Adhokrasi

Adhokrasi, bürokratik rutinin aksine anlık görevler konusunda uzmanlaşmış son derece esnek örgütsel yapıları ifade eder.

Giriş

Kelime kökeni “Ad hoc” olan kavram, “geçici”, “bu seferlik” anlamına gelmektedir. Kavram bazen de standart prosedürlerin yerine kullanılan metotları eleştirmek için kullanılmaktadır. Adhokratik örgüt yapıları, geleneksel örgüt yapılarından ayrı olarak hiyerarşinin, katı yazılı kuralların ve makamdan kaynaklanan gücün yerine uzmanlığın ve yenilikçiliğin esas olduğu yapılardır. Adhokrasi kavramını ilk kullanan isim 1968’de yayınlanan “The Temporary Society” ile Warren G. Bennis olmuştur.

Adhokrasilerin başlıca amacı belirsizliğin, muğlaklığın ve bilgi bombardımanın olduğu bir çevrede uyum yeteneğini, esnekliği ve yaratıcılığı teşvik etmektir. Adhokratik örgütler bu nedenle, dinamik, girişimci ve yaratıcı özellikler gösterirler. Örgütü bir arada tutan yeniliğe ve deneyime olan bağlılıktır. Değişime ve yeni meydan okumalara hazır olmak önemlidir. Bu örgütlerin uzun vadede amacı hızlı büyümek ve yeni kaynaklar elde etmektir.

Gelecekteki yönelimler

Günümüzde yaygınlaşmaya başlayan ve gelecekte daha sık görüleceği düşünülen post-bürokratik esnek örgütsel biçimlerden biri de adhokratik yapılardır. Esnek yapılı ve sık sık değişime uğrayan bu yapıların sadece özel sektörde değil kamu sektöründe de yaygınlaşacağı öngörülmektedir.

Adem-i merkeziyetçi yönelimlerin yönetimde artması ile birlikte yeni yapılanma biçimleri ortaya çıkmaktadır. Bunlardan biri de yatay örgütlerdir. Yatay örgütler unvanın, kıdemin, yönetici- üst yöneticinin olmadığı tüm çalı şanların eşit olduğu “kendi kendini yöneten” örgütlerdir. Diğer bir yapılanma holakrasidir (holacracy). Adem-i merkeziyetçi yönetimlerde kullanılan bu yapılanma, gücün ve karar verme yetkisi bir hiyerarşiye bağlı olmadan, kendi kendini örgütleyebilen ekiplere eşit olarak dağıtılmaktadır. Benzer yapılanmaların, beklentilere cevap verebilmek adına çeşitleneceği ve giderek hiyerarşik yapıların yerini alacağı söylenebilir.