Basınçsız tren
Basınçsız tren ya da basıncı alınmış tüp aksamlı tren, yüksek hızlı tren taşımacılığının hızını daha da artırma amacıyla tasarlanan bir ulaşım sistemidir. Evrensel literatürde "vactrain" kısaltmasıyla da bilinmektedir. Maglev olarak bilinen yuvar içi hava akımının yok edilip manyetizmadan yararlanılan asılı manyetik hatlar, basınçsızlaştırımış tüp yahut tünellerde kullanılması düşünülen bir konsepttir. Basınçsız trenlerde hava direnci yok edildiği içi için bu sistem, saatte 6.400 ila 8.000 km'ye kadar hız yapılabilmesini kuramsal olarak mümkün kılacaktır. Bu, aracın deniz seviyesindeki bir manyetik ağda ses hızından 6-7 kat daha fazla bir hıza ulaşabileceğini göstermektedir.[1] Basınçsız trenler, kendi ivmelerini sağlayabilmek için yer çekimi etkisini kullanabilmektedir. Eğer bu trenler, kuramsal olarak tasarlanan ivmelere ulaşabilirlerse, bu basınçsız tren sistemlerinin şu anki en hızlı toplu ulaşım araçları olan uçakları geçerek, Pekin ve New York arasındaki bir seyahati 2 saatten daha kısa bir süreye indirebileceği anlamına gelmektedir.
Tüm bunlara rağmen, tünel ve diğer teknolojilerde muazzam bir gelişme sağlanamadığı müddetçe, basınçsız tren teknolojisi çok pahalı ve müracaat etmesi zor bir yol olarak kalacaktır.
2010'da Çin'in Güneybatı Jiaotong Üniversitesindeki araştırmacılar tarafından, saatte 1.000 km hıza ulaşabilecek bir basınçsız tren inşa edilmekte olduğuna dair birkaç makale yayımlanmıştır. Ancak bu çalışmalar yakından incelendiğinde, bu çalışmaların vactrain (basıncı alınmış tüp aksamlı tren) kavramına değinmediğini bununla birlikte Oster, Zhang ve Wang'ın çalışmalarını temel aldıkları görülmüştür.[2][3][4] Basınçsız tren sistemi, yuvar hareket aksamına sahip olma yönüyle; ABD'de yaşama geçirilen Hyperloop (hız yuvarı)'na benzemekle birlikte, basınç kullanım teknikleri açısından hız yuvarı, basınçsız trenlerden ayrılmaktadır.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu sistem, 1914'te Rus profesör Boris Weinberg tarafından "Sürtünmeden Hareket (hava basıncı yok edilmiş elektrik ağı [yolu])" adlı kitapta ileri sürülmüştür. Weinberg, iddia ettiği bu sistemin dünyadaki ilk örneğini 1909'da Tomsk Politeknik Üniversitesindeki ekibiyle birlikte inşa etmiştir.[5][6]
Daha sonra, 1962'nin Nisan ayında Mack Reynolds yazdığı makalesinde sisteme "Mercenary" (paragöz) adını vererek, sistemi havası boşaltılmış tüplü ulaşım sistemi olarak tanımladı.[7] 1970'li yıllarda, Amerikan Araştırma ve Geliştirme Kurumu desteğiyle Robert M. Salter sistemin önde gelen savunucu hâline gelmiştir. Salter bu sistem hakkında birçok ayrıntılı mühendiklik alanına ait çalışma yayımlamıştır.[8][9]
Makaleler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Clifford, Peggy, ed. "RAND and The City: Part One"29 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Santa Monica Mirror, Ekim 27, 1999 – Kasım 2, 1999. 5. seri dâhil: 129 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; 231 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; 36 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; 41 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; & 5 18 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 15 Nisan 2008'de erişildi.
- Specht, R.D. "Rand: A Personal View of Its History," Operations Research, C. 8, S. 6 (Kas.–Ar. 1960), s. 825–839. In JSTOR 4 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Worcester Polytechnic Institute page discussing Goddard's achievements 27 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Vac Trains at Orion's Arm 26 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Rail Journal
- Popular science26 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hydrogen Tube Vehicle
- China Plans 1,000 KPH Super Train
- Cargocap 29 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Transatlantic Tunnel". Mühendislik Harikaları. Discovery Channel. Nisan 16, 2003. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2016.
- ^ Yang Xi (2 Ağustos 2010). "Vactrain Development Underway in China". China.org.cn. 25 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2011.
- ^ "Laboratory Working on Train to Run at 1,000kph". Eastday. Eastday.com. 3 Ağustos 2010. 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2011.
- ^ Andrew Nusca (9 Ağustos 2010). "China Developing 600 mph Airless Maglev High-Speed Train". SmartPlanet. CBS Interactive. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2011.
- ^ Weinberg, Boris. "Движение без трения. pre-α" [Motion without friction. pre-α] (Rusça). 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2015.
- ^ Weinberg, Boris (1917). "Five Hundred Miles an Hour". Popular Science Monthly. Cilt 90. ss. 705−708. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2016.
- ^ Reynolds, Mack (Nisan 1962). "Mercenary". Analog Science Fiction and Fact. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2015.
- ^ Salter, Robert M. (Ağustos 1972), The Very High Speed Transit System, RAND Corporation, 26 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Eylül 2011
- ^ Salter, Robert M. (Şubat 1978), Trans-Planetary Subway Systems: A Burgeoning Capability, RAND Corporation, 26 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Eylül 2011