Arif Yunus

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Arif Yunus
Doğum12 Ocak 1955 (69 yaşında)
Bakü, Azerbaycan
MilliyetAzeri
Mezun olduğu okul(lar)Bakü Devlet Üniversitesi
Meslekyazar, tarihçi ve insan hakları aktivisti
OrganizasyonBarış ve Demokrasi Enstitüsü
Tanınma nedenisivil toplum katılımı
EvlilikLeyla Yunus

Arif Yunusov bilinen adıyla Arif Yunus[1] (d. 12 Ocak 1955) Azeri yazar, tarihçi ve insan hakları aktivisti. Barış ve Demokrasi Enstitüsü Çatışma ve Göç Dairesi başkanıdır. Arif Yunusov, eşi Leyla ile birlikte Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ sorununun barışçıl çözümünün destekçileridir. 28 Nisan 2014'te Arif Yunus ve eşi Leyla, Ermenistan adına casusluk yaptıkları iddiasıyla haraç ve vatana ihanet suçlarından hapse atıldılar.[2] Arif Yunus gözaltına alındıktan sonra 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı; eşi Leyla Yunus 8,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 15 ay sonra cezaları ertelendi ve çiftin Hollanda'ya gitmesine izin verildi.[3]

Hayatı ve çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Arif Yunus, 12 Ocak 1955'te Azerbaycanlı bir baba ve Ermeni bir annenin çocuğu olarak Azerbaycan'ın Bakü kentinde dünyaya geldi.[4][5] Bakü Devlet Üniversitesinde öğrenimine başladı ve oradan 1981 yılında mezun oldu. Arif Yunus, Bakü Devleti'nde öğrenciyken, müstakbel eşi Leyla Yunus ile tanıştı.[6] Yunus, 1986 yılında tarih doktorasını tamamladı. 1992 yılında Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Dairesi'nde çalışarak Bilgi ve Analitik Daire Başkanı oldu ve bir yıl bu görevde bulundu. Eylül 1994'e kadar Bilgi ve Analitik Daire Başkanlığında görev yapan Yunus, sonunda Barış ve Demokrasi Enstitüsü Çatışma ve Göç Çalışmaları Bölümü Başkanı oldu.[7] Enstitü, hem Ermenistan hem de Azerbaycan'daki aydınlar arasında diyaloğu teşvik etmektedir.[8]

Arif Yunusov, işkenceye uğrayanları savunuyor ve siyasi nedenlerle insanların hapse atılmasını kınıyor.[9] Yunus, Azerbaycan tarihi ve Ermenistan-Azerbaycan ilişkileri ile ilgili 30'un üzerinde kitap ve 190 makale yayınladı.[7] Arif Yunus, eşi Leyla ile birlikte Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ sorununun barışçıl çözümünün destekçileridir.[6][9] Çatışmaya böyle bir çözüm için çeşitli konferans ve seminerlere katıldı.

Tutuklama, hapis ve tahliye[değiştir | kaynağı değiştir]

28 Nisan 2014'te Arif Yunus ve eşi Leyla, insan hakları aktivistleri ve gazetecilere yönelik baskılar sonucu Katar, Doha'ya giderken Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı'nda gözaltına alındı.[10] O ve Leyla daha sonra hapse atıldı.[11] Arif Yunus, zaman zaman çeşitli davalarda sağlık sorunlarından dolayı bilincini kaybetti.[9] Kötü sağlığı nedeniyle serbest bırakıldı ve gözetim altına alındı ve Bakü'den ayrılması yasaklandı.[8][12]

13 Ağustos 2015'te Arif Yunus 7 yıl hapse, eşi Leyla ise dolandırıcılık ve vergi kaçakçılığı suçlarından 8,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Çift, daha sonra askıya alınan ayrı bir davada da (Ermenistan adına casusluk yaptıkları iddiasıyla) vatana ihanet suçlamasıyla karşı karşıya kaldı.[13] Batılı hükûmetler ve insan hakları grupları, kovuşturmalarıyla ilgili endişelerini dile getirdi. İnsan Hakları İzleme Örgütü bu davayı göstermelik bir duruşma olarak kınadı ve Uluslararası Af Örgütü çiftin vicdan mahkûmları olduklarını ilan etti.[14][15]

