Gianluigi Bonelli
| Gianluigi Bonelli | |
|---|---|
 1940'larda Gianluigi Bonelli | |
| Doğum | Giovanni Luigi Bonelli 22 Aralık 1908 Milano, İtalya |
| Ölüm | 12 Ocak 2001 (92 yaşında) Alessandria, İtalya |
| Milliyet |  İtalya |
| Vatandaşlık | İtalya |
| Tür | Çizgi roman |
| Edebî akım | Çizgi roman |
| Önemli ödülleri | tam liste |
Etkiledikleri | |
Etkilendikleri | |
Gianluigi Bonelli, doğum adıyla Giovanni Luigi Bonelli (Milano, 22 Aralık 1908 - Alessandria, 12 Ocak 2001), İtalyan çizgi romancı, yazar ve yayıncı.
Aurelio Galleppini ile birlikte çizgi roman karakteri Tex'in yaratıcısı ve İtalya'nın en önemli çizgi roman yayınevi olan Sergio Bonelli Editore'nin kurucusudur.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
I. Dünya Savaşı gazisi Nestor ile ev hanımı Maria Emilia Collaga'nın oğlu olarak 1908 yılında Milano'da doğdu.
Kariyerine 1920'lerin sonunda Corriere dei Piccoli'de bazı şiirler yayımlayarak başladı. 1930'larda Sonzogno tarafından yayınlanan Giornale illustrato dei Viaggi e delle Avventure di Terra e di Mare için birkaç kısa öykü yazdı ve 1936'da üç macera romanından ilkini L'Audace Yayınevi'nde tefrika etti. Bu romanlar L'ultimo Corsaro (Son Korsan), 1940'ta Edizioni SADEL tarafından Le Tigri dell'Atlantico (Atlantik Kaplanları) adıyla tekrar basıldı; yine bu yayıneviyle 1937'de I Fratelli del Silenzio (Sessizliğin Kardeşleri) romanını yayımladı. 1940'ta Roma'daki Edizioni AVE için Kurt Caesar'ın haftalık Il Vittorioso çizgi roman dergisinin sayfalarında çizdiği Il Crociato Nero'yu (Kara Haçlı) yayımladı.[2]
Bu dönemde Jumbo, Rin Tin Tin ve L'Audace gibi bazı yayınları yöneterek ve Rino Albertarelli ve Walter Molino gibi çizerler için ilk senaryolarını yazarak çizgi roman dünyasına girdi.[3]
Sergio Bonelli Editore'nin doğuşu[değiştir | kaynağı değiştir]
1940 yılında L'Audace dergisinin haklarını satın alarak ve çeşitli isim değişiklikleriyle önce eşi Tea Bertasi'nin, sonra da oğlu Sergio'nun eline geçerek Sergio Bonelli Editore adını alan küçük bir yayınevi olan Redazione Audace'yi kurarak kendi başına yola çıkmaya karar verdi.
Haftalık L'Audace dergisinin mizanpajını değiştirerek, 1941'de yarattığı ve Carlo Cossio tarafından çizilen Furio Almirante karakterine adanmış tek bir öykünün yer aldığı bir albüm haline getirdi ve dergi halk tarafından o kadar beğenildi ki, 1960'lara kadar yayınlandı.
II. Dünya Savaşı sırasında İsviçre'ye sığınmak zorunda kaldı, eşi Tea Bertasi ise oğulları Sergio ile birlikte Milano'yu terk ederek Ligurya'ya kaçtı. Dönüşünde Cenova'ya taşındı ve burada kısa bir süre Giovanni De Leo ve Francesco Bolzoni ile birlikte ortak yayıncılık yaptı: onlarla birlikte Edizioni Junior'u kurdu ve haftalık Cow-Boy dergisini yayımladı.
II. Dünya Savaşı'nın ertesinde Bonelli eşinden ayrıldı ve geçimini sağlayabilmek için Edizioni Audace'yi ona bırakarak serbest çalışan bir çizer olarak kaldı. Bir süre sonra eski eşinin yayıneviyle yeniden işbirliği yapmaya başladı ve 1946'da Gino Cossio, Paolo Piffarerio, Guido Da Passano, Armando Bonato ve Mario Uggeri gibi birçok çizerin katkıda bulunduğu Ipnos, Il Giustiziere del West (Giorgio Scudellari tarafından çizildi) ve 1948'de yayınlanan Pattuglia dei Senza Pauraentrambi gibi birçok yeni karakter yarattı.
