Virgül kabuklu biti
| Virgül kabuklu biti | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
Lepidosaphes ulmi
(Linnaeus, 1758) |
Virgül kabuklu biti (Lepidosaphes ulmi), Diaspididae familyasından zararlı böcek türü.
Morfoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Ergin dişileri virgül şeklinde 2-3.3 mm uzunluğunda grimsi kahverengi bir kabukla kaplıdır.
Yumurtadan yeni çıkmış olan larva, şeffaf, beyaz renkte ve hareketlidir. Kısa bir süre bitki üzerinde dolaştıktan sonra, ana kabuğunun çevresinde veya uygun buldukları yere hortumlarını bitki dokusuna sokarak beslenmeye başlar ve kendilerini buraya tespit ederler.
Biyolojisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kışı, yumurta halinde dişi kabuğunun altında geçirir. İlkbaharda 1. döle ait ilk hareketli larva çıkışı nisan sonu-mayıs başlarında elma ağaçlarında çiçek taç yapraklarının üçü de döküldüğü zaman olur.
Dünyada ve Türkiye'de yılda 1 döl verir. Bazen sayı 2 olabilir. Eşeyli ve eşeysiz olarak üreyebildigi eşeysiz üreyen dişilerin yumurtalarından sadece dişilerin meydana geldiği bilinmektedir. Doğada erkeklerin çok ender bulunduğu veya popülasyonda yer almadığı kaydedilmiştir.
Bir dişinin ortalama döktüğü yumurta sayısı 50 dir. Yumurta sayısı, konukçunun türüne göre değişkenlik gödterir.
Zararı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ağaçların daha çok gövde, dal ve sürgünlerinde, bazen de özellikle popülasyonun yüksek olduğu durumlarda yaprak ve meyveler üzerinde, hortumlarını bitki dokusuna sokup kendilerini tespit ettikten sonra, özsuyunu emerek zarar verirler. Bir taraftan bitki özsuyu ile beslenirken diğer taraftan da bitki için zehirli madde salgılarlar. Popülasyonun yoğun olduğu dallarda kabuğun kavlayıp kalkmasına neden olur. Kontrol altına alınmadığı ve yoğunluğun çok fazla olduğu yerlerde ağaçları ve fidanları kurutabilirler. Meyve üzerine yerleşenler meyvenin gelişmesini engeller, kalitesinin düşmesine neden olur.
Konukçuları[değiştir | kaynağı değiştir]
Elma başta olmak üzere, armut, şeftali, kayısı, iğde, ceviz, fındık, karaağaç, söğüt, asma ve kavak ana konukçuları ve zarar verdiği bitkilerdir. Ayrıca, akçaağaç (Acer negundo ve Acer pseudoplatanus), alıç (Crataegus sp.), dişbudak (Fraxinus exelsior), Ribes rubrum gibi bitkilerde de görülürler.
Düşmanları[değiştir | kaynağı değiştir]
Predatörler : Hemisarcoptes malus (Acarina, Hemisarcoptidae), Chilocorus bipustulatus (Coleoptera, Coccinellidae) ve Temnostethus reduvinus (Heteroptera, Anthmcoridae)
Parazitoitler : Aphytis mytilaspidis (Hymenoptera, Aphelinidae)
Mücadele[değiştir | kaynağı değiştir]
Kültürel önlemler: Kışın zararlı ile fazla bulaşık dallar budanarak bahçeden uzaklaştırılmalıdır.
Kimyasal mücadele : Kimyasal mücadele kış ve yaz ilaçlamaları şeklinde yürütülür. Kışın yapılan kontrollerde 5 cm uzunluğundaki bir dalda, altında yumurta bulunan en az 5 adet dişi kabuğu görülmesi o bahçenin kışlık ilaçlanmasını gerektirmektedir. Ancak ilaçlamaya karar verirken diğer zararlıların da bulunmasına dikkat edilmelidir. Kış ilaçlaması yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında gözler kabarmadan 2-3 hafta, sert çekirdekli meyve ağaçlarında 3-4 hafta evvel yapılmalıdır. Birinci ve ikinci döle karşı yapılacak yaz ilaçlamalarına karar vermek için, ilkbaharda ve temmuz başlarında yumurta açılımından önce kontrol yapılır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Elma Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele (2008)[ölü/kırık bağlantı], T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü
- Tülin Erol ve Bülent Yaşr (1999), Van İli Elma Ağaçlarında Zararlı Lepidosaphes ulmi (L.) (Homoptera,Diaspididae) ile Palaeolecanium bituberculatum (Targ. and Tozz.) (Homoptera, Coccidae)’un Popülasyon Değişimleri, Bazı Biyolojik Özellikleri ve Doğal Düşmanları Üzerinde Araştırmalar, Tr. J. of Agriculture and Forestry, 23 (1999) 151-164