Belirsizlik parametresi

Birkaçı kaybolmuş olsa da, kilometre sınıfı Dünya'ya yakın asteroitlerin yörüngeleri genellikle iyi bilinmektedir. Ancak, çok sayıda daha küçük Dünya'ya yakın asteroitlerin oldukça belirsiz yörüngeleri vardır.^[1]

Belirsizlik parametresi U, küçük gezegen için bozulmuş bir yörünge çözümünün belirsizliğini ölçmek için Küçük Gezegen Merkezi (MPC) tarafından belirlenmiştir.^[2]^[3] Parametre, 10 yıl sonra küçük gezegenin ortalama anomalisinde beklenen boylamsal belirsizliği^[4] ölçen 0'dan 9'a kadar logaritmik bir ölçektir.^[2]^[3]^[5] Sayı ne kadar büyük olursa, belirsizlik o kadar büyük olur. Belirsizlik parametresi, JPL Small-Body Database'de durum kodu olarak da bilinir.^[3]^[5]^[6] U değeri, Dünya'ya yakın cisimlerin gelecekteki hareketindeki belirsizlik için bir tahmin edici olarak kullanılmamalıdır.^[2]

Yörünge belirsizliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Klâsik Kuiper Kuşağı cisimleri, Güneş'ten 40–50 AB
JPL SBDB Belirsizlik parametresi	Horizons Ocak 2018 Güneş'e olan uzaklığın belirsizliği (milyon kilometre)	Cisim	Kaynak Ephemeris Location: @sun Table setting: 39
0	±0.01	(134340) Pluto	E2022-J69 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
1	±0.04	2013 BL76	JPL
2	±0.14	20000 Varuna	JPL
3	±0.84	19521 Chaos	JPL
4	±1.4	(15807) 1994 GV9	JPL
5	±8.2	(160256) 2002 PD₁₄₉	JPL
6	±70.	1999 DH₈	JPL
7	±190.	1999 CQ₁₅₃	JPL
8	±590.	1995 KJ₁	JPL
9	±1,600.	1995 GJ	JPL
‘D’	Yörünge tespiti için veriler yetersiz.
‘E’	Eksantriklik belirlenmek yerine tahmin edildi.^[7]
‘F’	Hem 'D' hem de 'E' geçerlidir.^[7]

Yörünge belirsizliği, gözlem (ölçümler) sayısı, bu gözlemlerin kapsadığı süre (gözlem yayı), gözlemlerin kalitesi (radar vs. optik) ve gözlemlerin geometrisi dahil olmak üzere yörünge belirleme sürecinde kullanılan çeşitli parametrelerle ilgilidir.^[8]

Bazen, Küçük Gezegen Merkezi belirsizlik parametresi için bir harf kodunu ("D", "E", "F") değiştirir.

D	'D' ile gösterilen nesneler yalnızca tek bir karşıtlık için gözlemlenmiştir ve iki (veya daha fazla) farklı adlandırma ("çift") atanmıştır.
E	Sayısal bir belirsizlik parametresi yerine 'E'^[9] koşul koduna sahip 2003 UU₂₉₁ gibi nesneler, listelenmiş eksantrikliğin belirlenmek yerine varsayıldığı yörüngeleri belirtir.^[7] Varsayılan eksantrikliklere sahip nesneler, yörüngeleri iyi sınırlandırılmadığı için yakın zamanda gözlemlenmemişlerse genellikle kayıp olarak kabul edilir.^{[kaynak belirtilmeli]}
F	'F' harfi olan nesneler, 'D' ve 'E' kategorilerinin her ikisine de girer.

Hesaplama[değiştir | kaynağı değiştir]

U parametresi iki adımda hesaplanır.^[2]^[10] İlk olarak, yörüngedeki boylam akışı $r$ , on yılda bir yay saniyesi olarak hesaplanır (yani, on yıl boyunca tahmin edilen gözlemlenen ve hesaplanan konum arasındaki tutarsızlık):

r=\left(\Delta \tau \cdot e+10\cdot {\frac {\;\Delta P\;}{P}}\right)\cdot 3600\cdot 3\cdot {\frac {\;k_{\text{o}}\;}{P}}

ile

$\Delta \tau$	gün olarak günberi zamanında belirsizlik
$e$	belirlenen yörüngenin eksantrikliği
$P$	yıl olarak yörünge periyodu
$\Delta P$	gün cinsinden yörünge periyodundaki belirsizlik
$k_{\text{o}}$	$0.01720209895\cdot {\frac {180^{\circ }}{\pi }}$ , Gauss yerçekimi sabiti, dereceye çevrilmiş

Ardından, elde edilen yörünge içi boylam akışı, 0 ile 9 arasında bir tam sayı olan "belirsizlik parametresi" $U$ 'ya dönüştürülür. Hesaplanan sayı 0'dan küçük veya 9'dan büyük olabilir, ancak bu durumlarda ya 0 ya da 9 olur. yerine kullanılır. $U$ 'nun hesaplanan değerini kesmek için formül:

U=\min \left\{~9,~\max {\Bigl \{}\;0,\;\left\lfloor 9\cdot {\frac {\log r}{\;\log 648{,}000\;}}\right\rfloor +1\;{\Bigr \}}~\right\}

Örneğin: 10 Eylül 2016 itibarıyla, Ceres teknik olarak -2,6 civarında bir belirsizliğe sahiptir, ancak bunun yerine minimum 0 olarak görüntülenir.