Arif ve Leyla Yunus'un yanı sıra Resul Caferov'un tutuklanması, büyük ölçüde Azerbaycan'da sivil topluma yönelik devlet baskısının bir başka adımı olarak kabul edildi.[16] Yetkililerin eylemleri, aralarında Uluslararası Af Örgütü'nün de bulunduğu (Yunus'u "vicdan mahkumları" olarak adlandıran ve yetkilileri derhal serbest bırakmaya çağıran) birçok önde gelen uluslararası insan hakları örgütü tarafından sert bir şekilde kınandı:[17] Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi,[18] Amerika Birleşik Devletleri AGİT Misyonu,[19] İnsan Hakları Savunucularının Korunması Gözlemevi,[20] Nobel Kadın Girişimi,[21] Sınır Tanımayan Gazeteciler,[22] İnsan Hakları İzleme Örgütü[23] ve diğerleri.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, "Azerbaycan hükümetinin insan hakları savunucularına ve sivil toplum kuruluşlarına yönelik saldırısı" nedeniyle Azerbaycan'ın Madencilik Endüstrileri Şeffaflık Girişimi'ndeki (EITI) üyeliğinin askıya alınması çağrısında bulundu.[24]

Leyla ve Arif Yunus, Azerbaycan hükûmeti tarafından 2016 yılının Nisan ayında sağlık tedavisi için Hollanda'ya gitmelerine izin verildi ve burada ikamet etmeye devam ettiler.[3]

Kişisel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Arif Yunus, Leyla Yunus ile evlidir ve çiftin bir kızları var.[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Alıntı: <...> Pasaportuma göre hala Yunusov olsam da soyadım sorulmadan Yunus olarak yazılıyor. Orijinali: Rusça: <...> мою фамилию не спрося стали везде писать Юнус, хотя по паспорту я до сих пор Юнусов [1] 26 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Mukhtarli, Afgan (1 Ağustos 2014). "Top Azeri Rights Defender Held on Treason Charge". Institute for War & Peace Reporting. 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  3. ^ a b "Azerbaijani Court Orders Forcible Return Of Activists Leyla, Arif Yunus". Radio Free Europe/Radio Liberty. 17 Mayıs 2017. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2018. 
  4. ^ Eynulla Fatullayev. Секретное досье Лейлы и Арифа Юнусовых (фотофакты) Часть первая 27 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Haqqin.az. 7 May 2014.
  5. ^ Thomas De Waal. A Free-thinker Loses His Freedom in Azerbaijan 24 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. carnegieendowment,org. 9 January 2015.
  6. ^ a b c Sindelar, Daisy (28 Ağustos 2014). "Together a lifetime, Azerbaijan couple now separated in jail". Guardian. 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  7. ^ a b "CV: Arif S. Yunusov Doctor of History" (PDF). Osteuropa-Institut. Freien Universität Berlin. 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. [ölü/kırık bağlantı]
  8. ^ a b "Azerbaijan: Leading Rights Defender Arrested". Human Rights Watch. 5 Ağustos 2014. 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ a b c "Azerbaijan: Front Line Defenders Condemns the Sentencing of Leyla Yunus and Araf Yunus". Association for Women's Rights in Development. 18 Ağustos 2015. 8 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Azerbaijan's Leyla Yunus, human rights defender, held". BBC News. 29 Nisan 2014. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  11. ^ "Leyla Yunus's Husband Arrested In Azerbaijan". Radio Free Europe/Radio Liberty. 5 Ağustos 2014. 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2014. 
  12. ^ "Call for the immediate and unconditional release of Leyla Yunus, Arif Yunusov and Rasul Jafarov". Index on Censorship. 6 Ağustos 2014. 7 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ Azerbaijan: Interpol must prevent misuse of alerts against Leyla and Arif Yunus 25 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 13 June 2017.
  14. ^ "Azerbaijan criticised for jailing activist couple". Guardian. 13 Ağustos 2015. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  15. ^ "Groups Assail Sentencing of Azeri Rights Activist". Voice of America. 13 Ağustos 2015. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  16. ^ "Azerbaijan detains prominent human rights activists in fresh crackdown". The Guardian. 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  17. ^ "Document - Azerbaijan: Leyla Yunus in failing health in prison". 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  18. ^ "PACE: News". coe.int. 13 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  19. ^ "United States Mission to the OSCE. Ongoing Detentions and Arrests of Peaceful Activists in Azerbaijan" (PDF). 21 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021. 
  20. ^ "Azerbaijan: Prominent human rights defender Leyla Yunus, IPD Director and a member of OMCT General Assembly, sentenced to three months pre-trial detention". omct.org. 3 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  21. ^ "Nobel Women: Release human rights activist Leyla Yunus". nobelwomensinitiative.org. 29 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  22. ^ "Repression unleashed against information freedom defenders - Reporters Without Borders". rsf.org. 20 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  23. ^ "Azerbaijan: Leading Rights Defender Arrested". Human Rights Watch. 14 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
  24. ^ "Azerbaijan: Transparency Group Should Suspend Membership". Human Rights Watch. 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2015. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arif_Yunus&oldid=32622180" sayfasından alınmıştır