Meksika boz ayısı
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Şubat 2024) |
| Meksika boz ayısı | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Meksika boz ayıları
| ||||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
Ursus arctos horribilis Ord, 1815 | ||||||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||||||
|
Meksika boz ayısı (Ursus arctos horribilis; eskiden; Ursus arctos nelsoni) Meksika'da yer alan soyu tükenmiş bir boz ayı türü.
Bu ayı türü ilk olarak 1899 yılında H.A. Cluff tarafından Meksika'nın bir eyaleti olan Chihuahua'da görülmüştür.[1]
Hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]
Meksika yerli halk dili olan Opata dilinde pissini olarak bilinen[2] bu boz ayı türü, Meksika'nın en ağır ve en büyük memelilerinden biri olarak kabul edilmektedir. 1,82 m'ye (6 ft 0 inç) kadar varan bir uzunluğa ve ortalama 318 kilogram ağırlığına sahiptiler (701 lb).[3] Sahip oldukları gümüş rengi kürkleri sebebiyle, İspanyolca'da genellikle el oso plateado (gümüş ayı) olarak adlandırılırdı.[4] Renkleri genel olarak solgun sarımtırak ve grimsi beyaz olarak değişiyordu.[5]
Yaşam alanları[değiştir | kaynağı değiştir]
Meksika boz ayıları Meksika'nın kuzey bölgelerinde, özellikle ılıman otlak alanlarda ve dağlık çam ormanlarında yaşıyordu. Önceki yaşam alanlarının Aridoamerica, Arizona, New Mexico ve Teksas olduğu tahmin edilmektedir. Bu ayı türü diğer ayı türlerine nazaran kış uykusu'na yatmazlardı.[6]
Beslenme[değiştir | kaynağı değiştir]
Tüm boz ayılar gibi, Meksikalı boz ayıları da hepçildi. Beslenmeleri çoğunlukla bitkiler, meyveler ve böceklerden oluşuyordu ve çoğu boz ayı gibi karıncalara çok düşkün oldukları bilinmektedir.[7][8] Bazen küçük memeliler ve leşlerle de beslenir, Dişileri her üç yılda bir ila üç yavru doğururdu.[7]
Nesillerinin tükenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Meksikalı boz ayılarını, 16. yüzyılda Francisco Vásquez de Coronado'nun Yedi Altın Şehri'ni bulmak için bir sefere çıktığında keşfetti. Keşif gezisi 1540 yılında Meksiko'da başladı ve ABD'nin Teksas ve Kansas eyaletlerinden Büyük Ovalar'a kadar devam etti. Ayılar zaman zaman sığırları avladıkları için çiftçiler tarafından zararlı olarak kabul edildi. Meksika boz ayıları tuzağa düşürüldü, vuruldu ve zehirlendi ve 1930'larda kıtlık yaşamaya başladı. 1960'a gelindiğinde, bu türden sadece 30 tane kaldı. Korunma statüsüne rağmen avcılık devam etti. 1964 yılında, Meksika boz ayısının soyu tükenmiş olarak kabul edildi.[7] 1968'de Sonora eyaletindeki Yaqui Nehri'nin kıyılarındaki bir çiftlikte hayatta kalan bazı türlerinin söylentilerinden sonra, Amerikalı biyolog Dr. Carl B. Koford bu türü gören var mı diye üç aylık bir anket düzenledi, ancak başarılı olamadı.[9] Sonora'da 1976'da bir boz ayı daha vuruldu ve bu on yıl sonra görülen son Meksika boz ayısı idi.[10] Meksika boz ayısının artık soyu tükenmiş olduğu veya belki de yalnızca yok olduğu varsayılmaktadır.[11]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Merriam, C. H. (1914). "Descriptions of New Bears of North America". Proceedings of the Biological Society of Washington. Bulletin of the Biological Society of Washington. ss. 190-191. ISSN 1943-6327.
- ^ Ensayo, Rudo (1764). A Description of Sonora and Arizona in 1764. 30 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
- ^ "Arkive closure". 6 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2017.
- ^ Day, D. (1981). The Doomsday Book of Animals. Londra: Ebury Press. ISBN 0-670-27987-0.
- ^ Wright, Henry William (1913). The Grizzly Bear (1980 reprint bas.). University of Nebraska Press. s. 192.
- ^ "Mexican grizzly bear (extinct) – Bear Conservation" (İngilizce). 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2019.
- ^ a b c Brown, David E. (1996). The Grizzly in the Southwest: Documentary of an Extinction. University of Oklahoma Press. ISBN 978-0-8061-2880-1. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
- ^ Pfefferkorn, Ignaz (1949). A description of the province. 12. University of New Mexico Press.
- ^ Koford, C. B. (1969), The last of the Mexican grizzly bear, 2 (95), IUCN Bulletin
- ^ Gallo-Reynoso, Juan-Pablo (2008). "Probable occurrence of a brown bear (Ursus arctos) in Sonora, Mexico, in 1976" (PDF). The Southwestern Naturalist. 53 (2). ss. 256-260. doi:10.1894/0038-4909(2008)53[256:pooabb]2.0.co;2. 13 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
- ^ Escalante, Tania; Espinosa, David; Morrone, Juan J (2003). "Using parsimony analysis of endemicity to analyze the distribution of Mexican land mammals". The Southwestern Naturalist. 48 (4). ss. 563-578. doi:10.1894/0038-4909(2003)048<0563:UPAOET>2.0.CO;2.
Diğer kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Julian Huxley, Martyn Bramwell et al.: The Atlas of World Wildlife, 1973
- David Day: The Doomsday Book of Animals. Ebury Press, London 1981, 0-670-27987-0.
- Jane Thornbark and Martin Jenkins: The IUCN Mammal Red Data Book. Part 1: Threatened mammalian taxa of the Americas and the Australasian zoogeographic region (excluding Cetacea). International Union for the Conservation of Nature, Gland Switzerland, 1982. p. 339
- Walton Beacham: World Wildlife Fund Guide to Extinct Species of Modern Times, 1997, 0-933833-40-7
- A. Starker Leopold: Wildlife of Mexico – The Game Birds and Mammals, 1959