Ejdan Sadrazam
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Ejdan Sadrazam (d. 1969), Kıbrıslı Türk şair, yazar, bürokrat ve akademisyen.
İlk yılları ve eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]
24 Mart 1969'da Lefkoşa'da doğan Sadrazam, 1985'te Lefkoşa Türk Lisesini bitirdi. Lefkoşa'da büyüyen Sadrazam'ın çocukluğu adadaki savaş yıllarına denk geldi. 1990 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesinden uluslararası ilişkiler alanında mezun oldu. 1995'te aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsüne bağlı olarak uluslararası ilişkiler alanında yüksek lisansını tamamladı, 2002'deyse aynı kurumda "dini şövalye düzenlerinin oluşumu" konusundaki teziyle doktorasını verdi.[1]
Edebiyat hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Şiirlerini lise yıllarında yazmaya başladı, özellikle Türk edebiyatından Nâzım Hikmet ve İkinci Yeni etkisinde kaldı.[1]
İlk şiir kitabı Ülkesiz Birkaç Dilge'yi 1998 yılında çıkaran Sadrazam, aynı yıl Mısralık dergisinin düzenlediği "Yılın Genç Şairi" yarışmasında ödül kazandı. İlk kitabında 49 şiiri bulunan yazar, kitabı "Doğu mistisizmi ile Batı düşüncesinin Kıbrıslı bir birleşimi" olarak tanımladı, kitabı inceleyen Elza Alışova Demirdağ da bu analize katıldığını belirtti. Mitolojik motifler içeren kitapta "Nemrud Gözü", "Sisyphe'nin Ereği", "Bacchus'un Tiyatrosu" gibi şiirler yer aldı, bu şiirlerde mitoloji aracılığıyla dönemin toplumunu eleştirdi, bu eleştiriyi Kıbrıs'la sınırlı tutmayıp küresel bir perspektifle yaklaştı.[1]
2000 yılında Gökada Yayınlarından çıkan İkilikler kitabında ikicilik düşüncesine değindi. Bu kitaptaki şiirlerde Demirdağ tarafından haiku etkisi gözlemlendi.[1] Star Kıbrıs'ta yazan Misli Kadıoğlu, kitabı "Yaşamın ikilemleri içerisinden süzülen deneyimleri ikilikleri ile çarpıcı şekilde sergiliyor. Felsefi diline ilk anda alışmak kolay olmasa da etkisinden kurtulamayacağınız ve yeniden okumaya ihtiyacı hissedeceğiniz bir şiir kitabı" yazarak değerlendirdi.[2]
Üçüncü şiir kitabı olan Büyülü Orman 2009'da yine Gökada Yayınlarından çıktı. Tek, uzun soluklu bir epik şiirden oluşan kitap, Son Direnişçi adlı bir figürün peşine düşen kitleler, daha yaşanabilir bir toplum için mücadelelerini anlatır, "iyi toplum" idealini de inceler. Kitabın son dizesini "Son?" olarak kaleme alan Sadrazam, Demirdağ'a göre bununla mücadelenin asla sonlanmadığını ifade etmektedir. Şevket Öznur'un kitaba dair değerlendirmesi, "1974 sonrası Kuzey Kıbrıs'ta kurulan kapalı yapı ile 2003 sonrasındaki açılma arasındaki ikilemi" yansıttığını belirtir.[1]
Yazarın tek romanı Lamda, 2013'te Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği yayını olarak çıktı. 12 bölümden oluşan ve Kıbrıs'ta geçen romanda Bahadır isimli ana karakterin bir trafik kazasında eşini kaybetmesi ve kızının felç kalması sonrasında, 1927 yılından kalan bir fotoğrafta kızına tıpa tıp benzeyen bir küçük kızın cenazesini görmesi üzerinde gerçekleşen gelişmeler anlatılır.[3] Kitabın yayımlanmasının ardından Yenidüzen'de olumlu bir inceleme kaleme alan Neriman Cahit, "başyapıt" olarak tanımladığı kitabın psikolojik gerilim türünde olup bu türün sınırlarını aştığını ifade etti. "Ateşin sırrıyla ısınıp, gecenin gözleriyle görmeyi unutmayan bir yazarın kaleminden çıkmış... İnsanı, cahit, duygusal ve kültürel anlamda sarıveren... Ürperten... Her sayfasında, 'insanın içini burkan bir acılık olan...'" bir roman olduğunu belirtti.[4]
