rağmen projenin liderliğini yapmıştır. Kendisi, belirlenen 5 yıllık plana iki yıl yarıdan fazla önce yetiştiği için Lenin Nişanı ile ödüllendirilmiştir.[6]

Pavel Nikolayeviç Pototski 15 Mart 1932'de vefat etti ve vasiyeti gereği Bibiheybet'in toprakla doldurulan alanında, deniz kenarında defnedildi.[7] Pavel Pototski'nin liderlik ettiği körfez doldurma projesi, onun ölümünden sonra 1932'de tamamlandı.[8]

Hatırası[değiştir | kaynağı değiştir]

Mühendisin faaliyeti Margarita Aliqerini ilhamlandırmış ve şair ona "Goca" adlı eserini adadı.

Azerbaycan'ın tanınmış şairi Ramiz Heyder ona bir şiir yazdı.[1]

1970'lerde yönetmen Eldar Kuliyev'in "İliç körfezi" adlı filminde körfezin Pototski'nin ilginç planıyla doldurulması konuşuldu.[9]

1928 yılında Bakü'ye gelen Maksim Gorki Pavel Pototski hakkında şöyle dedi:

Pototski kendi vasiyetiyle, Bibiheybet'de, yarattığı denizin sahilinde, petrol pompaları ve sondaj platformalarının çevresinde gömülmüştür. 2004 yılı sonunda mezar abidesi iyi durumda değildi. Baş taşı kırılmış, mezarı çevreleyen zarar neredeyse dağılmış durumdaydı. Polonya Cumhuriyeti'nin Bakü Büyükelçiliği'nin çabaları sonucunda, Şehitlik ve Mücadele Anıtlarının Korunması Konseyi'nin sağladığı kaynaklarla yeniden inşa edilmiştir. Projenin tasarımcısı, Polonyalı ve Doğu etkilerini birleştiren heykeltıraş Rizvan Babayev'dir. Restore edilmiş mezarın açılışı 9 Kasım 2005 tarihinde gerçekleşmiştir.[11][12]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Польский инженер Павел Потоцкий". polacy.az. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  2. ^ "Dəniz buxtasının qurudulması işinin pioneri". socarplus.az. 29 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Olqa Bulanova (3 Aralık 2017). "Как засыпали Биби-Эйбатскую бухту". echo.az. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  4. ^ O. Bulanova. "Инженер Павел Потоцкий: навечно в нефтяной истории Баку". azerhistory.com. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  5. ^ Güntay Şimşək (5 Ekim 2019). "Dünyanın ilk sanayi usulü petrol üreten kuyusu..." bloomberght.com. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  6. ^ "Павел Потоцкий (1879 -1932)". polonia-baku.org. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2020. 
  7. ^ Məmmədov R.H., Həsənov V.M., Əzizova R.M. Azərbaycan nefti və polşalı mühəndis Pavel Pototski (PDF). Bakü. 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023. 
  8. ^ Orxan Əzim (21 Eylül 2017). "Baku: oil industry pioneer - PHOTO REPORT". report.az. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  9. ^ Firəngiz Xancanbəyova (23 Aralık 2012). "Наша история: Бакинские шедевры руками польских архитекторов". 1news.az. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  10. ^ Məmməd Məmmədov (2019). "Морская нефть Азербайджана: идея, проекты, воплощение" (PDF). irs-az.com. 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
  11. ^ Voyçex Quretski. Bakıda Polyak məkanları (PDF). Bakü: Polşa Respublikasının Bakıdakı Səfirliyi. ISBN 978-83-931728-1-8. 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023. 
  12. ^ "Mühəndis Pavel Pototskinin memorialı açılmışdır". azertag.az. 9 Kasım 2005. 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Посвящение Баку - Павел Потоцкий 20 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pavel_Pototski&oldid=30442668" sayfasından alınmıştır