Tex'in doğuşu[değiştir | kaynağı değiştir]
1948 yılında Gianluigi Bonelli, çizer Aurelio Galleppini (nam-ı diğer Galep) ile işbirliği yaparak iki yeni karakter daha yarattı: yenilikçi bir albüm formatında yayınlanan Occhio Cupo ve Tex. Her iki yazarın da beklentisi ilkine dair olmasına rağmen, başarı ikincisi sayesinde geldi. Başlangıçta Tex daha küçük boyutlarda ve üçüncü kalite bir kağıda basılmasına rağmen, daha iyi satış rakamları elde etti.
30 Eylül 1948'de Tex'in ilk sayısı gazete bayilerine ulaştı ve Bonelli'ye göre sadece birkaç sayı sürmesi gerekiyordu. İlk maceralarında "Teksas'ın en cesur korucusu" olarak tanıtılan Tex'in gazete bayilerinde genç yaşlı herkesin beğenisine sunulmasından bu yana tam 75 yıl geçti.
Tex ile birlikte, yayınevinin zafer yürüyüşü de başladı. Tex'in giderek artan satış rakamları, 1952 tarihli Federici Yasası teklifinin, eğitici olmadığı düşünülen çizgi romanların yayınlanmasını engellemek isteyen önleyici sansürü gibi beklenmedik bir engeli de aşmayı başarmıştı.[4] Tex, yıllar içinde İtalya'da en çok satan çizgi romanlardan biri haline gelerek ayda 700.000 tiraja varan satışlara ulaştı. Çizgi roman satışlarının tüm dünyada azalmaya başladığı 2010'lu yıllardaysa tirajı 200.000 kopyayı aşmıştır. Çizgi roman serisi, aralarında Türkiye'nin de olduğu birçok Avrupa ve Avrupa dışı dile çevrildi.
Tex dışı işleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Gianluigi Bonelli, senaryo yazarı ve çizer olarak yoğun faaliyetlerine rağmen, aralarında Leone Cimpellin tarafından çizilen 1949 tarihli Plutos, Roy D'Amy tarafından 1953 yılında grafiksel olarak hayata geçirilen Rio Kid, Mario Uggeri tarafından çizilen 1954 tarihli Yuma Kid, iki yıl sonra Renzo Calegari ve Carlo Porciani tarafından çizilen Big Davy ve Franco Bignotti tarafından çizilen 1957 tarihli Hondo ve yine Calegari tarafından çizilen 1959 tarihli Giubba Rossa gibi serilere hayat verdi.
Gianluigi Bonelli roman yazarlığını da bırakmadı ve 1956'da Tex Willer'in başrolde olduğu Il Massacro di Goldena romanını yazdı; bu roman birkaç yıl sonra Giovanni Ticci tarafından çizilen Territorio Apache serisinin bir bölümü için senaryo olarak kullanılacaktı.
Gianluigi Bonelli, Zagor'un ilk bölümlerinden birkaçını yazdı (sayı #6-10, 13-14). Bonelli, Alessandria'daki ölümüne kadar Tex maceralarının üretim sürecini denetlemeye devam etti.
Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Gianluigi Bonelli, vasiyetine uygun olarak Monako Mezarlığı'na gömüldü. Cenaze töreninin yapıldığı gün Milano şehir meclisi bir dakikalık saygı duruşunda bulundu ve bu vesileyle belediye başkanı Giovanni Marra, çizeri şu sözlerle andı:
"19. ve 20. yüzyılın büyük romancıları gibi Bonelli'nin de kırları betimlemek için onları çiğnemesine gerek yoktu. Onun için macera her yerde, her şehirdeydi. O çizgi romanlara ödünç verilmiş bir romancıydı. Bir keresinde şöyle demişti: 'Tex benim. Benim Tex'imde her haksızlığa karşı tepki duygum vardır'. Biz onu bu şekilde hatırlamak istiyoruz".
Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1967: Yellow Kid Prize, Salone Internazionale dei Comics di Lucca (En iyi Senaryo)
- 1975: Premio ANAF, Yaşam Boyu Başarı Ödülü
- 1995: Premio ANAFI, Yaşam Boyu Başarı Ödülü[5]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Canzio, Decio. "Tex FAQ - Risponde Giovanni Luigi Bonelli". www.sergiobonelli.it (İtalyanca). 17 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2010.
- ^ "Il creatore di Tex". www.sergiobonelli.it (İtalyanca). 24 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ "FFF - Giovanni Luigi Bonelli". Fondazione Franco Fossati (İtalyanca). 15 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2023.
- ^ Cauti, Andrea (19 Şubat 2018). "La Storia dei Bonelli, la Grande Famiglia del Fumetto Italiano". Agi (İtalyanca). Agenzia Giornalistica Italia S.p.A. Agenzia Italia. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.
- ^ "Albo d'Oro dei Premi ANAFI" (PDF). Amici del Fumetto (İtalyanca). Associazione Nazionale Amici del Fumetto e dell’Illustrazione. 15 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024.