Kitabı değerlendiren Ahmet Güneyli ve Selma Korkmaz, kitabın bitmemiş, yarım kalmış gibi olduğunu ve ikincisinin yazılacağını düşündüklerini ifade etti. Kurgu, kahramanların işlenişi, dil ve anlatım açısından "Kıbrıs Türk edebiyatında güzel bir tarihi roman" niteliğinde olduğu sonucuna veren ikili, romanın Kıbrıs tarihi ve mitolojisiyle desteklendiğini, bunların da birer tema olarak yer aldığını not etti. Yazarın "sanat ve edebiyata dair bilgi birikimi"nin detaylarda kalsa da dikkat çeken bir husus olduğunu belirten Güneyli ve Korkmaz, romanın "mitolojiyle adeta nakış nakış işlenmiş olması"nın özgünlük kazandırdığını düşünmektedir. Güneyli ve Korkmaz'ın kitaba dair olumsuz eleştirisiyse cinsellik üzerinden olup, erkek karakterlerin aşk ve sadakat konusunda duyarlı olurken, kadın karakterlerin cinselliği istediklerini elde etmek için bir koz olarak kullanmasının, ayrıca kadın karakterlerin yaşamlarının odak noktasında cinselliğin yer almasının "geleneksel cinsiyet rol ve kalıpları temelinde" eleştirilebilir olduğu not edilmektedir.[3]
Ahmet Tolgay ise değerlendirmesinde Sadrazam'ın romanı Kıbrıs tarihiyle yeterince desteklemediğini belirtti. Yazarın tarihsel ve mitolojik ögeleri ele alışını Dan Brown ve Ahmet Ümit'le karşılaştıran Tolgay, aradaki farkı Kıbrıslı yazarların "kendi yağında kavrulması"na bağladı.[5]
İkinci bir devam romanı kanısının uyandırıldığını Mihrican Aylanç da incelemesinde belirtti. Aylanç, romanın "sinematografik" bir yapısı olduğunu, Kıbrıs'ta fanzin ya da yeraltı edebiyatının öncül örneklerinden biri sayılabileceğini ifade etti.[6]
Halkın Sesi gazetesinin kültür-sanat sayfası sorumluluğu, Haberdar gazetesinde kültür-sanat konulu köşe yazarlığı yaptı. Şiir Dostları Derneğinde kurucu üye ve yönetim kurulu üyesi, Kıbrıs Balkanlar ve Avrasya Türk Edebiyatları Vakfında kurucu üye olarak bulundu.[1]
Meslek hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Cumhuriyet Meclisinde İdari İşler Amirliği yapan Sadrazam, 2019'da Milli Arşiv ve Araştırma Dairesi Müdürlüğüne atandı.[7]
Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Sadrazam'ın eserleri aşağıdaki gibidir:[1]
- Kuzey Kıbrıs'ta Çalışan Kadın (1996, araştırma)
- Ülkesiz Birkaç Dilge (1998, şiir)
- İkilikler (2000, şiir)
- Beşi Bir Yerde Kıbrıs Masalları (2004, masal, Şevket Öznur'la birlikte)
- Anlatım Tekniği (2005, üniversite ders kitabı, Şevket Öznur'la birlikte)
- Büyülü Orman (2009, şiir)
- Barış Devlet ve Gelecek (2009, araştırma)
- Lamda (2013, roman)
- Pandora'nın Kutusu - Yunan Mitoojisi'ne Giriş (2014, üniversite ders kitabı)
- Çavma Kuşu (2014, masal, Şevket Öznur'la birlikte)
- Yeşil Cin (2014, masal, Şevket Öznur ve Selçuk Yalovalı'yla birlikte)
- Proteus 369 (2021, roman)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g Alışova Demirdağ, Elza (2019). "Ejdan Sadrazam". Bozkurt, İsmail; Karakartal, Oğuz (Ed.). Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017). 3. Ankara: Kıbrıs Türk Edebiyatı Araştırma ve Tanıtma Projesi. ISBN 978-605-4598-46-5.
- ^ Kadıoğlu, Misli (31 Temmuz 2008). "Dostluk, öfke ve sanat". Star Kıbrıs. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020.
- ^ a b Güneyli, Ahmet; Korkmaz, Selma (2019). "Ejdan Sadrazam". Bozkurt, İsmail; Karakartal, Oğuz (Ed.). Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017). 4. Ankara: Kıbrıs Türk Edebiyatı Araştırma ve Tanıtma Projesi. ISBN 978-605-4598-46-5.
- ^ Cahit, Neriman (27 Eylül 2013). "Rüzgara yazılanlar dost aynasın baktın işte..." Yenidüzen. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020.
- ^ Aylanç, Mihrican (2017). Kıbrıs Türk Romanı Eserler Sözlüğü. Lefkoşa: Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Yayınları. s. 75.
- ^ "Yeni müdür Ejdan Sadrazam". Yenidüzen. 28 Haziran 2019. 29 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020.