Gürcü kaligrafisi

Gürcü kaligrafisi (Gürcüce: ქართული კალიგრაფია) bir kaligrafi formudur. Bunun yanı sıra üç yazı biçimi kullanan Gürcü dilinin sanatsal yazısıdır.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Gürcistan yüzlerce yıllık bir kaligrafi ekolüne sahiptir. Gürcistan'da erken tarihlerde el yazması kitaplar, kültürel ve milli bir fenomen haline geldi. Gürcü Ortodoks Kilisesi ve rahipleri Gürcü milleti için elyazmaları ve tarihi kayıtlar oluşturma suretiyle hayatlarını Gürcü yazısına adamış olduklarından dolayı Hristiyanlık Gürcü edebiyat hayatında muazzam bir rol oynadı.^[1]^[2]^[3]

Gürcistan her yıl 14 Nisan'da "Gürcüce Günü"nü kutluyor. O günde kaligrafi yarışmaları tertip edilir, kazananlar isimlendirilir ve Gürcistan Millî El Yazmaları Merkezi'nde hediyeler en iyi hattatlara verilir.^[4]

Gürcü kaligrafisi etkin olarak Gürcistan dışında da oluşturulmuştu.

Gürcüler kaligrafik, dini ve akademik çalışmalarını aşağıdaki şu yerlerde oluşturdular:

Bulgaristan'ın Gürcü eseri Petritsoni Manastırı
Aynoroz'un Gürcü eseri İviron Manastırı
Kudüs'ün Gürcü eseri Kutsal Haç Manastırı
Kudüs Mar Saba (manastırı)
Sina Dağındaki Azize Katerina Manastırı
Antakya ve Konstantiniyye

Gürcistan’a dahil Tao-Klarjeti, ülkenin kültürel merkezi olmasıyla Gürcü kaligrafisi, sanatı, edebiyatı ve mimarisinin en seçkin ustalarını yetiştirmişti.

Önemli Gürcü hattatları[değiştir | kaynağı değiştir]

İakob Tsurtaveli (5. yüzyıl)
İberyalı Petrus (5. yüzyıl)
Martviri Sabatsmindeli (6. yüzyıl)
Basili Sabatsmindeli (8. yüzyıl)
Mikaeli (9th century)
Makari of Leteti (9. yüzyıl)
Giorgi Merçule (10. yüzyıl)
Tbetili Stefanos (10. yüzyıl)
Mikael Modrekili (10. yüzyıl)
Aynorozlu Efthimios (10. yüzyıl)
İberyalı İoane (10. yüzyıl)
Taolu II. Bagrat (10. yüzyıl)
Gabrieli (hattat) (10. yüzyıl)
Gabriel Patarai (10. yüzyıl)
Ioane-Zosime (10. yüzyıl)
Ioane Berai (10. yüzyıl)
Aynorozlu Giorgi (11. yüzyıl)
Mikael Mtserali (11. yüzyıl)
Arsen Ninotsmindeli (11. yüzyıl)
Basili (11. yüzyıl)
Mose Handzteli (11. yüzyıl)
İoane Mesvete (11. yüzyıl)
İovane Meli (11. yüzyıl)
İoane Dvali (11. yüzyıl)
Giorgi Dvali (11. yüzyıl)
Şav-Zakaria (11. yüzyıl)
İakob İtsrelisdze (11. yüzyıl)
İovane Pukaralisdze (12. yüzyıl)
İkaltolu Arsen (12. yüzyıl)
Saba Svingelozi (12. yüzyıl)
Petre Gelateli (12. yüzyıl)
İovane Kartveli (12. yüzyıl)
İoane (12. yüzyıl)
Arseni (12. yüzyıl)
Giorgi Dodisi (12. yüzyıl)
Giorgi Khutsesmonazoni (12. yüzyıl)
Nikrai (12. yüzyıl)
Nikoloz Kataratsisdze (13. yüzyıl)
Epremi (13. yüzyıl)
Avgaroz Bandaisdze (14. yüzyıl)
Ambrose (15.–16. yüzyıllar)
Nikoloz Çolokaşvili (16. yüzyıl)
Mikadze ailesi (16.–18. yüzyıl)
Kargareteli ailesi (16.–17. yüzyıl)
Magaladze ailesi (17.–18. yüzyıl)
Aleksi-Meshişvili ailesi (17.–19. yüzyıllar)
Bedismtserlişvili ailesi (17. yüzyıl)
Zaal-Zosime Orbeliani (17. yüzyıl)
Mariam-Makrina (17. yüzyıl)
I. Demetre Mgalobeli (17. yüzyıl)
Mamuka Tavakalaşvili (17. yüzyıl)
Begtabeg Taniaşvili (17. yüzyıl)
Gabriel Saginaşvili (17. yüzyıl)
Givi Tumanişvili (17. yüzyıl)
Ioseb Tbileli (17. yüzyıl)
İberyalı Anthimos (17. yüzyıl)
Davit Tumanişvili (18. yüzyıl)
Davit Rektori (18. yüzyıl)
Davit Bodbeli Vaçnadze (18. yüzyıl)
Ose Gabaşvili (18. yüzyıl)
Gabriel Mtsire (18. yüzyıl)
İsaak Mtsire (18 yüzyıl)
Petre Laradze (18. yüzyıl)
Nikoloz Sionis Dekanozi (18. yüzyıl)
Nikoloz Onikaşvili (18. yüzyıl)
Erasti Turkestanişvili (18. yüzyıl)
Onana Mdivani (18. yüzyıl)
İoane Pentelaşvili (18. yüzyıl)
Goderdzi Piralişvili (18. yüzyıl)
Çaçikaşvili ailesi (18.-19. yüzyıllar)
Alexander Sulhanişvili (19. yüzyıl)
Laşa Kintsuraşvili (çağdaş)
Levan Çaganava (çağdaş)
Lile Çhetiani (çağdaş)
Nina Sublatti (çağdaş)

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

"წყალობითა მღუთისათა ჩვენ იესიან დავითიან სოლომანიან ბაგრატოვანმან ძემან ცხებულის მეფის თეიმურაზისამან მეორე ირაკლი მეფემან საქართველოისამან ქართლისა კახეთისა.."
"Tanrının insafıyla biz İsa, Davut, Süleyman, Bagrationilerin II. Teimuraz'ın oğlu ve II. Erekle Gürcistan Kralı, Kartli, Kakheti.."