Kaplumbağa

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kaplumbağalar
Yaşadığı dönem aralığı: 221-0 myö
Noriyen-Günümüz[1][2] 
Ernst Haeckel'in Kunstformen der Natur (1904) adlı kitabında kaplumbağa çizimleri.
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Reptilia
Takım: Testudines
Linnaeus, 1758
Alt takımlar
Bir kaplumbağa (Terrapene carolina bauri)
Matamata (Chelus fimbriatus)

Kaplumbağa (ya da tosbağa), Testudines takımını oluşturan çok sert ve kemiksi bir kabuk içinde yaşayan, ağır yürüyüşlü, dört ayaklı, sürüngenler için kullanılan terim.

Hareketleri yönünden ne kadar telaşsız ve ağır hayvanlarsa onların tarih boyunca gelişimi de o kadar yavaş olmuştur. Kaplumbağalar, öteki sürüngenlerle birlikte Mezozoik'in ilk dönemi olan Trias Çağı'nda ortaya çıktılar. 200 milyon yıldan beri kaplumbağaların vücut yapıları önemli hiçbir değişikliğe uğramamıştır. Hâlbuki kaplumbağalar, dünyada soyu henüz tükenmemiş en eski hayvanlardandır.

Açlığa pek dayanıklıdırlar. Çok uzun ömürlüdürler. Yüz, yüz elli yıl kadar yaşarlar.

Kaplumbağalar çeşitlerine ve yaşadıkları iklim kuşağına göre kış uykusuna yatarlar. Deniz kaplumbağaları kış uykusuna yatmazlar çünkü onlar göç eden hayvanlardır. Bu iç güdünün ortaya çıkmasının nedeni İklim değişikliğidir. Bol Güneş ışığı alan kuru topraklarda kendine bir delik kazıp bütün kışı orada geçirmek üzere içine girer.

Günümüzde, soyunu sürdürmekte olan 250'ye yakın kaplumbağa türü bulunmaktadır.

Baş ve ayaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaplumbağaların başı vücutlarına oranla çok ufaktır. Ağızları bir kuşun gagasına benzer. Dişlerin yerini sert kemiksi bir damak almıştır. Kaplumbağalar, bununla besinlerini yakalar ve ezerek mekanik sindirim yapar. Dil kafasına oranla büyük ve yumuşaktır.

Ayaklarına gelince, bunların uçlarında beşer parmak vardır, karada ve bataklıklarda yaşayan kaplumbağalarda bunlar hareketlidir. Uçlarındaki tırnaklar kıvrık ve serttir. Bataklıklarda yaşayan kaplumbağalarda birbirleriyle bir zar aracılığıyla birleşmiş küreğe benzer bir durum almıştır. Bunların arka ayak parmaklarının sayısı dörttür. Deniz kaplumbağalarında ise parmaklar bitişiktir. Aralarında perdeler vardır. bunları suyun içinde yüzmek ve dengede kalmak için kullanırlar.

Türkiye'de bulunan bazı kaplumbağa türleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeşil kaplumbağa, Hawaii, ABD.

Alt takım ve familyalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Testudines (kaplumbağalar) takımının, soyu tükenmiş (kısa: st) olanlar da dahil olmak üzere, alt takım ve familyalarına ait sınıflandırma aşağıda verilmiştir:

Takım Testudinata Klein 1760[3]

Eskiden[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Alt takım : Cryptodira Duméril & Bibron 1835 (gizli boyunlu kaplumbağalar)


Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Joyce, W. (2017). "A Review of the Fossil Record of Basal Mesozoic Turtles". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History. doi:10.3374/014.058.0105. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021. 
  2. ^ "PBDB". paleobiodb.org. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 
  3. ^ Mikko's Phylogeny Archive [1] 22 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haaramo, Mikko (2007). "Testudinata – turtles, tortoises and terrapins". 7 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.