Formül boyunca aynı logaritma kullanıldığı sürece, logaritma için taban seçimi ne olursa olsun sonuç aynıdır; Örneğin. " $log$ " = $log 10$ , $log e$ , $ln$ ya da $log 2$ için, formülün her iki yerinde logaritma aynıysa, hesaplanan $U$ değeri aynı kalır.


$U$	Onyıl başına ikinci akış Boylam akış
0	< 1.0 yay saniye
1	1.0–4.4 yay saniye
2	4.4–19.6 yay saniye
3	19.6 yay saniye – 1.4 yay dakika
4	1.4–6.4 yay dakika
5	6.4–28 yay dakika
6	28 yay dakika – 2.1°
7	2.1°–9.2°
8	9.2°–41°
9	> 41°

648 000, yarım daire içindeki yay saniyelerinin sayısıdır, bu nedenle 9'dan büyük bir değer, nesnenin 10 yıl içinde nerede olacağı hakkında hiçbir fikrimiz olmayacağı anlamına gelir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Orbits for Near Earth Asteroids (NEAs)". International Astronomical Union. 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020. via "M.P. Orbit Format". International Astronomical Union. 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d "Uncertainty parameter 'U'". International Astronomical Union. 6 July 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011.
^ ^a ^b ^c "Trajectory Browser User Guide". Mission Design Center Trajectory Browser. NASA. 23 March 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2016.
^ Editorial Notice (PDF). The Minor Planet Circulars / Minor Planets and Comets. 15 Şubat 1995. s. 24597. MPC 24597–24780. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Mart 2016.
^ ^a ^b Drake, Bret G. (2011). Strategic implications of human exploration of near-Earth asteroids. NASA Technical Reports. NASA. 2011-0020788. 5 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2016.
^ "Definition / description for SBDB parameter / field: condition code". 10 January 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011.
^ ^a ^b ^c "Export format for minor-planet orbits". International Astronomical Union. 30 October 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2016.
^ "Near-Earth objects close-approach uncertainties". NASA / JPL. 31 Ağustos 2005. 24 March 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011.
^ "2003 UU₂₉₁". International Astronomical Union.
^ Desmars, Josselin; Bancelin, David; Hestroffer, Daniel; Thuillot, William (Jun 2011). Alecian, G.; Belkacem, K.; Samadi, R.; Valls-Gabaud, D. (Ed.). "Statistical analysis on the uncertainty of asteroid ephemerides". SF2A 2011: Annual Meeting of the French Society of Astronomy and Astrophysics. Paris, France. ss. 639-642. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2016.

[MPC-NEA-1] "Orbits for Near Earth Asteroids (NEAs)". International Astronomical Union. 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020. via "M.P. Orbit Format". International Astronomical Union. 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[MPC-Uncertainty-2] "Uncertainty parameter 'U'". International Astronomical Union. 6 July 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011.

[User-Guide-3] "Trajectory Browser User Guide". Mission Design Center Trajectory Browser. NASA. 23 March 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2016.

[MPC-24597-4] Editorial Notice (PDF). The Minor Planet Circulars / Minor Planets and Comets. 15 Şubat 1995. s. 24597. MPC 24597–24780. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Mart 2016.

[Strategic-Implications-5] Drake, Bret G. (2011). Strategic implications of human exploration of near-Earth asteroids. NASA Technical Reports. NASA. 2011-0020788. 5 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2016.

[conditioncode-6] "Definition / description for SBDB parameter / field: condition code". 10 January 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011.

[ExportFormat-7] "Export format for minor-planet orbits". International Astronomical Union. 30 October 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2016.

[NASA-uncertainty-8] "Near-Earth objects close-approach uncertainties". NASA / JPL. 31 Ağustos 2005. 24 March 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011.

[IAU-MPC-2003-UU-291-9] "2003 UU₂₉₁". International Astronomical Union.

[StatisticalAnalysis-10] Desmars, Josselin; Bancelin, David; Hestroffer, Daniel; Thuillot, William (Jun 2011). Alecian, G.; Belkacem, K.; Samadi, R.; Valls-Gabaud, D. (Ed.). "Statistical analysis on the uncertainty of asteroid ephemerides". SF2A 2011: Annual Meeting of the French Society of Astronomy and Astrophysics. Paris, France. ss. 639-642. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]