I. Peter Adası
I. Peter Adası Peter I Øy | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Bayrak | |||||
 | |||||
.svg) | |||||
| Hükûmet | Bağlı toprak | ||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 154 km2 | ||||
I. Peter Adası (Norveçce: Peter I Øy),[1] Bellingshausen Denizi'nde kıta Antarktika'sından 450 kilometre (240 nmi) uzaklıkta yer alan, Norveç'in Bouvet Adası ve Kraliçe Maud Bölgesi ile birlikte kendisine bağımlı toprak olarak gördüğü ıssız bir volkanik adadır. Ada, Antarktika ve Subantarktika'daki Norveç'e bağlı üç bölgeden birini oluşturuyor. Ada yaklaşık 11 × 19 kilometre (7 × 12 mi) boyutlarında, 156 km2 (60 sq mi) alana sahip bir ada olup, en yüksek noktası 1.640-metre (5.380 ft) ile son derece belirgindir Lars Christensen Zirvesi'dir. Adanın neredeyse tamamı buzulla kaplıdır ve yılın büyük bölümünde buz kütleleriyle çevrili olduğundan çoğu zaman adaya erişilemez. Adada bazı deniz kuşları ve foklar dışında çok az omurgalı hayvan yaşamı vardır.
Ada ilk kez 21 Ocak 1821'de Fabian Gottlieb von Bellingshausen tarafından görüldü ve adını Rusya Kralı I. Peter'e ithafen I. Peter Adası olarak isimlendirdi. 2 Şubat 1929'da, Nils Larsen ve Ola Olstad'ın Lars Christensen tarafından finanse edilen ikinci Norvegia keşif gezisi başarılı oluncaya kadar kimse adaya ayak basmadı. Kâşifler, Norveç'in daha sonra 1931'de ilhak ederek, 1933'te bağımlı bölge hâline getirdiği adayı 1929'daki keşif gezisinde Norveç için hak iddiasında bulundular. Bir sonraki çıkarma 1948 yılında olmuş ve ada bazı bilimsel araştırmalara ve sınırlı miktarda turizme konu olmuştur. Ada 1961'de Antarktika Antlaşması'na tâbi oldu. 1987'den beri adada otomatik bir meteoroloji istasyonu bulunmaktadır. Üç amatör radyo DX yayını adayı ziyaret etti ve turistlerin ara sıra inişleri oluyor.
Siyaset[değiştir | kaynağı değiştir]
I. Peter Adası, diğeri Kraliçe Maud Toprakları olmak üzere Norveç'in Antarktika'daki iki toprak talebinden biridir.[1] Norveç, Avustralya, Fransa, Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık, birbirlerinin Antarktika'daki iddialarını karşılıklı olarak tanıdı.[2] Ancak ABD dâhil diğer ülkeler bu iddiayı tanımıyor. I. Peter Adası 90°B ve 150°B aralığındaki tek iddiadır ve aynı zamanda sektör olmayan tek iddiadır.[3] 60°G'nin güneyinde yer alan ada, Antarktika Antlaşması'na tâbidir.[4] Anlaşma, her türlü bilimsel araştırma için adaya ücretsiz erişim sağlıyor ve adaya yalnızca barışçıl amaçlarla kullanılabileceğini belirtiyor.
Adanın Norveç yönetimi, Oslo'da bulunan Adalet ve Kamu Güvenliği Bakanlığı'na bağlı Kutup İşleri Dairesi tarafından yürütülmektedir.[5] Adanın ilhakı 24 Mart 1933 tarihli Bağımlılık Yasası ile düzenlenmiştir. Adada geçerli olduklarını açıkça belirten diğer yasaların yanı sıra, Norveç ceza hukukunun, özel hukukun ve usul hukukunun ada için geçerli olduğunu tespit eder. Ayrıca tüm arazinin devlete ait olduğunu tespit ediyor ve nükleer ürünlerin depolanmasını ve patlatılmasını yasaklıyor.[6]
5 Mayıs 1995'ten bu yana Norveç yasaları, I. Peter Adası da dâhil olmak üzere Antarktika'daki tüm Norveç faaliyetlerinin Antarktika için uluslararası çevre hukukuna uymasını zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle, I. Peter Adası'nda faaliyet planlayan tüm Norveç vatandaşları, herhangi bir uygunsuz faaliyeti reddedebilecek olan Norveç Kutup Enstitüsü'ne rapor vermelidir. Adayı ziyaret eden herkesin, doğanın korunması, atıkların arıtılması, kirlilik ve arama kurtarma operasyonlarının sigortası ile ilgili yasalara uyması gerekmektedir.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "Peter I Øy". Norwegian Climate and Pollution Agency. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2011. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "miljostatus" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ National Research Council (U.S.). Polar Research Board (1986). Antarctic treaty system: an assessment. National Academies Press. s. 370. ISBN 978-0-309-03640-5.
- ^ Kyvik et al. (2008): 57
- ^ Barr (1987): 65
- ^ "Polar Affairs Department". Norwegian Ministry of the Environment. 8 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2011.
- ^ "Lov om Bouvet-øya, Peter I's øy og Dronning Maud Land m.m. (bilandsloven)" (Norveççe). Lovdata. 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2011.
- ^ "Antarktis". Norwegian Ministry of the Environment. 8 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2011.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Barr, Susan (1987). Norway's Polar Territories. Oslo: Aschehoug. ISBN 82-03-15689-4.
- Kyvik, Helga, (Ed.) (2008). Norge i Antarktis. Oslo: Schibsted Forlag. ISBN 978-82-516-2589-0.
- Thomson, J. W., (Ed.) (1990). Volcanoes of the Antarctic Plate and Southern Oceans. American Geophysical Union. ISBN 0-87590-172-7. r eksik
|soyadı1=(yardım) - Rubin, Jeff (2005). Antarctica. Lonely Planet. ISBN 1-74059-094-5.
